Tilrådd oppdrettsflytting vekkjer harme på Linga

Ei rekkje innbyggjarar og Linga hyttelag er mot utviding og flytting av lakseoppdrettsanlegget i Aplavika i akvakulturområde AK12.

Det kjem fram i merknader til kommuneplanframlegget i Kvam herad. Det er dermed ikkje berre det føreslegne akvakultruområdet ved Kvamsøy som fører til protestar, sjølv om tiltaka er i tråd med arealstrategi nummer 19 som dei folkevalde vedtok i 2014: «Eksisterande lokalitetar skal gjevast moglegheit til å flytta frå område ved land, og ut i open fjord.»

Redde for følgjene

I alt 26 innbyggjarar, medrekna representantar for Lingavikane camping, har sett namnet under ein protest mot framlegget om å flytta akvakulturområdet frå Aplavika til sør for Lingaholmane.

Grunngjevinga inneheld ei rekkje argument. Avsendarane viser til at dei har opplevd lukt og endring av botnforhold og vegetasjon som følgje av dagens anlegg, og fryktar at vind og straumtilhøve skal føra til plager med ureining frå det nye anlegget. Dei krev at tiltakshavar Lingalaks AS dokumenterer at ureining ikkje vil førekoma, og spør seg om ikkje totallasta i området vert større og mindre berekraftig med ein ny lokalitet.

Dei viser til at området kring holmane er mykje nytta til fiske og friluftsliv, og fryktar følgjene for villaksen. Dessutan meiner dei naturen i området er fin og trur anlegget vil føra til visuell sjenanse og mykje støy.

– Me er overraska over at ein ynskjer å leggja eit oppdrettsanlegg som er så synleg i eit såpass tett befolka og naturskjønt område, skriv dei 26.

Dei slit med å forstå kvifor Kvam herad har endra tilrådd plassering frå vest for Larsaholmen til lenger aust, meir i tråd med ynsket til oppdrettsselskapet. Dei 26 meiner det opphavlege framlegget er betre av di anlegget då vil vera betre løynt bak holmane.

– Me meiner at Lingalaks bør finna eit anna område for sitt anlegg som ikkje vil medføra sjenanse.

– Med det nye anlegget ruvande over vassflata, fleire hundre meter ut i fjorden, vil området endra karakter, heiter det i innspelet.

Fryktar verditap

Heller ikkje Linga hyttelag ser med glede på framlegget om flytting.

– Ei utviding og flytting av fiskeoppdrettsanlegget til Lingaholmane vil vera til sjenanse og medføra monalege ulemper for medlemene i hyttelaget. Tiltaket vil gripa inn i eit verdfullt rekreasjons- og fritidsområde som vert bruka både av hytteeigarar og lokale innbyggjarar. Hyttelaget har vidare grunn til å ottast at eit nytt oppdrettsanlegg vil ha negativ verknad for verdiutvikling og kor omsetjelege hytteeigedomar i området vil verta. Me meiner dette gjev grunn til å sjå på planlegginga på nytt, skriv styreleiar Rune W. Hanssen i hyttelaget.

Hyttelaget har 22 medlemer som eig 21 hytteeigedomar og ei ubebygd tomt.

Hanssen syner til lov om akvakultur og til odelstingsproposisjon nummer 61, 2004–2005. I sistnemnde heiter det at «etablering av akvakultur skal skje etter en vurdering av hvordan kystarealet best kan utnyttes til forskjellige former for akvakultur og til andre areal- og brukerinteresser. Miljø- og arealbestemmelsene skal bidra til god sameksistens mellom akvakulturnæringen og andre samfunnsinteresser.»

Vidare heiter det: «(...) enkelte vurderingstemaer som særlig bør vektlegges. Disse er: søkers faktiske behov for produksjonsareal, alternativ bruk av arealet til annen akvakultur, samt annen bruk av arealet. I tillegg kommer eventuelle verneinteresser.»

– Lovmotiva gjer det altså klart at anlegg for fiskeoppdrett ikkje bør leggjast til område der dei kjem i konflikt med interessene til ålmenta, hevdar Hanssen.

Desse overordna prinsippa må få gjennomslag i planarbeidet, oppmodar han.

Hyttelaget syner til retningslinene for bruk av vassdrag og sjøområde i Kvam. Her heiter det at akvakulturanlegg ikkje bør etablerast nærare enn 500 meter frå friluftsområde, 1.000 meter frå naturreservat, og ikkje nær badeplassar, bustader eller fritidsbustader.

For rekreasjon og næring

Hanssen peikar på dei politiske måla i planstrategien for Kvam herad i perioden 2015–2019:

«Fjorden er òg ein viktig ressurs for rekreasjon og friluftsliv i Kvam. Her er det gode moglegheiter for båtliv, fiske, bading og rekreasjon. Fjorden er òg ein ressurs for næring og næringsutvikling. Nye lokaliseringskriterium for oppdrettsnæringa, med større og færre lokalitetar, utfordrar sameksistensen mellom rekreasjon og friluftsliv og høve til store oppdrettslokalitetar. Denne utfordringa tek kommunen på alvor.»

