Ho er klar for nye utfordringar

– Kvifor vil du bli leiar?

– For det første meiner eg det er bra å visa at me har mange gode kandidatar i den vesle organisasjonen vår. For det andre synest eg det er viktig at MDG får ein leiar frå distriktet med politisk røynsle frå fylkestinget og heradsstyret.

– Det å vera folkevald og kjenna på den politiske pulsen i forhandlingar, laga kompromiss og stundom måtta svelgja kamelar, er sjukt lærerikt!

Golis har sete i Kvam heradsstyre sidan 2015.

– Det er superspanande å vera med! Det er så krevjande, og du må vera så modig! Dei vedtaka ein gjer, får konsekvensar for enkeltpersonar nær deg. Det gjeld kanskje naboen, ein slektning eller nokon i venneflokken.

Golis meiner at alle burde hatt ein pliktperiode i politikken i sitt eige lokalsamfunn. Då ville ein kanskje vorte flinkare til å setja pris på at nokon gidd å stilla som politikar. Det er tøft å verta kommentert i sosiale medium og lokalaviser, seier ho, men understrekar kor viktig det er at bussjåførar, lærarar, bedriftsleiarar, det vil seia alle, bør vera med i dei demokratiske prosessane.

Fakta og følelsar

– Politikk handlar òg om følelsar! Ein kan ha eit godt fagleg fundert program, slå i bordet med så mange rapportar og forskingsresultat ein berre vil, men det betyr ingenting viss folk ikkje føler at politikken er brukande. Når folk skal leggja stemmesetelen i boksen, handlar det om følelsar. Det er difor politikk er så vanskeleg.

Golis er glad for at partiprogrammet til MDG er basert på forsking og fakta, men ho meiner partiet må bli flinkare til å appellera til kjenslene til folk i tillegg til å presentera fakta.

– Me må ha ein ambisiøs klimapolitikk, men samtidig anerkjenna at folk har økonomiske og praktiske utfordringar i kvardagen sin. Straumdebatten dette året er eit godt døme her.

– Som parti med høge mål i klimaspørsmål må me få til denne skjøre balansen i kommunikasjonen, og det er vårt ansvar ikkje å bidra til å polarisera debatten.

Liv og lære

– 
Kjenner du på at du sjølv må vera eit godt personleg føredøme?

– Eg som politikar vil leggja til rette for at folk skal ta gode val for menneske og miljø. Eg er sjølv ikkje verdas flinkaste heile tida. På grunn av dei politiske verva mine må eg ofte til Oslo på møte, og då reiser eg gjerne med fly. Tog vert for tungvint når eg bur i Hardanger.

Golis har tre tenåringar. Då dei var små, valde ho å vera heime med dei nokre år. På den tida bruka ho konsekvent tøybleier og var nøye med at all mat var sunn og økologisk. No er kvardagane travlare, og ho tyr stundom til ferdigmat og lettvinte løysingar. I helgane, derimot, likar ho å laga mat frå grunnen av, aller helst franske rettar. Matlaging er avslappande, tykkjer ho.

– Eg heiar på alle dei små gode tiltaka og vala som folk gjer i kvardagen sin, og eg trur dei fleste gjer så godt dei kan. Moralisering hjelper ikkje miljøet.

– Korleis starta det politiske engasjementet ditt?

– Eg hadde stor utferdstrong i ungdomen og vart forelska i Midtausten.

For å skjøna meir av kulturen, måtte ho læra seg språket. Det resulterte i ei mastergrad i arabisk og mange studiereiser til arabiske land. Ein gong trefte ho ei enkje etter ein Hizbollah-krigar i Libanon. Enkja sukka over kor mykje søppel som fanst i elva der ho hadde bada i barndomen. No kunne ikkje hennar born leika i elva. Kvinna sa at ho skulle ynskja at ho budde i eit land der ho kunne bidra med meir enn berre å overleva.

– Men eg har høve til å bidra! tenkte eg. Eg bur i Noreg. Eg har plikt til å gjera noko!

Ho oppmodar alle ungdomar til å reisa ut i verda for å sjå korleis andre lever. Sjølv om reising kan vera belastande for miljøet, understrekar ho verdien av å læra andre kulturar å kjenna.

– Me er berre vel fem millionar nordmenn. Dei fleste i verda har heilt andre livsvilkår enn oss. Å setja seg inn i andre kulturar kan gjera oss litt meir audmjuke og gje oss andre perspektiv på vårt eige samfunn.

