«Magien» er på plass

– Møøøøøøø!

– Kva er det for noko?

– Ei ku.

– Vil du trykkja på kua?

På bordet snurrar kvite sirklar med bilete av dyr som katt, hest, hane, and – og ku. Når den eine bebuaren strekkjer ut armen og legg handa på den rette sirkelen, glir han inn i midten. Dei andre dyra held fram med å snurra, og ein ny dyrelyd høyrest frå høgtalaren i taket. Etter ei stund er alle dyra funne og komne på rett plass.

Systrer tok grep

Bente og Gro Valestrand står bak initiativet som gjorde investeringa i det interaktive spelet Tovertafel 2 mogeleg. Gjennom ein innsamlingsaksjon på Spleis skaffa dei til vege pengar. Vona deira var å bidra med eit nytt aktivitetstilbod for dei demente og motverka keisame stunder.

For nokre veker sidan vart spelkonsollen montert på den eine demensavdelinga på Toloheimen, med hjelp av ein utsending frå leverandøren Medema. Kvam herad sjølv trong ikkje yta meir enn eit nytt elektrisk uttak. Konsollen heng i taket i det eine fellesrommet og projiserer figurar og bilete på eit heilt vanleg bord. Spelet vart raskt teke i bruk, men er framleis underutprøving, fortel gruppeleiar Liv Skutlaberg.

Å halda seg i aktivitet fysisk og mentalt kan vera utfordrande for dei som er råka av demens, påpeikar ho. Er det godt vêr, vert uteområdet på baksida av avdelinga mykje nytta av bebuarane. Stundom går dei tur. Pårørande kjem rett som det er innom på besøk, og dei tek av og til dei sjuke med seg ut eller heim ei stund.

Gruppeleiaren er takksam for det frivillige initiativet. Ho seier spelet er eit godt alternativ og supplement til andre aktivitetar. Lysta til å spela varierer av naturlege årsaker hjå brukarane. For enkelte som det kan vera vanskeleg å aktivisera på andre måtar, kan det vera eit godt og nytt stimuli med former, fargar og lydar.

– Og så er det veldig sosialt, seier Skutlaberg.

Må tilpassast

Bebuarane spelar i små grupper og har alltid med seg omsorgspersonell når dei spelar. For det meste vert spelet nytta litt seint på dagen. Dei tilsette oppmuntrar, hjelper og tilpassar. Rundt bordet er det plass til eit halvt dusin personar. Når HF er med, er to tilsette og ein pårørande med på aktiviteten og hjelper dei tre demente ved bordet. Den eine av dei ser svært dårleg og må ha litt ekstra rettleiing for å trykkja på dei rette stadene.

Spelet har ulike nivå og vanskegrader, og på kvart nivå kan ein finna ei rekkje ulike spel. Noko av det enklaste, å sprekka «svevande» såpebobler, vart raskt for enkelt og keisamt for somme. Andre aktivitetar, som «memory», kan verta for kompliserte. Nivået må justerast etter kvar enkelt brukar, og logikken er ikkje alltid på topp hjå dei demente, påpeikar Skutlaberg.

Det tek litt tid frå ein trykkjer på startknappen til det er klart for bruk. Dei tilsette styrer det med ein fjernkontroll, og må ha litt opplæring fyrst.

Sjå spelet i bruk her:

Mange bidragsytarar

I tillegg til ei lang rekkje privatpersonar har ei rekkje frivillige lag og organisasjonar, eit legat og ei privat verksemd bidrege til å finansiera spelet, som kostar om lag 125.000 kroner.

– Det var veldig kjekt at det kom på plass til slutt. Me er takknemlege for alle som har hjelpt oss, seier Gro Valestrand.

Ho bur i Lofoten, men var innom Firkløveren då ho var heime sist og fekk så vidt prøva nyvinninga, som då nettopp var komen i hus. Hennar von er at spelet kan engasjera både fysisk og mentalt.

– Dei tilsette er flinke til å finna på ting, men kanskje kan dette gjera dagane litt mindre kjedelege, seier ho.