Må i fengsel for forsikringssvindel

Ein mann i 40-åra og ein mann i 60-åra er i Hordaland tingrett dømde til høvesvis 30 og 35 dagar i fengsel etter at dei oppgav ufullstendig informasjon til forsikringsselskapet då dei i rusa tilstand krasja med båt i Øystese. Dei vedgjekk ikkje straffskuld i retten.

Domen er vel å merka ikkje rettskraftig enno. Fristen for å anka er 26. april. HF var onsdag føremiddag i kontakt med advokat Thomas Nikolai Skeie Nondal og Asgeir Ohnstad, som representerer mennene. Dei to hadde enno ikkje drøfta domen med klientane.

Fatta mistanke

Det var natt til 3. juli i fjor at dei to kolliderte med og køyrde over badebryggja utanfor stranda i Øystese etter at dei hadde drukke alkohol på puben i Norheimsund. Den 22 fot lange båten fekk skadar. Dei to om bord trudde at dei hadde køyrt på ein stokk eller liknande, og oppdaga ikkje skadane før dei reiste heim. Sidan sokk båten i hamna.

Båteigaren melde inn skaden dagen etter ulukka og fremja det som etter kvart vart eit erstatningskrav på 223.000 kroner. Han opplyste ingenting om at føraren hadde vore rusa.

Då takstmannen til forsikringsselskapet Gjensidige skulle sjå på båten, overhøyrde han nokon i båthamna som sa at føraren hadde vore «dritings». Selskapet sette difor i gang ei etterforsking for å finna årsaka til ulukka. Ein mann som hadde bada på bryggja, hadde teke vare på glasfiberrestar han hadde funne der. Desse vart henta inn via politiet, og kollisjonen vart dimed konstatert.

I møte med forsikringsselskapet opplyste båtføraren, mannen i 60-åra, fyrst at han hadde vore «klink edru» og aldri førte båt i rusa tilstand. Han opptredde på fullmakt frå eigaren av båten i møte med selskapet.

Båteigaren vart kalla inn til intervju og opplyste etter kvart at føraren hadde drukke litt alkohol, men at han var i stand til å føra båten. Konfrontert med dette vedgjekk også føraren at han hadde drukke litt, men at han ikkje hadde våga å opplysa om det og ikkje hugsa så mykje. Han har vedgått at dei to mennene hadde snakka om at forsikringssummen kunna krympa dersom det vart kjent at det var alkohol inne i biletet.

– Tilpassa forklaringane

Tingretten meiner at dei to i båten tilpassa forklaringane undervegs og heldt tilbake informasjon, men viser til at dei fyrst forklara seg litt ulikt og difor i mindre grad ser ut til å ha koordinert forklaringane. Retten meiner difor ikkje at bedrageriet er grovt, planlagt og organisert. Det er likevel ikkje tvil om at mennene visste at graden av ruspåverknad kunne få noko å seia for storleiken på forsikringsutbetalinga, meiner tingretten.

Påtalemakta la på si side ned påstand om grovt bedrageri og 90 dagar i fengsel. Mennene vart dømde for simpelt bedrageri. Den høge erstatningssummen, kombinert med allmennpreventive omsyn, inneber ifølgje domen at fengsel på vilkår er uaktuelt. Mennene er i tillegg dømde til å dekkja sakskostnadene på 8.000 kroner kvar.

Forsikringssummen vart aldri utbetala. Dei tiltala aksepterte tidlegare avkorting på grunnlag av ufullstendige opplysningar. Dei måtte betala regress til forsikringsselskapet for reparasjonen av badebryggja.

Rusnivå er uvisst

Båtføraren fekk fem dagar ekstra i fengsel av di han i tillegg til bedrageriet er dømd for å ha ført småbåten i rusa tilstand. Kor rusa han var, veit ingen. Ettersom politiet vart involvert i saka fyrst seinare, vart det ikkje teke prøvar den aktuelle sommarnatta.

Båtføraren har vedgått at han hadde drukke éin eller to drinkar og 0,4 liter øl på puben, men at han var overtydd over at han var godt under promillegrensa på 0,8. Båteigaren sa at mannen var «heilt fin» og «i fin form», og at han ikkje framstod rusa. Retten meiner at føraren må ha drukke vesentleg meir enn han opplyste.

Båtføraren forklara i retten at han ikkje var klar over kor nær land han var då båten kolliderte. Han forklara feilnavigeringa med mørke og landskugge, og at det var vanskeleg å vurdera avstand. Kartplottaren hadde han slege av for å unngå å verta blenda, sa han.

Retten festar ikkje lit til påstandane, og framhevar at mannen i yrket har solid røynsle frå sjølivet. Feilnavigering utan rus verkar såleis uforståeleg. For å koma over bryggja, som stikk kring 30 centimeter opp få sjøen, måtte farten ha vore stor. Farten går dårleg saman med køyring i edru tilstand og køyring ute av kurs, konkluderer retten, som viser til at kollisjonen hende i ei av årets lysaste netter og fint vêr.

Endra forklaring

Fem vitne, mellom andre ein tilsett på puben, forklara seg i retten. Vitnet hadde tidlegare forklara til politiet at dei to var «godt berusa» og måtte ta støttesteg då dei gjekk, men at dei ikkje sjangla. Vedkomande sa dessutan til forsikringsselskapet at mennene ikkje ville få meir servering.

I retten endra vitnet forklaringa og sa at ho var basert på ei misforståing. Dei to tolte mykje alkohol, sa vitnet, som ikkje visste kor mykje dei hadde drukke eller kor rusa dei var då dei på eige initiativ forlét skjenkjestaden.

Eit vitne som henta dei to mennene i båthamna den aktuelle natta, forklara at dei ikkje hadde verka rusa. Retten legg lita vekt på forklaringa av di vitnet er ein god kamerat av båtføraren.

Båteigaren var tiltala for å ha overlate båten sin til ein rusa mann, men aktor trekte denne påstanden i retten. Årsaka var at dei to viste seg å eiga båten saman, seier aktor og politiadvokat Harald Bilberg til HF.

– Heldige, trass alt

Aktor Bilberg seier til HF at mykje av etterforskinga som gjeld bedrageriet, er utført av Gjensidige. Politiet har i hovudsak gjort avhøyr i saka.

Bilberg slår fast at dei dømde mennene trass alt har vore heldige som kom frå kollisjonen utan skadar. Dei kunne til dømes fort ha hamna i sjøen, påpeikar han.

Han understrekar at sjølv om ein del kanskje trur det, er det ikkje lovleg å køyra motorbåt i rusa tilstand sjølv om promillen ikkje er over 0,8. Skilnaden er berre at ein i slike tilfelle alltid vil verta rekna som ruspåverka, ifylgje lov om fritids- og småbåtar.