Vil frita kausjonistane frå betalingskrav

Då politikarane i 2017 vedtok kommunal deltaking i badeanlegget i Øystese, kravde dei at kausjonistar garanterte for eit underskot på inntil éin million kroner. Dei private aktørane i prosjektet ordna biffen og fekk mange privatpersonar og private verksemder til å forplikta seg.

Den forpliktinga har kome til god nytte, ettersom korona og store, raude tal har prega dei to fyrste driftsåra. I fjor vart pengane drivne inn av Kvammabadet KF som underskotsdekning for 2020.

No ligg det an til at kausjonistane må punga ut igjen, for også 2021-underskotet overgår med god margin éin million kroner.

– Har bidrege mykje

I alle fall har rådmannen føreslege inndriving. Sp, derimot, meiner det er grunn for Kvam herad til å droppa det i år og i staden bruka ein million kommunale kroner for å letta børa til kausjonistane.

I formannskapsmøtet onsdag peika Jostein Ljones (Sp) på at kausjonistane har bidrege i rikt mon i etableringsfasen; mange av dei er nemleg dei same som har kjøpt aksjar i dei private føretaka i prosjektet. Han nemnde òg at Kvam herad fekk eit godt økonomisk resultat i fjor, og at det er ekstraordinære årsaker – les: pandemien – til vanskane til Hardangerbadet. Difor er det fornuftig å avlasta bidragsytarane nett i år, meiner Ljones.

Ljones sa at Sp gjerne vil sleppa å få ei sak om underskotsdekning kvart år, og at ein kunne ha funne ei tilskotsordning som fjernar det behovet. Han avviste at han med det meiner at heradet alt no skal auka det kommunale tilskotet, og understreka at det eventuelt må gjerast når heradet skal tinga på nytt om drifts- og samarbeidsavtalen som ligg til grunn for prosjektet.

Les også:

– Fleire har blødd

Ingen andre parti støtta ideen om å fjerna «skulda» til kausjonistane i år. Varaordførar Frode Nygård (Frp) meiner det vil vera feil signal å gje når det er inngått ein avtale.

– Det er fleire som har blødd på grunn av korona og uføresette ting. Alle innbyggjarane har vore med på å dekkja underskot, sa han.

Kari Mostad (MDG) påpeika at det ligg avtalar i botnen som er årsaka til at Hardangerbadet finst. Vedtaket om kommunal deltaking vart gjort på visse premissar, og det er for tidleg å «sleppa opp», meiner ho.

Mostad sa at det interessante vert å sjå kva tal badeanlegget kan visa til i eit normalår, ettersom nær sagt heile levetida til anlegget har vore prega av koronarestriksjonar.

Også ordførar Torgeir Næss (Ap) synest ein må venta litt for å sjå konturane av normal drift, med ope hotell, normal turisttilstrøyming og skikkeleg marknadsføring. Hans spådom er likevel at spørsmålet om større kommunalt tilskot vil dukka opp allereie før ein eventuelt diskuterer dekning av eit nytt underskot om eitt år. Forhandlingar om avtalen kan når som helst takast opp, påpeika han.

Framlegget frå rådmannen, som fekk fleirtal i formannskapet, går ut på å løyva to millionar kroner frå disposisjonsfondet, på vilkår av at Hardangerbadet Eigedom AS yter éin million attåt det nemnde bidraget frå kausjonistane.

Frp føreslo å løyva berre éin million kommunale kroner, føresett at Hardangerbadet Eigedom minimum gjer det same. Det inneber at underskotet vert dekt, men eigenkapitalen mindre styrkt enn det rådmannen legg opp til I tillegg er Frp villig til å auka bidraget til 1,5 millionar så sant eigedomsselskapet er like raust. Ingen andre parti støtta dette.