– Området rundt Lingaholmane er ei naturperle med mange kvalitetar. Området vert nytta til båtliv, fritidsfiske, bading, vassport og som utfartsområde, skriv Hanssen.

– Naturopplevinga vil verta vesentleg forringa ved etablering av eit større oppdrettsanlegg ved Lingaholmane. Bygningar, døgnkontinuerleg støy, lyssetjing og skipstrafikk vil bryta med den enkelte sine forventningar om ei positiv estetisk oppleving av fjordlandskapet og kystsona og vil vera eit uønskt landskapselement. Akvakulturarealet er rekna ut til å vera tre hundre dekar stort.

Eit nytt og større oppdrettsanlegg vil gjera Lingaholmane utilgjengelege som bade- og fiskeplass, skriv Hanssen.

Ureining

Produksjonen frå lakseoppdrettsanlegg medfører utslepp av oppløyst og partikulært organisk stoff og uorganiske næringssalt, legemiddel og kjemikaliar. Biologisk avfall frå eit middels stort oppdrettsanlegg svarar til kloakk frå 50.000 innbyggjarar.

Hanssen peikar på at oppdrettsbransjen ikkje har løyst følgjande miljøutfordringar:

• Lakselus

• Rømming av fisk

• Bruk av kjemikaliar.

• Negativ genetisk påverknad på dei ville laksestammene og spreiing av sjukdom og parasittar til villfiskbestandar

– Driv på ålmenta sitt areal

I oppsummeringa skriv Hanssen:

– Akvakultur er ei næring som kviler på offentleg tillating. Kravet om tillating inneber at oppdrettaren får ei eksklusiv moglegheit til driva på ålmenta sitt areal, det vil seia på kostnad av fellesskapet, føresett at vilkåra for drift vert overhaldne, og at oppdrettarane bidreg til verdiskaping både lokalt og nasjonalt. Det eksisterande anlegget i Aplavika varetek denne balansen mellom interesser på ein forsvarleg måte. Ei utviding og omplassering av fiskeoppdrettsanlegget vil vesentleg forrykkja balansen i favør av oppdrettaren, meiner Hanssen.

Hyttelaget hevdar at forslaget ikkje i tilstrekkeleg grad har teke omsyn til annan bruk av det aktuelle arealet.

– Det er i strid med dei overordna prinsippa for planlegging av akvakulturområde.

Laget meiner det finst andre område i fjorden som høver betre for oppdrettsverksemd der korkje fastbuande, hytteeigarar eller landskapsvernområde vert råka, og som er i mindre bruk enn det aktuelle området.

– Hordaland er fylket med høgast produksjon av matfisk i høve til sjøarealet. Av den grunn bør ei utviding av den samla oppdrettsverksemda i fjorden vera utelukka, skriv Hanssen.

– Framtidsretta løysing

Lingalaks AS er på si side nøgd med den tilrådde, nye plasseringa av akvakulturområdet ved Lingaholmane. Selskapet opplyser i eit innspel til kommuneplanframlegget at det reint driftsmessig ville vore betre å flytta anlegget austover, men at plasseringa er vald for å gjera det mindre synleg frå land.

Ifølgje selskapet har det skipa til godt vitja dialogmøte med bebuarar og interessegrupper på Linga, der det har kome mange gode innspel.

Lingalaks opplyser at dagens anlegg ligg i eit område med dårlege straumtilhøve. Den nye plasseringa har stor djupn og gode straumtilhøve, er framtidsretta og legg til rette for produksjon, skriv Ole Johan Sagen på vegner av oppdrettsselskapet.

Selskapet har ikkje kommentert framlegget om eit nytt akvakulturområde sør for Kvamsøy, eit tiltak som er i tråd med eige ynske, men som framkalla ei rekkje protestar i høyringa.

– Ja til flytting

Steinar Kleven og systera, som eig Larsaholmen på Linga, støttar flytting av oppdrettsanlegget i området til sør for Lingaholmane. Flyttinga er heilt naudsynt, mellom anna på grunn av omsynet til mellom anna utsikt, bruken av sjøområdet til fiske og rekreasjon, ureining og diverse ulemper med støy, lukt og båttrafikk.

– Alt dette har gjeve oss ei stor samla verdi- og bruksforringing for vår eigedom i tida etter etableringa i Aplavika, skriv Kleven.

Han hevdar at Kvam herad ikkje har varsla holmeeigarane godt nok om etablering, utvidingar og nye tiltak i samband med anlegget. Dermed har dei ikkje fått høve til å uttala seg på førehand.