Ueinig i kritikken: – Gir ikkje det fulle bildet
I 2023 løyvde Kvam herad 67 millionar kroner i tilskot til bønder. – For mykje, meiner Statsforvaltaren.
I fjor søkte 79 føretak Kvam herad om produksjons- og avløysartilskot i jordbruket.
Éin søkjar fekk ikkje tilskot, og to andre blei delvis innvilga, såkalla «avkorting». Resten av søkarane fekk fullt medhald.
I haust kontrollerte Statsforvaltaren korleis Kvam herad handsamar søknadane i jordbrukssektoren. I tilbakemeldinga fekk heradet kritikk på to punkt:
• Kvam herad nyttar avkorting for lite som verkemiddel. Avkorting skal vera hovudregel når føretak gir feil opplysningar som vil gi uretteleg utbetaling av tilskot.
• Vurderingane av søknadane er for lite synlege for søkarane. Dette bør betrast, då det er nyttig informasjon for søkarane.
Nesten alle fekk full pott
Leiar for næring i Kvam herad, Jan Tjosås, er ikkje udelt samd i vurderinga til Statsforvaltaren.
– Me kan jo ikkje avvisa eller avkorta søknadar som har alt på plass, berre for å avkorta, seier han.
Berre to søknadar fekk ikkje fullt medhald i fjor. Statsforvaltaren meiner det burde ha vore fleire, men Tjosås peiker på at Statsforvaltaren ikkje har gått gjennom søknadane på same vis som heradet.
– Å berre sjå på 2023 gir ikkje det fulle bildet. Ein burde sjå på trenden over fleire år. Bønder som har fått avkorta søknaden sin eitt år, gjer gjerne ikkje same feil igjen.
Kjenner bøndene
Det kan vera mange grunnar til at bønder ikkje får heile tilskotet dei spør etter. Det er mange tal som skal rapporterast inn rett.
– Korleis kontrollerer de at bøndene har sitt på det reine?
– Me har mange verktøy etter kvart, for eksempel flyfoto, gardskart og besøk. Og så kjenner me jo desse bøndene godt etter kvart. Det er fordelen med ein liten kommune og små forhold, seier Tjosås.
Tjosås meiner at styresmaktene burde gi meir rettleiing i søknadsprosessane.
– Alle 357 kommunar i Noreg jobbar med desse tilskotssøknadane. Om ein skal sikra at alle får lik handsaming, burde styresmaktene gi oss ein klar mal for korleis me skal gjera det. No er det i stor grad opp til kommunen sjølv, seier Tjosås.
Trass ei viss usemje seier han at heradet tar til seg signala i tilsynet.
– Me jobbar med tilbakemeldingane. Me hadde for eksempel nettopp kurs i korleis ein skal skriva gode og forståelege tilbakemeldingar til søkarar.
