Mjølkeproduksjonen i Noreg har auka – truleg inga ny mjølkekrise i vinter

I fjor vinter sleit Noreg med mjølkemangel, men førebels ser det betre ut i år. Samanlikna med 2023 ligg det an til auke på 8 prosent i mjølkeproduksjonen.

– Av rapporten for desember kjem det fram at det er nok mjølk til å dekkje etterspurnaden i industrien i januar og februar i år, siger leiar Johnny Ødegård i Norsk mjølkeråvare, som er ei avdeling av Tine, til NTB.

I fjor på denne tida var det mykje merksemd rundt mangel på mjølk. Tine berekna at det vart produsert 1 prosent mindre mjølk enn det som var behovet, og det vart nødvendig med import for å dekkje underskotet.

I 2025 blir produksjonen berekna av kumjølk til å vere på 1500 millionar liter, noko som er 115 millionar liter meir enn i 2023 (8 prosents auke).

Byggjer mjølkelager

Men sjølv om det blir produsert meir, er det inga overflod.

– Salet av sunne norske meieriprodukt har auka kraftig siste to åra, så trass i ein stor auke i produksjonen, er framleis forventa ein stram tilførselssituasjon gjennom sommaren og utover hausten, siger Ødegård.

Produksjonen svingar ein del utover året, og han fortel at Norsk mjølkeråvare vil følgje situasjonen tett og halde fram med å rapportere om utviklinga månadleg.

– Vi er inne i den delen av året med høgast mjølkeproduksjon og skal no byggje lagar for å ha tilstrekkeleg vare utover hausten når mjølkeproduksjonen normalt fell.

Større kvotar i år

Mjølkekvotane for 2025 er setje 20 prosent høgare enn i fjor. Tine tilrådde ein noko lågare auke av mjølkekvoten på 17 prosent.

– Folk drikk meir mjølk i dag enn dei gjorde før. Det er positivt for inntekta til bonden, den norske sjølvforsyninga og helsa til folk, sa landbruks- og matminister Geir Pollestad (Sp) då kvotane i år vart klare i november.

I mai i fjor vart regjeringa nøydd til å vedta at bøndene kunne sjå bort frå dei opphavlege mjølkekvotane for 2024, og avgifta for å produsere for mykje mjølk vart sett til 0 kroner ut året.

Brukte utanlandsk mjølkepulver

Då mjølkemangelen stod på i fjor vinter, måtte Tine importere skummamjølkpulver frå utlandet å produsere yoghurtprodukt og is.

– Vi beklagar derfor at nokre av yoghurtane våre i ein periode vil innehalde inntil tre prosent importerte mjølkepulver – norsk mjølk er framleis hovudingrediens. Bakgrunnen er mangel på norsk mjølk, opplyste selskapet.

Saka vekte oppsikt fordi yoghurtane var merkte med Nyt Noreg-merket, som vanlegvis garanterer at alle råvarene er norske, og at maten er produsert og pakka i Noreg.

I byrjinga fekk Tine dispensasjon for å halde fram med å bruke Nyt Noreg-merket sjølv om dei brukte utanlandsk mjølkepulver, men dispensasjonen har no gått ut. Merket er derfor fjerna på dei fleste av Tines yoghurtar.

Importen av mjølkepulver til bruk i yoghurt og is heldt fram utover året i fjor, og tal Nationen har omtalt viser at det vart importert over 560 tonn mjølkepulver til Noreg mellom august og oktober i fjor, noko som er langt meir enn normalt.

(©NPK)