Må senda sonen langs rasutsett veg

– Det er ingen skuleveg. Når eg ser alle steinane som ligg i grøfta, vert eg redd han skal bli treft av stein og aldri koma heim igjen, seier Tone Mo.

Sonen får skuleskyss frå Øystese, men han må sjølv koma seg til busstoppet ved Fyksesundbrua for å ta rutebussen om morgonen. Ifylgje Mo er vegen frå huset på Porsmyr til Fyksesundbrua svært utsett for ras, spesielt når det kjem mykje nedbør. Skyss har gjeve Henrik høve til å bestilla drosje dei dagane vegen vert stengd. Det er ikkje nok, meiner Mo.

– Når vegen fyrst er stengd, er det for seint. Då har det allereie skjedd noko. Det eg fryktar, er at han skal vera på feil stad til feil tid, seier ho.

Ho får støtte av geolog Harald Hauso i geo- og skredseksjonen i avdeling for infrastruktur og veg i Vestland fylkeskommune.

– Me har rykt ut til fleire hendingar på den aktuelle vegen. Det er ein plass det dett ned stein, seier Hauso.

Får gratis skuleskyss

Paragraf 7, 2. ledd i lov om grunnskulen og den vidaregåande opplæringa seier at elevar i vidaregåande skule som bur meir enn seks kilometer frå skulen, har rett til gratis skyss. Ifylgje kartet som Skyss nyttar, er det over 13,4 kilometer frå Kvam vidaregåande skule avdeling Norheimsund, som ligg i Steinsdalen, til bustaden til Mo.

Skyss har lagt ut kommentar til regelverket på si eiga heimeside. Der står fylgjande: «Avstanden mellom heim og skule vert målt langs kortaste gangbare veg rekna frå dør til dør. Dersom det er fleire inngangsdører eleven kan bruka på skulen, skal avstanden målast til den døra eleven brukar mest.»

Henrik går på teknologi- og industrifag. Tre dagar i veka er han på avdelinga i Steinsdalen. Det er 60 prosent av skuletida. Altså vert døra i Steinsdalen den han nyttar mest. Foreldra til Henrik bur ikkje saman. Sjølv om han er hjå faren, er avstanden til skulen over sju kilometer. På bakgrunn av dette får han gratis skuleskyss med kollektivtransport.

Passerer store steinar

Annakvar veke bur Henrik hjå mora, som er busett i Porsmyr.

– Då me flytta inn her i fjor, fekk me vite at me skulle få skulekyss frå august. Men me fekk avslag på avslag. Skyss meinte det ikkje budde nokon her og at det difor ikkje var behov for buss her, fortel Tone.

Bussen kunne ikkje køyra forbi huset deira på grunn av smal og svingete veg, ifylgje Mo. Skyss sette då inn ein buss med firehjulstrekk. Då Henrik byrja på vidaregåande i haust, vart skuleskyssen på ny eit problem. Bussen som går til barne- og ungdomsskulen i Øystese, køyrer forbi huset til familien for seint, slik at Henrik ikkje rekk bussen som går vidare til avdelinga i Steinsdalen.

For å nå bussen som skal til dalen, må Henrik ta rutebuss frå Fyksesundbrua. Han må difor ut døra klokka sju for å gå langs Porsmyrvegen til busstoppet. Ifylgje Skyss sine reglar kan elevane gå inntil tre kilometer til næraste påstigingsstad.

Vegen frå huset til brua er smal. Fleire stader ligg steinar som har trilla nedover frå fjellsida. Fleire av dei har kome ned med så stor kraft at dei har laga hakk og stoppa i asfalten.

Kjend med rasfare

Kvar fredag sluttar Henrik på ei tid som ikkje passar med bussrutene. Han får difor taxi frå skulen og heim dei fredagane han skal til mora. Det er òg søkt om gratis sideskyss for Henrik, for at han skal sleppa å gå langs den rasfarlege vegen.

For å ha rett på tilrettelagt skyss må eleven ha meir enn tre kilometer mellom heim og offentleg skyssmiddel. Henrik har like under to kilometer til stoppet ved Fyksesundbrua. På nettstaden til Skyss står det at kilometergrensene for sidevegskyss er rettleiande. I vurderinga av søknaden blir momenta avstand, samla reisetid, framkomst på veg og kostnad ved tilrettelagd skyss vektlagde.

I odelstingsproposisjon nummer 46 om opplæringslova står det at grunnskuleelevar har rett til skyss sjølv om avstanden er kortare dersom skulevegen er farleg eller særleg vanskeleg å ferdast på. Men det er ikkje skrive noko om elevar i vidaregåande skule.

