Ungdomar tek eit steg inn i vaksenlivet: – Mykje arbeid, men moro

Tveit er ein av 16 niandeklassingar ved Kvam ungdomsskule som har valfaget elevverksemd. Saman med Suriel Jeronimo de Groot driv ho verksemda Bygdabakst, som sel både nasjonale og internasjonale bakverk.

– Eit lite stykke Brasil

Dei to jentene var på plass i kantina på ungdomsskulen då valfagklassen stelte i stand kafé torsdag kveld.

På bordet framføre dei var det særskilt éin sort, av typen brasiliansk sjokoladetrøffel, som skilde seg ut.

– Dette er eit lite stykke Brasil, seier de Groot.

Konfektsjokoladen har ikkje vore den mest ettertrakta søtsaka, innrømmer jentene, men det har likevel vore den som har overraska flest av dei som har våga å smaka han.

– Det har vore fleire som har vore skeptiske, men så har dei lika han veldig godt når dei fyrst har smaka han, seier Tveit.

I tillegg til å ha prøvd seg fram på kjøkenet på eiga hand, har jentene fått god hjelp av mor til de Groot. Dei tykkjer det til tider har vore mykje arbeid med verksemda, men understrekar at det stort sett er moro å halda på.

Bygdabakst starta jentene opp med i vår. Dei fortel at dei fyrst laga og selde tennbrikettar. Då var det tre som dreiv verksemda. Men då tredjemann i gruppa flytta, utetemperaturen steig og behovet for oppvarming minka, måtte jentene tenkja nytt. Og valet skulle visa seg å vera lurt. Søtsakene har utvilsamt selt best, fortel Tveit.

Arbeid seint og tidleg

Dei fleste av elevane har vore i par eller i grupper på tre når dei har halde på med prosjekta. Medan nokre selde bakverk og måleri, tok andre på seg oppdrag med å laga nøkkelringar ved bruk av ein 3D-skrivar eller å lodda pluggar til mellom anna musikkutstyr. Felles for alle ungdomane var at dei ynskte å syna fram det dei held på med. Størst var truleg vona om å tena nokre kroner i løpet av kvelden.

Justin Mo har halde på med bollebaking dei siste månadene. Han er svært glad i å baka, og fann ut at bakeinteressa kunne koma til nytte då han skulle starta verksemda si.

Tre gonger har han møtt opp på skulen med rykande ferske kanelbollar som han har selt til medelevar i matfriminuttet. Det har vore stor suksess, fortel Mo. Han tilføyer at det er stas å tena pengar i skuletida.

Å baka gjærbakst tek tid og krev planlegging, noko Mo tykkjer han etter kvart har fått dreis på. Han fortel at han har laga deigen klar kvelden før han skal på skulen, og så har han steikt bollane om morgonen før skuletid.

– Det gjer ikkje noko at det tek litt tid når det er noko eg tykkjer er moro, seier den bakeglade guten.

– Ikkje berre teori

Valfaget, som i hovudsak er eit praktisk fag, har elevane 1,5 skuletimar i veka. Ifylgje lærar Jan Tore Alvsaker skal det gje ungdomane innblikk i korleis det er å driva ei verksemd.

Alvsaker meiner at det er viktig å tilby elevane fag der dei får jobba mest mogleg praktisk. Han vonar at faget kan koma til nytte seinare i livet, og fortel at enkelte elevar som har teke valfaget på ungdomsskulen, har etablert eigne verksemder når dei har vorte eldre.

– Gjerne dette er med på å vekkja interessa deira for å etablera noko eige? undrast han.

Det er berre elevar på 9. trinn som får tilbodet om elevverksemd. Ettersom det er eit avsluttande fag som elevane vert vurderte i, og det vert sett standpunktkarakter i, stiller det ein del krav til ungdomane, fortel Alvsaker.

Arrangementet torsdag kveld var ein del av opplegget for klassen. Dei siste åra har det vore vanleg at det har vorte stelt i stand ein kveld der elevane stiller ut det dei har halde på med. Ifylgje Alvsaker vert dei også oppmoda til å koma seg ut og selja på eiga hand. Fleire av dei har nytta sosiale medium for å nå potensielle kundar.

All inntekt går i hovudsak rett i lomma til elevane, men nytt i år er at alle skal gje 100 kroner kvar til til eit velgjerande føremål, opplyser Alvsaker.