Planlegg tur til Sørpolen: — Å byrja å surmula på dag 20 går ikkje

Frå han var liten, har Glück-Teigland — «AK» — delt ein felles draum med Fridtjof Nansen: å reisa til Sørpolen. I ung alder fekk AK auga opp for Nansen, polfararen som kryssa Grønland, men aldri fekk oppfylt draumen om å nå det sørlegaste punktet på jordkloten.

Kvemmingen har lese alt som er om kappløpet i 1911, då den norske Fram-ekspedisjonen, under leiing av Roald Amundsen, og den britiske Terra Nova-ekspedisjonen, under leiing av Robert Falcon Scott, konkurrerte om å verta dei fyrste menneska til å nå Sørpolen.

No ynskjer AK å oppfylla sin eigen og Nansen sin draum, og meldinga er send til dei logistikkansvarlege og til Norsk Polarinstitutt: Det kjem to nordbuarar tutlande på ski neste haust — hundre år etter at Nansen fekk tildelt Nobels fredspris.

Det ultimate nærværet

Tutlinga strekkjer seg over 110 mil frå Hercules Inlet til polpunktet. Dei eventyrlystne kameratane vil vera avskorne frå omverda ei god stund, fortel AK. Dei reknar om lag femti dagar «pluss ti dagar klur», men vonar å bruka kring 45 dagar, avhengig av når dei kjem seg inn og vêrtilhøva.

— Kjenner eg oss rett, kjem me til å gassa på litt, seier AK.

Turen omtalar han som «jakta på det ultimate nærværet» — å vera åleine og handtera det mest grunnleggjande i livet. Ein må ikkje nødvendigvis reisa til Sørpolen for å oppleva det, men det er noko med å ta det heilt ut til det ekstreme, legg hardingen til.

Ifylgje AK er det vanskelegaste med turen å koma seg til Antarktis. Finansiering, løyve og «allslags vesen» må vera i orden før vestlendingane får realisert draumen. Eit slikt påfunn kostar nemleg ullskjorta — og litt til. AK seier at han reknar med ein pris på om lag 0,7 millionar kroner per hovud.

— Heldigvis. Elles hadde det vore altfor mykje folk der, seier han.

Putlar med pengar

Så lukrativ er ikkje drifta av Holmatun at han blar slikt opp utan vidare, så arbeidet med å få tak i aktuelle og helst store sponsorar er i gang. Den fyrste, ein skiprodusent, er i boks, seier han.

Den aller største kostnaden gjeld beredskap. Polfararane må nemleg leggja ut for ein redningsaksjon eller «uthenting» — uavhengig av om dette vert gjennomført.

Det vert òg stilt krav til dei som skal gjennomføra ein slik ekspedisjon, men det uroar ikkje kvemmingen.

— Nordmenn som har skjegg og kan gå på ski, får gå, seier han.

Når duoen fyrst kjem seg ut av landet, vil turen gå til Kiel. Der ventar meir papirarbeid. Vidare skal dei transporterast til Antarktis i eit stort, russisk fly. Då vil det vera naudsynt med fint vêr, påpeikar AK. Etter landinga skal dei ha ein siste kontroll av papira og bruka litt tid på klimatilpassing, før dei vert flogne til kysten. Då er det for seint å lura.

— Når du sit på det flyet, skal du ikkje tenkja «tok eg med den ekstra brennaren?» Det er den ultimate angsten. Alt må vera på stell, seier kvemmingen.

Turrmat og fenalår

Bagasjen vil i hovudsak bestå av tryggleiksutstyr og mat. AK fortel at det er rekna på kor mykje kroppen klarar å ta opp av næring. Turkompisane reknar med å liggja ein stad mellom 6.000 og 6.500 kilokaloriar om dagen. I byrjinga lyt dei passa på at dei ikkje et for mykje.

— Dersom inntaket vert for stort, kastar ein berre opp. Det er naudsynt med ein overgang, seier AK.

I tillegg til å pakka med seg fryseturka mat, har AK og Bergsvåg lyst til å gjera noko i tradisjonell ånd. Dei har mellom anna snakka om å ta med seg lokal mat. Ein kamp mellom fenalår frå Fykse og Voss er eit av alternativa dei vurderer.

— Får halda kjeft

Båe har gått på ski før. Medan AK har nøgd seg med eit par småturar frå Vestlandet til Oslo, har Bergsvåg mellom anna kryssa Canada. Turen til Oslo er den lengste turen dei har gått saman tidlegare.

Den eventyrlystne mannen frå Kvam vurderte lenge å gå den kring sju veker lange turen åleine, men bestemte seg til slutt for å invitera med seg Bergsvåg. Han omtalar kameraten som ein solid kar, med den rette «driven».

Neste haust skal venskapen verkeleg setjast på prøve.

— Fyrst når ein er skikkeleg sliten og svolten, ser ein korleis ein verkeleg er. Me kan ikkje risikera venskapen. Å byrja å surmula på dag 20 går ikkje. Me må vera rause med kvarandre, seier hardingen.

Dei 20—25 fyrste dagane vil dei gå på 400 meter tjukk innlandsis, og AK fortel at det gjeld å finna gleda i det å gå monotont. Når dei fyrst kjem så langt at dei ser fjellparti, vil dei bruka om lag ei veke på å nå isberga. På ein slik tur gjeld det å ha nok samtaleemne å velja mellom.

— Me får bruka dagane til å prata om livet og kjærleiken. No må me berre halda kjeft til november til neste år, så me har noko å snakka om. Det kan verta tungt om det byrjar å skranta på samtaleemna allereie etter ti dagar, seier AK.

Av alle uviktige ting i livet er turen til Sørpolen den viktigaste, ifylgje AK. Han er glad for at både han sjølv og Bergsvåg har fått aksept frå familiane til å reisa på tur. Kvemmingen seier at det er viktig å ha draumar, og at ein må ha litt «guts» i livet. Heldigvis er kona, Kristin, samd.

— Dei heime heiar. Det er bra. Elles hadde det ikkje gått, påpeikar han.

Moro òg

AK stikk ikkje under stol at pur eigeninteresse — «det er ein gutetur òg» — spelar ei rolle i prosjektet. Samstundes skal både sjølve turen og ymse aktivitetar — arrangement, undervisingsopplegg og podkastar, til dømes — før og etter bidra til å historieformidling. Nærare bestemt skal Fridtjof Nansen som norsk ikon i samtida formidlast.

Planen er å planta eit eige flagg på vegner av Nansen på same stad som Roald Amundsen planta sitt 14. desember 1911. Dit skal kvemmingen og vossingen etter planen koma seg utan anna hjelp enn eigne lekamar og utstyr.

AK seier han fyrst røpte turplanane i eit føredrag han heldt om polarheltar og øl på ølfestivalen i Øystese i august. No er planen å dela meir i eit føredrag i Holmatun 7. oktober.