I svaret frå Skyss, som HF har lese, står det at Skyss er kjent med at vegen kan vera rasfarleg i periodar med mykje nedbør.

– Etter det me er kjende med, vert vegen stengd av Statens vegvesen når det er varsla store nedbørsmengder som gjer vegen usikker. På dagane vegen vert stengd på grunn av rasfare, kan me gje eleven høve til å bestilla drosje, står det i svaret.

– Ikkje urimeleg

Dette reagerer mora på. Ifylgje Mo har det endå ikkje skjedd at vegen har vorte stengd etter ho flytta til Porsmyr. Ho meiner det er for seint å gje sonen drosje når vegen er stengd, for då har det allereie skjedd noko.

– Det er ein veldig rasfarleg plass, og difor nyttar eg sjeldan vegen sjølv. Eg trur ikkje at dei som sit på kontoret til Skyss, veit korleis vegen er der, seier Mo.

Statistisk sett er det få som blir trefte av stein som rasar. Hauso seier at det på somme rasfarlege strekkjer er dei same personane som ferdast. Han veit om nokre personar som har blitt treft av stein meir enn ein gong, og meiner difor at statistikken ikkje viser heile biletet. Det kan vera den eine personen som ferdast langs den aktuelle vegen, som er ulukkesstatistikken, seier Hauso.

– Eg forstår at ho uroar seg. Det er ikkje mitt bord, men eg tykkjer ikkje det er urimeleg å gje sonen skuleskyss for å sleppa å gå på denne vegen, seier Hauso.

Han trekkjer fram at vegen er både mørk og smal. Sjølv om ein er redd det som kjem ovanfrå, skjer det fleire dødsulukker på grunn av møteulukker, seier Hauso. Mo seier at det på vinteren dett ned is, og at vegen vert endå smalare på grunn av brøytekantane.

– Ta kontakt!

Øyvind Strømmen er pressekontakt i Skyss. Han vil ikkje uttala seg om den konkrete saka, men svarar på generelt grunnlag. Det er ingen konkrete, lovpålagde grenser for kor langt ein elev må gå til næraste busstopp, opplyser Strømmen. Det varierer etter alder. Ifylgje Strømmen er normal praksis tre kilometer, halvparten av avstandsgrensa, for elevar i vidaregåande skule. Dette skal målast langs næraste farbare veg, og difor får Henrik rett til skyss dei dagane vegen er stengd. Då er ikkje vegen lenger farbar, forklarer Strømmen. Hadde Henrik framleis gått på grunnskulen, ville grensa truleg ha vore vurdert annleis, forklarer Strømmen.

– Det kan henda elevar, føresette eller skulen er ueinige i vurderingane, og då har dei rett til å klaga, seier Strømmen.

Han opplyser at det òg er mogleg å søkja på ny med ytterlegare informasjon i saka, til dømes informasjon om rasfaren på vegen. For situasjonar der særlege forhold skal vurderast, vert det gjort skjønsmessige vurderingar, seier han.

Strømmen oppmodar Mo om å kontakta Skyss for å avklara om det er aktuelt å senda ein klage på vedtaket, eller ein ny søknad med meir informasjon. Det kan dukka opp moment som saksbehandlaren ikkje var klar over då saka vart handsama, seier han.

– Eg kan ikkje lova kva som vert utfallet, men det kan henda ein ny søknad vert vurdert annleis, seier Strømmen.

Får støtte frå grendeutval

Mo har fått hjelp av Ingunn Hildonen Teigland i Soldal og Porsmyr Grendautval. Grendeutvalet har sendt eit brev til Skyss som gjeld saka til Henrik, men også saka til Emma Elida Langesæter Bjørkvall. I brevet skriv utvalet at vegen er farleg på grunn av rasfare og at han i den andre retninga er smal, mørk og uoversiktleg. Mjuke trafikantar vert små i møte med brøytebil eller lastebil, heiter det i brevet.

HF har snakka med Janne Bjørkvall, mor til Emma Elida, som seier at dottera har fått avslag på skyss dei dagane ho er på skulen i Øystese. Ho viser til Skyss sine reglar som seier at avstanden skal målast på næraste farbare veg til den døra eleven nyttar mest. Emma går på same lina som Henrik, og er difor på avdelinga i Steinsdalen 60 prosent av tida. Mora seier ho har klaga til Skyss og sendt kopi av klagen til Statsforvaltaren.

– Den einaste løysinga for Henrik er skuleskyss frå Porsmyr. I praksis må det skje med taxi. På grunn av farleg skuleveg må Emma Elida få tilbod om å sitja på med den same taxien. Dette er, slik me ser det, den einaste trygge og fornuftige løysinga, skriv Teigland i brevet til Skyss.