– Eg er jente, men fødd i feil kropp
– Eg skulle ønska at eg berre var fødd riktig. Då hadde alt vore så mykje enklare. Kroppen øydelegg alt.
Ein regntung dag i mai møter HF Ruby heime i leilegheita hennar. Gardinene er dels dregne for, men ikkje så mykje at ein ikkje kan skimta fjorden. I den vesle heimen bur ho saman med den fem månader gamle katten Lexie.
– Lenkja fast
For den unge kvinna har vegen dit ho er i dag vore lang og smertefull, og ho fryktar at det framleis er eit stykke att før ho kjem der ho ynskjer å vera: At ho kan få leva i ein kropp som høver i hop med den personen ho er.
– Eg er ei jente, men fødd i feil kropp. Det er som å vera lenkja fast til noko du ikkje kjem deg fri frå, fortel ho.
Den unge kvinna, som er oppvaksen i Kvam, har diagnosen kjønnsinkongruens — som ifylgje Store norske leksikon skildrar ein situasjon der kjønnsidentitetsopplevinga ikkje samsvarar med kjønnet som vart registrert ved fødsel.
No ynskjer Ruby å dela si historie om det å vera fødd i feil kropp. I artikkelen vil ho omtalast som det kjønnet ho identifiserer seg med.
Ifylgje henne er livet ein kamp mot omverda, seg sjølv og eigen kropp. Kampen, som ho framleis kjempar, har vore lang, tung og einsam.
Mangla rom og aksept
Både oppveksten og skulegangen har vore vanskeleg henne. Ho fortel at ho allereie som treåring hadde draumar som handla om negative tankar knytte til eigen kropp. Ho hadde tidleg ei kjensle av at ho ikkje var som «alle andre», utan at ho visste kvifor det var slik.
– Eg tenkte at det ikkje var noko å gjera med det. Eit menneske var eit menneske — eg måtte berre gjera det eg kunne for å vera som alle andre, seier den unge kvinna.
Slik ho sjølv hugsar det var det korkje aksept for eller rom for å skilja seg ut i miljøet ho vaks opp i. Jamleg opplevde ho at både born og vaksne gav tydeleg uttrykk for at det ikkje var plass for «sånne som henne», og ho hadde tidleg kompleks med eigen kropp.
Eit skulebyte førte til at ho mista dei få venene ho hadde, og i byrjinga av tenåra vart alt verre, ifylgje henne.
– Alt vart eit helvete. Det vart heilt svart, fortel ho.
Frykta for å verta meir mobba og å kjenna seg endå meir utanfor førte til at ho valde ikkje å seia frå om den tunge børa. Ifylgje henne var det vanskeleg å tru at nokon ville skjøna henne, og at det var vanskeleg å finna dei rette orda som skildra korleis ho hadde det. Kjensla av å vera til bry og ikkje passa inn var heile tida med henne.
Vendepunktet
Etter fullført grunnskule prøvde ho seg eit år i storbyen for å studera. Utdanninga synte seg å verta ei utfordring etter alle dei vonde og negative opplevingane ho hadde med seg. Særleg kroppsøving, som innebar dusjing, var krevjande.
– Kroppen har øydelagt alt. Han har skugga over alt som var lyst, seier ho.
Eitt år i byen var nok. Så flytta ho heim att til Kvam. Og i 2020 kom det som skulle visa seg å verta eit lite vendepunkt. I ein samtale med ein psykolog sette ho ord på kjenslene. Då fekk ho beskjed om at det fanst hjelp. Fastlegen vart informert, og ballen var smått i gang å rulla.
Vegen mot ein eventuell operasjon verkar framleis uendeleg lang, tykkjer ho. Fyrste steg var å få diagnosen kjønnsinkongruens. Ho vart vist til Nasjonal behandlingstjeneste for kjønnsinkongruens (NBTK), som har det nasjonale ansvaret for diagnosen. Der har ho hatt samtalar med fagfolk to gonger i året. I tillegg har ho hatt samtalar med psykologen heime i Kvam.
Ein samtale i halvåret med NBTK opplever den unge kvinna som langt frå nok. Så uuthaldeleg er situasjonen hennar at ho har tydd til internett for å skaffa seg hjelp. Ho fortel at ho har skaffa seg hormontablettar på eiga hand, trass i at dei kring henne har frårådd henne det. Dei har til ei viss grad bidrege til endringar i andlet og bryst. Slik ho sjølv ser det, finst ingen andre utvegar.
– Kva anna skal eg gjera? Det er nesten uuthaldeleg å leva. Å vera i mine sko er forferdeleg. Det er eit mareritt. Det meste i kvardagen er prega av psykisk smerte og fæle tankar og kjensler, seier ho.
Draumen om eit betre liv
Å vera ute blant folk tykkjer ho er svært utfordrande. Den mørke skya heng støtt over henne, og sjølvkjensla er låg. Frykta for negative kommentarar og handlingar fører til at ho vel å halda seg mest mogleg innandørs og for seg sjølv. Noko som er frykteleg tungt og einsamt, ifylgje henne.
Etter to år med samtalar, og nokre turar til universitetssjukehuset i Oslo, ventar ho på å koma i gang med ei medisinsk behandling. Ei behandling som vil føra henne eitt steg nærare målet.
Den store draumen for Ruby er å få godkjend og gjennomført operasjonen ho ventar på. Inngrepet vonar ho vil føra til at ho får leva eit betre liv med ein kropp som samsvarar med hennar eiga oppleving av kjønnsidentitet.
