Miljørørsla lovar framleis kamp om vassdragsvernet

Eit breitt fleirtal beståande av Arbeidarpartiet, Høgre, Senterpartiet og Framstegspartiet stemde for forslaget. Blant representantane som var i salen, stemde 78 representantar for, medan 21 stemde mot.

Miljøorganisasjonar og grøne parti varslar at dei ikkje vil gi seg.

– Vi gjer oss no klare til kamp for dei verna vassdraga våre som er så viktige for både natur, friluftsliv, turisme og næringsliv. Vi har allereie bygd ut og øydelagt enorme naturverdiar i elvane våre, vi har ingen fleire elvar å miste, seier Une Bastholm i MDG.

Ho beskriv vedtaket som både uklokt og naturfiendtleg. No kviler det eit tungt ansvar på Ap, Høgre og Senterpartiet som har sagt at vedtaket ikkje skal bety massiv utbygging i verna vassdrag, understrekar ho.

SV: Ein trist dag for naturen

Vedtaket går ut på at det kan opnast for konsesjonsbehandling for kraftverksutbygging. Noreg har i dag 390 verna vassdrag.

Føresetnadene for opning er at samfunnsnytta – til dømes i form av flaumdempande effekt – blir vurdert som stort. Og at miljøkonsekvensane blir rekna som akseptable.

– Dette er ein trist dag for naturen. Desse elvane skulle vore verna til evig tid, og no er fleirtalet i Stortinget i staden klare for å øydeleggje dei for all framtid, seier Lars Haltbrekken i SV.

Motstandarane reagerer ikkje berre på at det no blir opna for konsesjonsbehandling. Sjølve prosessen fram til vedtaket har også vore elendig, meiner dei.

Haltbrekken kallar det «heilt ubegripeleg» at prosessen ikkje har vore gjennom ei skikkeleg utgreiing, og at kommunane ikkje har fått høve til å seie si meining.

– Laga på eit bakrom utan utgreiingar

Verdsnaturfondet (WWF) og Naturvernforbundet sluttar seg til kritikken av prosessen. Rett og slett hårreisande, meiner WWF-generalsekretær Karoline Andaur.

– Dette er politikk som er laga på eit bakrom utan verken utgreiingar eller høyringar. Fagetatar og miljørørsla har ikkje fått vurdere konsekvensane av forslaget, og det rår stor uvisse om kva forslaget faktisk opnar for, seier ho.

Det omstridde forslaget vart fremja direkte i siste fase av komitéarbeidet på Stortinget, påpeikar Naturvernforbundet. Det har aldri vore på høyring, fagetatane har ikkje sagt sitt, og det er ikkje godt nok greidd ut, meiner leiar Truls Gulowsen.

– Dette vedtaket bryt med ein heilt vesentleg del av norsk forvaltning og demokratisk praksis, seier han.

Vil kjempe for kvar elv, foss og innsjø

Naturvernforbundet erklærer også at kampen for vassdrag ikkje er over.

– Vi skal kjempe for kvart einaste verna vassdrag, for kvar elv, kvar foss og kvar innsjø. Vi gir ikkje opp det vi har vunne gjennom meir enn hundre års vassdragskamp på grunn av eit ugjennomtenkt og uforsvarleg hastevedtak, seier Gulowsen.

Naturvernforbundet fryktar at endringa vil føre til mange omkampar om vassdrag folk har trudd har vore varig verna. Men Gulowsen understrekar at vurderingskriteria ikkje er endra og terskelen framleis skal vere høg.

– Siste ord er ikkje sagt i denne saka. Vi kjem til å jobbe vidare for å styrkje vassdragsvernet, seier Gulowsen. Han viser til at verna vassdrag inngår i Noregs oppfølging av Naturavtalen.

Sp viser til flaumdempande tiltak

Senterpartiet – som stemde for opninga – seier at vassdragsvernet framleis ligg fast.

– Vi meiner at det i tilfelle der det blir gjort flaumdempande tiltak i verna vassdrag, bør kunne vurderast å samtidig hente ut kraft – utan at naturverdiar skal ringast vesentleg utover kva eventuelle flaumtiltak krev, seier Gro-Anita Mykjåland.

Sp får motbør frå Raudt. Om partiet meiner det var flaumvern dette dreidde seg om, burde dei stemt mot, meiner Sofie Marhaug.

– Forslaget som vart stemt igjennom, opnar for kraftutbygging ut frå samfunnsnytta. Det svekkjer vernet og gir utbyggjarane eit ess i erma. Det kan ikkje Senterpartiet snakke seg bort frå, seier ho.

NVE trur ikkje det blir mange utbyggingar

Saka har vekt stort engasjement. Tysdag demonstrerte fleire organisasjonar utanfor Stortinget, og blant dei var miljøaktivist Greta Thunberg.

Direktør Kjetil Lund i Noregs vassdrags- og energidirektorat (NVE) meiner at det neppe blir mange kraftprosjekt ut av endringane.

– Det er neppe stort potensial for utbygging i verna vassdrag, med mindre ein ønskjer å gyve laus på den vakraste, mest verdifulle naturen vi har, sa han til NRK tysdag.