Slik blir du klar for sykkelsesongen

Den viktigaste vårsjekken er korkje dyr eller vanskeleg. Her er steg-for-steg-tipsa frå sykkelreparatøren.

– I ein grunnsjekk kontrollerer eg fyrst og fremst bremser, gir og at det er nok luft i dekka – i tillegg til å smørje kjeda og vaske sykkelen. Det er ikkje spesielt vanskeleg, og noko alle kan greie om dei har tid og lyst.

Sykkelreparatør Ivar Ørn Sverrisson (46) rettar på trailercapsen og løftar ein sliten sykkel opp på eit mekkestativ. På verkstadgolvet rundt han står det syklar på rekke og rad. Somme treng nye bremseklossar, andre må ha ny girvaier, og her er kjeder og bremseskiver og framgaflar for tohjulingane som er inne til meir omfattande service.

Sykkelen på stativet har stått vinterlagra og skal berre ha ein standard vårsjekk. Den tek Ivar frå Island oss gjerne med på.

Vask

Start med å spyle sykkelen for å fjerne overflatisk søle, salt og sand. Ikkje spyl med høgtrykk rett mot hjullageret og området rundt pedalen. Vask deretter heile sykkelen rein med Zalo-vatn og svamp, og skrubb gjerne godt ved drivverk, gir og bremser. Spyl av alle såperestane til slutt.

Dekk

Pump opp dekka. Dei skal ikkje ha mykje svikt, då blir det tungt å sykle og større slitasje, og dekka må difor pumpast ganske hardt. Kva for trykk dekket skal ha, står på dekket (somme bensinstasjonar har pumper som syner trykket).

Når du har gått over resten av sykkelen, sjekkar du dekka att for å sjå om dei heldt på lufta.

Løft opp sykkelen og sjekk om hjula rullar jamt, ved å spinne dei rundt. Om eit hjul vinglar ubalansert, bør du få ein verkstad til å rette det opp.

Sjekk om hjula sit godt fast, ved å løfte opp sykkelen, slå på hjulet og dra det frå side til side. Om hjulet har slark, kan det hjelpe å skru til mutrane på hjulfestet på nytt medan sykkelen står på bakken. Om du har såkalla quick release-hjulfeste, bør du opne og låse det på nytt. Om dette ikkje hjelper, kan det vere du treng nytt hjullager, eller eit heilt nytt hjul.

Gå over sjølve gummien. Er det sprekkar i dekket, eller mønsteret er slite bort, er det nok på tide med nytt dekk.

Kjede

Kjeda bør vaskast, tørkast og smørjast med kjedeolje ein gong i veka. Bruk gjerne ein børste til å fjerne skit og smuss. Tennene i kjeda skal ha form som ein vulkan, utan spisse avslutningar.

Er kjeda stiv, kan det hende det har teke til å ruste. Jo stivare, jo meir rust er det truleg – men det betyr ikkje at kjeda er øydelagd. Spray heile kjeda med rustfjerningmiddel, lat det virke i rundt 15 minutt og tørk av. Før kjeda bakover for å sjekke at det glir godt, og avslutt med å tørke og smørje det med olje.

Bremser

Det finst to typar bremser: V-brems/felgbrems og skivebrems. Sjekk bremsane ved å halde inne hendelen medan du trillar framover. Viss hendelen er stiv og bremseeffekten dårleg, bør du smørje vaieren som sit inne i vaierstrømpa. Det gjer du ved å skru laus vaieren frå bremsen, trekke strømpa ut frå festet og olje vaieren godt, før du dreg på strømpa og skrur fast vaieren att. Hugs at du ikkje skal kunne klemme bremsehendelen heilt inn til styret. Då er den for laus. Det fiksar du anten ved å stramme stilleskruen for bremsen eller sjølve vaieren.

• Har du V-brems eller felgbrems, ser du etter om bremseklossane tek jamt på begge sider av felgen. Sjekk deretter sjølve bremseklossane. Gummien skal vere nokolunde mjuk og fersk, fordi tørr og hard gummi reduserer bremsekrafta og også kan skape ein skingrande lyd. Klossane har riller som syner kor slitne dei kan bli før det går ut over bremseeffekt og tryggleik. Om slitegrensa er nådd, må du skifte klossar. Sjekk at felgveggen ikkje går i ein boge innover – det betyr i så fall at han er nedsliten og må skiftast. Vask felgen med Zalo for å få best mogleg bremseeffekt.

• Viss sykkelen har skivebrems, sjekkar du om bremsene tek skikkeleg ved å klemme inn bremsehendlane hardt og sjå om bremsene er faste og bremsar med ei gong du klemmer til. Om dei må klemmast langt inn før du får effekt, kan det vere lekkasje på bremseslangen. Sjekk også at skivene er reine, og at dei ikkje har oljesøl på seg. Har dei det, bør dei vaskast med bremsereins. Slitne eller øydelagde skivebremser bør fiksast på verkstad.

Demping, styre og styrelager

Stå over skrevs på sykkelen, hald i styret og legg rykkvise trykk på framgaffelen, berre for å sjekke at han rører seg. Somme gaflar har lås, så sjekk gjerne om den fungerer som den skal. Om gaffelen er stiv og delvis rusta fast, betyr det ikkje at du ikkje kan bruke sykkelen. Det går fint, så lenge styret rører seg fritt frå side til side.

Hald i styret medan du trekkjer i kvar ende og sjekkar for slark. Sjekk også styrelageret ved å klemme inn frambremsen og skuve sykkelen fram og attende. Om det er rørsle i styrelageret, strammar du det ved å løyse skruane på sida av styrerøyret og stramme skruen på toppen til rørsla i styrerøyret er borte. Deretter strammar du skruane på sida av styrerøyret samstundes som du passar på at styret er rett.

Gir

Set deg på sykkelen. Byt deg gjennom alle gir for å sjekke at dei fungerer godt. Gå over alle strømper og sjekk at dei ikkje har skadar eller ligg bøygde. I strømpene ligg alle vaierane som er bindeleddet mellom girhendelen og girskiftet. Ein smurt vaier får mindre friksjon og slitasje. For å komme til vaieren, girar du til det lågaste giret slik at vaieren blir slakk. Smør eller spray olje på vaierane og/eller rustløysande middel ned i strømpeinngangen. Om giringa ikkje blir betre etter dette er løysinga å skifte vaier og strømper.

Sete

Sjekk at setet har riktig høgd og at det sit godt fast. Dei fleste sete har «quick-release» som du kan opne og stramme.

(©NPK)