Stadig fleire finn fram til havbotnen

Helge Løvskar er instruktør på fridykkingskurs og var fagredaktør for boka Fridykking for alle. Han fortel at det har vore ein god auke i talet på nordmenn som er interesserte i fridykking dei siste åra.

– Frå å måtte gå rundt og rekruttere folk, har dei byrja å kome av seg sjølv. No har vi ventelister på kursa våre, seier Løvskar.

Fridykking er undervassymjing med dykkarmaske, symjeføter, snorkel, blybelte og meir, men utan ekstra lufttilførsel.

Noregsrekord og meditasjon

Helge Løvskar byrja sjølv med fridykking då han som barn sumde i havet på Vestlandet for å sjå etter fisk.

– Det er som ei heilt anna verd der nede, som fascinerer meg veldig. Ein er vektlaus og får ei heilt anna oppfatning av tid. Samstundes er det så mykje der nede vi ikkje har forstått. Kvart dykk er ei oppdagingsferd. Ein veit aldri kva ein møter.

Løvskar har fleire NM-gull i fridykk og noregsrekorden i Free Immersion på 57 meter – Free Immersion er å dykke utan bruk av verktøy som framdrift, berre eit tau å dra seg ned og opp med.

Fridykking har også blitt ein form for meditasjon.

– Når eg kjem tilbake på land etter å ha vore ute, er det som om kroppen har nullstilt seg. Om eg har hatt bekymringar før eg gjekk uti, har dei forsvunne i dykket.

Motpol til konkurranseidrett

Aktivitetstal frå Noregs Dykkarforbund støttar Løvskar si oppleving av auke i popularitet.

I 2013 var det 6.072 aktive medlemer i forbundet, ned 5,54 frå året før. Sidan det har det vore ein årleg auke. Berre i 2016 var det 13 prosent auke og 15 prosent auke i 2018. Fram til 2020 (siste innrapporterte år) var det 9.735 aktive medlemmer i forbundet, ein auke på 60 prosent frå 2013.

Løvskar fortel at det tidlegare i hovudsak var menn mellom 25 til 35 år som deltok. I nyare tid er det både unge og gamle kvinner og menn som deltek.

– På kursa våre er det no om lag halvparten kvinner og halvparten menn, med eit aldersspenn frå 14 til 84 år.

Løvskar trur auken i interesse kjem av at fridykking kan vere ein motpol til vanlege prestasjonssportar.

– Det som er fint med fridykking, er at dei fleste held på med det utan å skulle prestere i ein kamp eller konkurranse. slik som fotball og langrenn. Du er berre ute for å nyte naturen.

Frå harpunfiske til familiehobby

Hans-Martin Martinussen, er dagleg leiar ved frivannsliv.no, ein nettbutikk som sel fridykkingsutstyr og held kurs for fridykkarar.

Han fortel at den største auken i sal har vore under koronaen. Det starta 8. april 2020 då Erna Solberg sa at nordmenn måtte bu seg på noregsferie den sommaren. Nordmenn hadde då eit feriebudsjett på 15 milliardar dei skulle finne ein ny hobby med.

– Vanlegvis har juli vore vår beste salsmånad. I 2020 blei juni vår beste månad, og mai før det var betre enn juli plar vere.

Før var det òg fleire som kjøpte harpun for å drive fridykking og fiske. No blir det derimot selt meir utstyr til heile familien.

– No er det meir fokus på fridykking som rekreasjon. Vi sel til dømes meir utstyr til familiar. Fridykking har vorte meir ein folkesport enn det var før.

Miljøprofilen

Dei siste åra har det kome fleire bilete som viser korleis havbotnen ser ut. I fleire bynære område er havbotnen full av søppel. Det har gjort at fleire har vorte engasjerte i å rydde opp i søppelet, og fridykking er ein av dei beste måtane å få gjort det på.

Løvskar fortel at fleire av kursdeltakarane deira seier dei har lyst til å lære seg å fridykke for å kunne hjelpe til å restaurere i sjøen.

– Når du fridykkar, får du eit engasjement for havet. Om folk kjem seg ut i sjøen og ser korleis sjøen ser ut, til dømes i Oslofjorden, og så reiser til Vestlandet og ser kor fint det kan vere, så blir dei engasjerte i å rydde i Oslofjorden òg.

Råd og utfordringar

Å gå frå bading til fridykking kan vere ei utfordring for fleire. Løvskar fortel at dei største utfordringane oftast sit i hovudet.

– Nokre er skeptiske til å dykke og greier ikkje å kose seg der nede. Dei er redde for hai, kulde eller trykket. Slikt sit i hovudet, gjer deg stressa og fører til at du forbrenner meir oksygen og gjer alt vanskelegare.

Hans-Martin Martinussen rår dei som er nye i fridykking, til å oppsøkje eit miljø, til dømes ein dykkarklubb.

– Lytt til gode råd frå andre som har drive med det. Det kan gjere fridykking til ein trygg og kjekk hobby. Ikkje berre får ein råd om ting ein kan gjere for å vere trygg, men også om kvar det er lurt å dra med omsyn til vêr og vind.

(©NPK)