– Noko høgare

Før formannskapsmøtet var det dialogmøte med Kvammabadet. Dagleg leiar og styreleiar Frank Helland i Kvammabadet sa då at hans magekjensle er at det kommunale bidraget skulle ha vore noko høgare med normale driftsvilkår. Den utsegna trekte Svein J. Stuve (Sp) fram i ordskiftet.

– Kanskje er det ein del av årsaka til at dei ikkje kjem i balanse, sa han.

Nygård viste til at dette var del av ordskiftet også før vedtaket i 2017.

– Den gongen meinte me at det som låg til grunn for vedtaket økonomisk, ikkje heldt mål. Det meiner me framleis. Å byrja auka det kommunale bidraget, utan eit normalt driftsår, eller å gje signal om det no, meiner me er feil, sa han.

– Eit visst ansvar?

Stuve viste i tillegg til at det i vel fire år gamle vedtaket om kommunal deltaking heiter at det er berre etter at kausjonistane har gjort opp for seg at «Kvam herad skal dekkja eventuelle underskot» i Hardangerbadet. Inneber ikkje det eit visst kommunalt ansvar for underskot? undra han.

– Det ligg i heile saka at me har eit ansvar. Me er jo ein part i det, sa rådmann Anita Hesthamar.

Ho minte om at avtalen i 2017 var at private aktørar skulle driva anlegget med eit fastsett kommunalt tilskot. Hardangerbadet skulle ha fullt ansvar for drifta i form av til dømes bemanning, prisar, marknadsføring og straumavtalar, med eit bestemt kommunalt innskot – nærare bestemt om lag 945.000 kroner i fjor.

– Det var greitt for oss og greitt for dei, understreka ho.

Samstundes påpeika ho at Kvam herad bør ta ansvar for uventa høge kostnader i drifta av Kvammabadet som Hardangerbadet ikkje rår med.

Tek sikte på auke

H, som ikkje var representert i formannskapsmøtet, går lengst i å strekkja ut ei varig hand til badeanlegget. Partiet har publisert eit framlegg i den såkalla politikarportalen om å utvida det årlege kommunale bidraget frå og med 2023-budsjettet. Summen er ikkje talfesta, men tiltaket er grunngjeve med at partane treng ro og føreseielege vilkår.

– Reknestykka vart nok gjorde på best mogeleg grunnlag, men det viser seg at det kostar å driva symjehall. Kvam herad har eit stort ansvar, for dette er ein viktig arena for heile Kvam. I samband med tilskotet i fjor gav eg klar melding om at me må vera realistar. Det går ikkje rundt, og Kvam herad må ta ansvar til dømes ved å betala meir for skulebadinga, seier gruppeleiar Ottar Randa.

Han trur ikkje det er naudsynt å venta på drift med normale vilkår fyrst. Han trur ikkje inntekter og utgifter vil balansera, og at heradet difor uansett vil måtta auka tilskotet. Heradsstyret må tenkja langsiktig, minimum i eit tiårsperspektiv.

– Eg har jobba med Osbadet og har god kjennskap til det. Det er konstruerte reknestykke for å få det til å gå opp. Slik er det i badeanlegg. Badet er kome for å bli og må få levelege vilkår. Innteninga vil nok auka, men ein vil aldri få nok til at det går rundt, seier gruppeleiaren, som har filosofert over om det kan vera eit alternativ med rein kommunal drift av anlegget.

Som likviditetshjelp vil H utan vilkår yta dei 2,2 millionar kronene som Hardangerbadet har bede Kvam herad dekkja av underskotet i Kvammabadet. Partiet har medvite utelate vilkåra om private bidrag som rådmannen føreslår. Det må vera opp til eigarar og kausjonistar å vurdera om dei vil yta, meiner Randa.

Tilskotet er i framlegget finansiert med kraftfondet eller overskotet frå i fjor. Randa fortel at det skulle ha stått disposisjonsfondet, all den tid kraftfondet ifylgje vedtektene ikkje kan nyttast til drift. Framlegget vil verta fremja i ei eller anna form i heradsstyremøtet 24. mai, seier han.