Tev(l)ing med hastverk

Noseworktevlinga på Hardanger fartøyvernsenter var trass namnet inga fagerdomstevling. Ingen plastiske kirurgar var å sjå, sjølv om der var rikeleg med yndige vesen i omløp. Greina, som er relativt ny i Noreg, går kort sagt ut på å ha den beste nasen.

Utøvarane er ikkje menneske, men hundar i ymse rasar. Det er truleg like greitt, for dei firbeinte skal ha mellom 100.000 og 100 millionar gonger betre luktesans enn oss. Dimed er dei i stand til å snusa seg fram til gøymde gjenstandar på svært kort tid. Spørsmålet i nosework er mellom anna kor kort tid.

Kjapp snusing

HF fekk, som einaste publikummar, vera med kvemming Hilde Nielsen då ho og hunden, ein åtte år gammal field spaniel, leita etter oljeduftande møbelknottar som var løynde mellom ymse gjenstandar laurdag. Øvinga: utandørs spesialist.

Greina er nemleg ikkje særleg publikumsvenleg, ettersom tilskodarar gjerne berre er til heft og distraksjon. Kor mykje til heft varierer. Hunden til Nielsen, Fønix, er ikkje spesielt var og toler godt ein bladfyk på slep.

Om fleire var til stades, hadde dei fått ei kortvarig glede. Fønix bruka nemleg berre til saman om lag førti sekund på å markera funn på dei tre «stasjonane» utandørs så tydeleg at eigaren forstod det. På eit par minutt var det heile gjort. Effektiv snusing, med andre ord.

Nielsen seier måten eigaren set hunden i gang på, er viktig. Mellom anna vert vindretninga vurdert når han vert plassert ved det avgrensa området der han skal leita.

Domarane noterte tid, feil og poeng, pluss kommentarar om samspelet mellom hunden og eigaren.

– Null feilpoeng over heile fjøla. Det er veldig bra, konstaterte domar Mari Lægreid.

– Så flink! Veldig bra! sa eigaren og premierte Fønix med snadder.

Med låg terskel

Nosework er eit lågterskeltilbod. Både røynde og urøynde hundeeigarar og funksjonshemma eigarar og firbeinte kan vera med.

– Det skal inkludera alle, seier Nielsen.

Det einaste som krevst for å vera med, er noko alle hundar har: ein nase. Dessutan bør dei ha god konsentrasjonsevne, slik at dei ikkje kastar vekk energi på anna enn det dei skal.

Nielsen opplyser at opplæringa av hundane gjerne startar med søk etter godbitar, slik at dyra av rein egoisme lærer å setja pris på og utnytta eigen luktesans. Etter kvart vert andre lukter tekne i bruk, fyrst og fremst materiale som er kontaminert med ange av eteriske oljar.

Det vart konkurrert i tre ulike øvingar i helga – nosework 1 (NW1), nosework 2 (NW2) og spesialist utandørs (S1-U), og hundane kunne oppnå dei same titlane. Deltakarhundane må ha bestått ein luftgjenkjenningstest kalla LGT-Bjørk, og førarane må vera medlem i Nosework Norge.

Om lag tjue hundar deltok i kvar av dei to tevlingane som Kvam Hundeklubb skipa til i helga. Både kvemmingar og tilreisande, særleg frå Bergen deltok. Nokre overnatta i bubil.

Om Fønix var snøgg, heldt ikkje innsatsen til siger. Kvemming Monica Nyland vann S1-U – det eine søket tok den australske kelpien hennar berre sju sekund. I NW1, som går ut på søk i ulike miljø og gjenstandar inne og ute, var Monica Stubhaug og Lucy, ein engelsk springer spaniel, best.

Leitar etter tomt

Nielsen fortel at klubben har 130 medlemer, og at mange av dei er veldig aktive. I tillegg er mange med på kvalpe- og grunnkurs.

– Me er ein av dei mest aktive klubbane i landet, fordi me har eldsjeler som dreg lasset. Og så har me gode kurs som me vervar medlemer frå, og folk som driv med ulike sportar, seier Nielsen.

Ho opplyser at mange får seg hund for tida, og at ein stor del av dei går på kurs. Eitt kvalpekurs er allereie avvikla i år, og det andre starta etter påske. Det neste har allereie fått påmelding.

Klubben har tilgang til eit uteområde i Steinsdalen. Utfordringa er lokale til innandørstrening. Kurset i vinter vart avvikla i eit drivhus i Tørvikbygd. Vona er å byggja ein eigen rubbhall, men fyrst må klubben finna ein stad å vera. Ein tidlegare avtale om bruk av ridehallen på Børve vart ikkje lengd.

– Me treng ei tomt. Det bør ikkje vera like ved eit bustadfelt og helst liggja i området Norheimsund–Øystese–Steinsdalen, seier Nielsen.