– Superstjerna i Herand

Bergljot og mannen Audun Berg tok med seg familien og flytta attende til heimbygda etter 30 år i Bergen. Ekteparet såg behovet lokalsamfunnet hadde for butikken. Sidan dei hadde potensial og krefter til å ta tak i butikken, ynskte dei å blåsa liv i han att.

– Me reiser eigentleg berre den andre vegen no. Tidlegare køyrde me til Herand for å ha fri i helgene. No må eg reisa til Bergen for å gå på jobb på vekedagane, seier Audun.

Både Audun og Bergljot er einige om at det går bra for butikken. Dei bestemmer sjølve korleis budsjetta skal sjå ut, og er førebels i rute til å nå budsjettet.

– Folk er flinke til å støtta og bruka butikken. Mange turistar og hytteeigarar tek handelen sin hjå oss. Det betyr mykje for drifta, seier Audun.

– Du må aldri angra

For tida er Bergljot den einaste fast tilsette i butikken. Ho arbeider stort sett kvar dag frå måndag til laurdag, men har ein vikar som kan hjelpa til ved behov.

– Eg likar å treffa folk. At kundane blir sette og får snakka med dei tilsette er litt av sjarmen med å handla i ein liten butikk, seier Bergljot.

Audun hjelper til med butikkdrifta i bakgrunnen. Om noko unormalt skjer i butikken, vert det fanga opp av kamera, og han vert varsla. Difor trur han butikken i Herand er betre stilt enn mange ordinære butikkar.

Sjølv om det vert mange arbeidsdagar, har ingen av dei angra på prosjektet.

– Du må aldri angra på ting du har gjort. Du kan berre angra på det du ikkje har gjort, seier Audun.

– Det var det me sa då me bestemte oss for å prøva, seier Bergljot.

– Dessutan er det kjekt at Bergljot er superstjerna her i Herand, seier Audun.

To dagar i veka er Emilie Samland i butikken. Ho hjelper til eitt par timar etter skulen. Bergljot skryter av den gode hjelpa ho får.

— Eg har hatt fleire ungdomar som har hjelpt til etter skuletid. Kundane som er innom, fortel meg at det er kjekt å koma innom og treffa dei smilande ungdomane, seier Bergljot.

Sel lokalproduserte varer

Butikken er ein del av Snarkjøp. Det betyr at butikken har tilbod om eit grunnsortiment, men kan ta lokale avgjerder om kva varer som skal stå i hyllene.

– Fridomen i vareutvalet er stor, og det er me heilt avhengige av. Det er vår styrke. Utan det hadde det vore vanskeleg å driva. Me må tilpassa varene etter det kundane vil ha, seier Audun.

Kvar dag får butikken levert ferske brød frå Hardanger Bakeri.

– Det er uvurderleg for oss som driv ein liten butikk, seier Bergljot.

Butikken sel ei rekkje lokalproduserte varer. Andre varer vert leverte to dagar i veka. Bergljot driv daglegvarebutikken utan tidlegare butikkerfaring. Ho samarbeider godt med det lokale næringslivet. I butikken er det ein eigen kafékrok, og på utsida er det ei sitjegruppe alle kan nytta.

Kvar tysdag er ein gjeng menn samla i butikken for å ta ein drøs, medan kvinnene har sin eigen dag. Ho meiner sambygdingane er flinke å passa på kvarandre og visa omsorg for kvarandre, om ein av dei ikkje skulle dukka opp. Bergljot likar at butikken er eit samlingspunkt i bygda. Det hender ho opererer som turistinformasjon.

— Når det kjem turistar inn, spør eg gjerne kvar dei er frå. Ofte finn eg fram kartet over Herand og forklarer kvar dei finn dei ulike opplevingane, seier Bergljot.

– Ein livsstil

Turistane som kjem til Herand, møter eit skilt der det står at butikken er open, men likevel kan dei møta ei stengd dør når butikken ikkje er bemanna. På ein informasjonsskjerm utanfor kan kundane lesa korleis bankkortet kan nyttast for å koma seg inn. Sjølv om døra til Herand Handel AS ofte er stengd, får folk handla frå sju om morgonen til elleve på kvelden kvar dag heile året.

– Me er avhengige av god teknologi. Det er ein føresetnad for å driva effektivt i distriktet og i små butikkar, seier Audun.

Les også:

Ifylgje Audun er butikken fjernstyrt. Det betyr at han og Bergljot via telefon og kamera kan hjelpa kundar ved behov. Ifylgje Audun er systemet veldig intuitivt og lett å forstå, sjølv om ein ikkje har nytta fjernstyrt butikk tidlegare. Nokre kundar er flinke å hjelpa til dømes turistar som ikkje finn utav det, seier han.

Kundane registrerer seg med bankkort og pinkode. Då vert det reservert ei krone på kontoen, og kunden kan nytta butikken som ein ordinær, sjølvbetent butikk. Den reserverte krona vert ført tilbake på kontoen etter handelen.

Aldersbestemte varer krev ekstra oppfylging. Då går ein alarm i systemet, og anten Bergljot eller Audun må logga inn for å overvaka og sjekka alderen til kunden.

– Me er til stades heile tida. Det vert ein livsstil, seier Audun.

I tillegg til det fjernstyrte inngangssystemet har butikken digitale hyllekantar med prisar, automatisk temperaturovervaking på kjølar og frysar og digitale informasjonsskjermar. Alt frigjer tid for butikkarbeidarane. Dette er teknologiske løysingar som butikken har satsa på og realisert med støtte frå det statlege Merkur-programmet. Programmet skal, ifylgje nettstaden, sikra distrikta tilgang til nærbutikkar og bokhandlar av god kvalitet. Desse digitale løysingane gjer at butikken lèt seg driva med berre ein tilsett, seier Audun.

– Som om bygda døyr

På sommaren er butikkdrivarane avhengige av hjelp, slik at det vert rom for ferie.

– Me er inne i eitt prøveår, og ynskjer å ha kontroll på kostnadane. Men me ser at me må ha fleire tilsette etter kvart, for Bergljot kan ikkje jobba heile tida, seier Audun.

Heldigvis har ho ikkje vore sjuk endå, seier han.

– Det har me ikkje prøvd, men det kan skje. I verste fall får eg hengja ein lapp på døra. Fordelen vår er at folk kan gå inn for å handla likevel, seier Bergljot.

At butikken er viktig for bygda, er ekteparet ikkje i tvil om. Dei tenkjer tilbake på dei to periodane butikken var stengd.

– Butikken har ei sentral plassering og er samlingspunktet. Utan butikk er det som om heile bygda døyr, seier Audun.

Han meiner at butikken gjev positiv energi til lokalsamfunnet og er viktig for at folk skal velja å busetja seg i Herand.

Ekteparet trur eit liknande butikkonsept kan fungera andre plassar. Audun fortel at bygdelaget i Tørvikbygd allereie har vore i kontakt med han for å få tips.

– Det viktigaste er at nokon ser moglegheitene og kan ta utfordringa, seier Audun.

Les også: