Måtte erstatta utlendingar med nordmenn

Overnattingsplassane i bygningane i Herand sentrum var nær fulle heile sommaren med dei tingingane som låg i bordet 12. mars. Så vart Noreg nær sagt stengt ned som følgje av koronaviruset, og kontrameldingane kom frå ei rekkje utanlandske skilag som ikkje lenger tok sjansen på at dei kan setja kursen mot Hardanger i år. Andre ville venta litt og sjå.

– Me måtte snu oss rundt og prøva å få inn norske lag i staden. Det har me for så vidt klara, og det hadde eg ikkje rekna med. Me kunne ikkje reservera vekene når norske lag banka på døra, seier dagleg leiar Stig Otto Mjelde i Kramsjø.

Kramsjø har 34 sengeplassar, men har vore nøydd til å redusera kapasiteten monaleg i sommar for å redusera risikoen for koronasmitte. Verksemda leiger dessutan sengeplassar hjå andre i Herand etter behov.

Dårleg snøstart

Finansanalytikar Mjelde og kona, økonom Therese Aarseth, overtok eigedomen frå Trym Klingenberg i 2018 og hadde sin fyrste sesong i fjor. Det vart ein dårleg sesong, men årsaka var i høg grad naturleg: Sesongen for sommarskisenteret stogga allereie i juli som følgje av snømangel. I år er snømengda enorm i høgfjellet, så Mjelde tillèt seg å håpa på ein mykje betre sesong. Han kan knapt få rosa dagleg leiar Michael Iversen i Visitfonna nok for det han er i ferd med å få til med skianlegget og det nye velkomstsenteret.

Heilt elendig og bortkasta var fjorårssesongen likevel ikkje. Restaurant Meieriet gjekk så det susa, og dei nye eigarane fekk utvida kontaktnettet og rusta seg for framtida.

Då dei overtok, varsla eigarane at dei ikkje ville gjera store endringar med det fyrste. Den «lovnaden» har dei halde. Filosofien er den same som ein annan Mjelde i si tid postulerte i Sportsklubben Brann: å byggja stein på stein. Nok å gjera er det uansett i bygg som dels stammar frå 1800-talet. Vedlikehald er eit ustoppeleg prosjekt.

Ny satsing

I år vert ein stor stein lagd til haugen. Kramsjø har fått kommunal aksept for å utvida skjenkjeløyvet i restauranten til å omfatta også kioskbygget som verksemda låner av Herand båtlag. Øl og vin skal ikkje erstatta brus og is; planen er framleis å selja både kioskvarer og mat.

– Dette er eit supplement som me ser på som ein stor fordel både for oss og bygda. Verdien av å omdanna sentrum er stor, og «haldetida» for turistar har stor økonomisk vinst. Herand vert kjent for å vera eit knutepunkt og ein stad der ein får det ein vil ha, seier Mjelde.

Han planlegg å nytta ein krok i kiosken til ein mini-turistinformasjon med brosjyrar og grunnleggjande informasjon om til dømes turalternativ, andre aktivitetar og overnattingstilbod.

– Det har vore etterlengta i Herand, fortel Mjelde.

Gjestene til Kramsjø er ofte unge, både myndige og umyndige. Sjølv om gruppene har vaksne ansvarlege med seg og i utgangspunktet ordnar seg sjølve, har vertskapet rikeleg å gjera med å leggja til rette. Sommaren går med til å vera sørvisinnstilt, som Mjelde seier. På toppen tek han seg av innkrevjing av avgifter i båthamna, og leiger ut syklar til reisande som kjem med turistbåtruta.

Vanlegvis reiser laga på Folgefonna for å stå på ski etter frukost, og kjem att utpå ettermiddagen. Så går resten av dagen med til mellom anna sosialt samvær, middag og, om vêret tilseier det, diverse vassaktivitetar som kajakkpadling, vasski og padlebrett. Den populære trampolinen som har stått på kaien, har eigarane fjerna av tryggleiksomsyn.

Meir jobb enn stress

Mjelde og Aarseth hadde vore på jakt etter rette staden både i Vestland og Sverige då eigedomen i Herand dukka opp. Etter å ha vore på vising, var dei selde.

– Då me segla inn mot Herand, sa eg ingenting. Therese sa ingenting. Då me kom i båten att, sa Therese: Når skal du leggja inn bod? «Eg får vel leggja inn i morgon, då.» Me hadde bestemt oss utan å snakka saman.

Noko av målet med kjøpet var å redusera stressnivået i livet.

– Nok var nok. Me lever berre ein gong. Då må ein få det beste ut av det, og det gjer ein ikkje i eit kontorlandskap.

– Vart det mindre stress?

– Det er eit heilt anna. Eg hadde ein type negativt stress. Dette er berre kos. Men mykje jobb er det, heile tida. Me tek det pø om pø, noko i fjor, noko i år, noko til neste år, og slik går åra.

Ynskjer å bidra lokalt

Heile familien er involvert i drifta. Dottera Veslemøy er ansvarleg for restaurantdrifta, som i år ser ut til å få sterkt redusert kapasitet. Sonen Halfdan skal ta seg av uteserveringa. Båe opnar 29. mai.

Framleis eig Mjelde eit crossfitsenter i Fana, medan huset er selt. Han bur store delar av året i Herand, medan kona arbeider på Kokstad. Truleg vil dei leiga husrom i Bergen.

Mjelde håpar familien kan bidra med noko godt til Herand, og det utan å krevja noko i retur. Sjølv har paret opplevd den fyrste tida i bygda som god.

– Folk er veldig kjekke, høflege og i godt humør. Og det har vore ei uvanleg positiv oppleving at folk er så nøgde. Det sporar oss til innsats.