Vedtok å motverka fråflytting, men gjorde ingenting

Gåvekortordninga til Bergen kommune vekte diskusjon og harme i fleire kommunar. Vel ei veke etter at ordførar Roald Aga Haug (Ap) i «Dagsnytt 18» gav uttrykk for at Ullensvang kommune ville koma med ei slags «motordning», gjekk eit samrøystes kommunestyre inn for akkurat det.

Tiltaket frå Bergen kommune kunne få store, negative konsekvensar for Ullensvang kommune, meinte Amund Velure (Ap). Han tok til orde for å gjera noko med det i form av ei ekstrasak i kommunestyremøtet 29. mars 2023.

Trygve Bolstad (Ap) sa frå talarstolen at det stundom oppstår saker ein lyt handsama raskt. Det galdt mellom anna denne, meinte han. Ordførar Haug føreslo å ta saka opp til drøfting i slutten av møtet. Slik vart det.

– Fylgjer vedtaket

Kommunestyret vedtok samrøystes å setja av 500.000 kroner til ordningar som hindrar at studentar flyttar frå kommunen som fylgje av lokketilbodet i Bergen. Kommunestyret bad ordføraren om å laga ei ordning som gjer det meir freistande for studentane å lata vera å flytta eller å flytta tilbake.

Den halve millionen står framleis ubrukt. Det kom fram då HF nyleg spurde kommunen kva som var gjort eitt år etter vedtaket. Ordninga og vedtaket har falle mellom fleire stolar etter handsaminga, opplyste rådmann Ole-Jørgen Jondahl i ein e-post 16. april. Han lova å publisera ordninga straks.

Gåvekortordninga i Bergen var eit eingongstiltak, og er over for lengst. Ordninga vart opna i mars 2023, og søknadshandsaming og tildeling vart avslutta i juni same året. Det opplyser Katarina Lunde, fagleiar for kommunikasjon i Bergen kommune. 1.000 gåvekort vart delte ut.

HF har spurt Bergen kommune kor mange frå Kvam og Ullensvang som nytta seg av ordninga, men kommunen vil av omsyn til personvern ikkje henta ut statistikk, opplyser Lunde.

HF har spurt rådmannen om han vurderer å ta saka opp att politisk og eventuelt droppa ordninga, sidan bergensordninga ikkje finst lenger. Jondahl opplyser at vedtaket i kommunestyret står fast.

– Som tidlegare sagt vart oppfylginga diverre ikkje slik ho skulle ha vore. Me fylgjer vedtaket og legg ordninga ut no, skriv Jondahl til HF 23. april.

– Tek sjølvkritikk

Elin Eide Brattabø (H) var mellom politikarane som røysta for ordninga. Ho sit framleis i kommunestyret, og tek sjølvkritikk for ikkje å ha fylgt med.

– Det er dårleg både av oss politikarar – spesielt me som også var med i førre periode – og administrasjonen, seier Brattabø.

Administrasjonen skal fylgja opp vedtaka, meiner ho.

– Rådmannen vil fylgja opp vedtaket no. Kva bør gjerast, meiner du?

– Då må målet vera å få heim dei som eventuelt melde flytting, seier Brattabø.

Ifylgje Statistisk sentralbyrå melde 113 personar flytting frå Ullensvang til Bergen i 2023. Kor mange av dei som er studentar, er uvisst. Talet er ein auke på 39 frå 2022.

97 personar melde flytting frå Kvam herad til Bergen kommune i 2023. Det er 13 fleire enn året før.

– Bør vurderast på nytt

Lajla-Margrethe Lindskog-Lund (Sp) har ikkje tenkt på vedtaket etter møtet i fjor. Ho seier at ho venta at det vart fylgt opp, og er skuffa over at det ikkje er gjort.

– Eg tenkte at slik vart det, og eg har ikkje fått spørsmål frå studentar eller andre heller. Då hadde eg teke det opp, seier Lindskog-Lund.

At Ullensvang kommune vel å leggja ut ordninga no, 13 månader etter vedtaket, synest ho på ein måte er fint. Men det er litt rart når dette var ei problemstilling i fjor, vedgår ho.

– Slik saka står no, tenkjer eg det vil vera fornuftig at ho kjem tilbake til kommunestyret, seier Lindskog-Lund.

Då kan det nye kommunestyret ta stilling til om kommunen skal ha ei slik ordning fast, eller om det var ei eingongsordning som svar på Bergen kommune sitt stunt, slik det var tenkt då kommunestyret gjorde vedtaket, seier ho.

– Kan me det?

I ei e-postveksling mellom rådmannen og ordføraren som HF har fått tilgang til, kjem det fram at Haug har meint at Ullensvang bør herma etter ordninga i Kvam herad.

Kommunesekretær Ragnvald Joakimsen vart beden om å handtera saka og bruka same tekst som nabokommunen. I eit svar til ordføraren skriv Joakimsen at det kan verta mykje administrasjon med ordninga om ho skal vera lik som i Kvam.

– Kan me ha ei ordning med stipend på 1.500 kroner per semester, utan annan dokumentasjon enn at studentane er registrerte i Ullensvang og har betalt semesteravgift? spør han rådmannen.

– Køyr det ut snarast! svara Jondahl.

Ottast tap av innbyggjarar og pengar

– Varsla tidleg

Før heradsstyremøtet i Kvam 14. mars stilte Sp spørsmål til ordføraren om korleis ordninga hadde fungert. Ordførar Torgeir Næss (Ap) svara at det vart utbetalt 108.327 kroner, fordelte på 35 studentar i 2023. Han har ikkje konkrete planar om å vidareføra ordninga, sa han.

Då saka var oppe 16. mai i fjor, gjorde Kvam herad det same som Ullensvang no vurderer å gjera: Kvemmingane gjennomførte gåvekortordninga sjølv om Bergen kommune hadde avslutta ordninga. Berre Sp og R røysta imot.

Næss seier til HF denne veka at Kvam herad var tidleg ute med å varsla om at ordninga kom til å koma, lenge før 16. mai, etter at ordninga i Bergen vart kjend. Difor var det naturleg å fylgja opp med utbetaling, sjølv om Sp allereie i møtet påpeika at ordninga i Bergen var avslutta, opplyser ordføraren.