Piggsvina har truleg gått klar 13 robotar

Over grøne bakkar rullar robotklipparane og sørgjer for at grasveksten ikkje tek av. 13 klipparar har heradsgartnar Henning Huse ansvaret for. Det finst klipparar mellom anna i Ålvik, i Øysteseparken, på meieritomta i Norheimsund, i Ståvika i Tørvikbygd og fleire rundt Strandebarm omsorg. Ein gong i veka kontrollerer Huse at alt er i orden.

Får ikkje fred

Huse fortel at dei fleste klipparane ved institusjonar køyrer på dagtid. På badeplassane er dei ute på natta.

– Folk klarar ikkje lata dei vera i fred. Difor må dei køyrast på natta, seier Huse.

Han har berre erfaring frå denne sommaren, men har enno ikkje høyrt om skadar på piggsvin. Sjølv er han ute på kontroll på dagtid, men han har ikkje sett skadde dyr så langt.

Heller ikkje i Jondal har det vore problem med robotklipparane. Der går to klipparar i offentleg teneste. Fagarbeidar for veg og park i Jondal, Ivar Kvåle, har ansvar for klipparane. Han fortel at det generelt er lite piggsvin i Jondal.

– Eg har ikkje sett restar etter piggsvin nokon plass. Det er fleire år sidan eg såg påkøyrde piggsvin langs vegen, seier Kvåle.

Ifølgje forskning.no har forskarar utvikla ein tryggleikstest, der tanken er at grasklipparane skal oppdaga piggsvinet og skifta retning. Målet er at testen skal brukast til å utvikla piggsvinvenlege klipparar, og at han vert ein del av den offisielle godkjenningsprosessen.

Piggsvinhjelparar

Miriam Emina Mæland er dagleg leiar i Arken Care. Ho har vigd livet til å redda dyr, og ho er spesielt oppteken av piggsvin. Ifylgje ho er robotklipparar eit stort problem.

– Mange trur at robotklipparane ikkje kan gå om natta, men då vert eg så frustrert. Det er ikkje noko betre om dei går på dagtid. Gravide, unge eller sjuke piggsvin jaktar etter mat på dagtid. Når dei vert redde, krøllar dei seg saman, og det klarer ikkje klipparane å registrera, seier Mæland.

Kvart år får ho inn om lag 200 skadde eller sjuke piggsvin. Hovudavdelinga ligg på Lindås, men ho har fått inn fleire piggsvin frå Hardanger. Ingen av dei har hatt skadar etter robotklipparar, men dei har vore sjuke og trunge hjelp.

Mæland fortel at robotklipparane gjev sårskadar som kutt i nase eller mage, augeskadar eller at dei klipper av føtene på piggsvina. Ein gong fekk Mæland inn eit piggsvin som hadde øydelagt heile kjeven, slik at tenna hang og dingla. Ho meiner at robotane burde hatt sensor for å registrera levande dyr.

Dei fleste døyr

Det må bli teke grep for å verna piggsvina frå å døy ut, meiner ho. Robotklipparar og parasittar er vanlege årsaker til at piggsvin døyr. Av 20 robotklipparskadde piggsvin Arken Care har fått inn i år, har berre to overlevd. Resten hadde for store skadar og vart avliva, seier ho.

– Klipparar bør ikkje køyrast utan tilsyn. Det er ikkje nok at ein er i nærleiken og les ei bok eller trykkjer på telefonen. Då har ein ikkje kontroll. Dessutan bør ein alltid gå ein runde fyrst for å sjekka at det ikkje er levande vesen på plenen. Det kan like godt vera ein kattunge som eit piggsvin, seier Mæland.

Dyrevernaren forstår at folk vil gjera det enkelt og ha fine plenar. Då kan ein betala eit barn for å halda vakt, så kan dei få nokre kroner til å kjøpa snop, seier Mæland.

Eva Hellem har via Arken Care hjelpt piggsvinet «Bolla». Piggsvinet var lite og kaldt då det vart redda i Norheimsund.

– Dei som fann Bolla, kontakta Arken Care. Han og ein kompis budde lenge på badet mitt, før han vart flytta ut på terrassen min. Der skal han overvintra før han vert sleppt ut att til våren, når eg er sikker på at det finst nok å eta for han, seier Hellem.

Ho fortel at piggsvinet er behandla for parasittar og lungeorm. Noko som, ifylgje Mæland, tek livet av mange piggsvin.

Ikkje sett snurten

Ole Johnny Gule, dagleg leiar i Gules Mek. og Landbruksverkstad AS, har selt robotklipparar i sju–åtte år. På denne tida har bedrifta montert om lag fem hundre klipparar.

– Eg har per dags dato ikkje sett eitt piggsvin som er skadd av ein robotklippar, seier Gule.

Han fortel at det går 11 klipparar på golfbanen på Børve heile døgeret. Sjølv har han både klippar og piggsvin i hagen, utan at det har vore eit problem. Ifølgje Gule er det mange som snakkar om at dei ikkje kan køyra grasklipparen på natta, men han har enno ikkje sett dokumentasjon på at det er farleg for piggsvin.

Gule har diskutert saka med andre forhandlarar. Tidlegare hadde nokre klipparar store knivar på undersida, så det kan henga att frå den tida, fortel Gule. Dagens robotklipparar har ei plate under, og berre litt av knivane er synlege.

– Det skal ein del til for at noko hamnar under klipparen. Eg trur ikkje dette er eit stort problem, seier han.