Om gaming og kjensler
– I ein kvardag der du kanskje slit med å strekkja til, ikkje er flink nok, ikkje er sosial nok eller ikkje er kul nok, så er du alt det og meir i gaming.
Slik skildra ein kompis av føredragshaldar Oskar Fjørtoft Sandanger samanhengen mellom psykisk helse og gaming. Du spelar med kven som helst. Alle er likestilte. Og du er god nok akkurat som du er, uansett fysikk og evne.
Sandanger heldt føredrag på Kvam ungdomsskule tysdag kveld. Føredraget vart arrangert i samband med Kvammaveko. Når Sandanger, som er tilsett i Mental Helse Ungdom, ikkje held føredrag, er han mellom anna programleiar i YouTube-serien Føler’n. Der inviterer han kjende folk til å koma for å gama og prata om kjensler.
I serien ser det gjerne tullete, gøy og lite viktig ut. Det er også målet, fortalde han. Serien skal normalisera å snakka om kjensler og psykisk helse.
Ein pause frå verda
Sandanger viste til ei undersøking som seier at 68 prosent av ungdomane som svara, gama for å få ein pause frå verkelegheita. Det gjer han sjølv òg. Då klarar han å kopla av og berre konsentrera seg om spelet. Det at ein kan leva seg inn i ein karakter i ei anna verd, trur han er bra. Men at det er så mange som gjer det for å få ein pause, synest han me bør tenkja litt på.
– Det kan koma til eit punkt der det ikkje er sunt lenger. Og verkelegheita er trass alt viktigare enn gaming. Av og til. Men gaming kan også vera ein del av verkelegheita, sa Sandanger.
– Utfordra publikum
Å snakka om kjensler er ikkje alltid lett. Kanskje har du opplevd at det kan vera enklare å ta ein alvorsprat i bilen? Det har i alle fall Sandanger kjent på. Han har til dømes hatt mange samtalar i bilen med far sin.
– Det er ikkje ofte me har sagt etterpå at me har hatt ein samtale om psykisk helse, men me har nok hatt det fleire gongar, sa Sandanger.
Under føredraget vart publikum utfordra til å fortelja personen i nabostolen om førre gong dei vart skikkeleg sinte og skikkeleg glade.
Ei kvinne fortalde om mannen hennar som hadde kasta nokre blomsterløkar ho hadde teke vare på. Ho kjente på sinne og smelte att døra. Då det small, datt dørhandtaket i golvet, og ho vart ståande ute. Mannen ropte til henne gjennom vindauga at ho fekk berre stå der til ho vart blid att.
– Skal vera maskuline
I Føler’n har Sandanger til dømes snakka med Herman Flesvig om det å vera flau, og med John Arne Riise om det å vera nervøs. I føredraget vart det vist nokre klipp frå serien for å gje publikum eit innblikk.
Eit klipp viste Victor Sotberg som gjest. Sotberg sa mellom anna at samfunnet på ein måte har vorte bygd opp slik at gutane skal vera dei maskuline og mandige, og det maskuline viser ikkje kjensler. Det synest han er veldig feil.
Sotberg er programleiar og «youtubar», og har mellom anna gjeve ut ei bok. Ifylgje boka opplevde han ungdomstida som tøff og vanskeleg. Sotberg vart mobba og utestengd, og kjende seg aleine. Då søkte han tilflukt i gamingverda som sitt alter ego: ein sjølvsikker superhelt på jobb for å utrydda all verdas vondskap.
I timane før føredraget vart det arrangert «Trakk og snakk» med ordførar Torgeir Næss, også det som del av Kvammaveko. Vel eit dusin møtte opp for å trakka og preika mellom dei mange dropane, fortel ordføraren til HF.
Onsdag heldt Sandanger føredrag for ungdomsskuleelevane i Kvam. Torsdag viser Kvam kino filmen Rose. Fredag og laurdag vitjar forfattar Tore Renberg Kvam bibliotek i Norheimsund.