Politisk utvikling

Det politiske engasjementet starta i Raudt, og ho vart vald inn på fylkestinget i Hordaland for partiet i 2011. Etter to år melde ho overgang til MDG, mellom anna fordi ho tykte Raudt hadde for få klima- og miljøsaker inkluderte i solidaritetsarbeidet sitt.

– Dette vart eit avgjerande integritetsval for meg. Det fekk store konsekvensar for Raudt, som mista representanten i fylkestinget, men vegvalet mitt var likevel rett. Det er eg overtydd om!

Miljømedvitet fekk ho tidleg inn i oppveksten hjå hippieinspirerte foreldre på økologisk-driven gard i California. Mora arbeidde på vingardar, medan faren var glasblåsar. Mora kom frå bygdemiljø i Trøndelag, men hadde stor utferdstrong og reiste rundt i verda i ungdomen. I USA fann ho ektemake som ætta frå polske innvandrarar i USA. Etternamnet Golis er forenkla engelsk versjon av eit polsk namn med mange konsonantar. Førenamnet kjem frå ein song av Joan Baez om ein russisk politisk fange som heitte Natalia. Mora likte denne songen svært godt.

– Alt var heimestrikka og biodynamisk! Oppveksten i California var fabelaktig! Eitt år reiste til og med heile familien på segltur.

Seinare flytta familien til Noreg og busette seg i Trøndelag.

– I ungdomen tenkte eg alltid at eg var amerikanar, men etter kvart har eg vorte meir og meir europeisk.

Berre r-en att

No er det berre uttalen av r-ane som røper at ho har budd ni år i USA. Trønderdialekten er tydeleg, men no reknar Golis seg som harding. I nesten tjue år har ho budd på Børvenes, og ho er svært glad i fjorden og fjella i Hardanger. Båtliv, fridykking og sykling gjev henne energi.

– Eg hadde tenkt å reisa ut og vera med på å frelsa verda, men for om lag 15 år sidan fann eg brått meg sjølv på eit nes i Hardanger med ektemann og små born.

Bachelorutdanninga i teatervitskap frå Universitetet i Trondheim fekk ho bruk for i frivillige aktivitetar i kulturskulen i Kvam. Ho bestemte seg altså for å vera heime med borna sine då dei var små, og ekteparet var fosterheim for barnevernet nokre år.

– Det var sjukt lærerikt, men slitande!

No er ekteparet skilt, men begge bur framleis på Børvenes, no i kvart sitt husvære. Borna bur ei veke hjå kvar av foreldra.

Utvikling av distriktet

Golis vart kjend med næringslivet i Hardanger då ho fekk jobb som bygde- og næringsutviklar i Ulvik i 2014. I regi av Hardangerrådet arbeidde ho saman med næringssjefane i regionen for å finna ut korleis Hardanger kunne utviklast.

Kva vil me med Hardanger? Dette spørsmålet var utgangspunktet for samarbeid mellom bedrifter, styresmakter, frivillige organisasjonar og Innovasjon Noreg. Diskusjonen om kva berekraftig utvikling innebar, starta på denne tida. Frå 2015 byrja reiselivsbedriftene satsa på lokale råvarer og tradisjonsmat. Ein vart klar over at kresne turistar venta å få kvalitet i alle ledd. «Me skal bli det nye Champagne! Me satsar på sider!» var mantraet.

Golis understrekar at næringsutvikling tek tid. No er ho stolt over alt som har skjedd i regionen dei siste femten åra, og ho gler seg over at ungdomar flyttar heim til Hardanger for å byrja med fruktdyrking og siderproduksjon.

Etter om lag fem år sa ho opp jobben i Ulvik for å driva ulønt valkamp for MGD på fylkes- og kommuneplan i 2019. Innsatsen gav resultat. MDG fekk inn fem representantar på fylkestinget og to i Kvam herad.

Regionale utfordringar

Etter fylkestingsvalet i 2019 vart Golis vald til fylkesvaraordførar. Ho vart såleis heiltidspolitikar.

– Kva saker er du mest oppteken av i Vestland fylke?

– Først må eg berre få lov til å skryta av den politiske koalisjonen me har fått til i Vestland fylke. Seks parti med sine individuelle partiprogram vart samde om ei politisk plattform frå 2019 til 2023. Fylkesordføraren, Jon Askeland frå Senterpartiet, er ein drivande god diplomat som får alle til å dra lasset i same retning. Å få lov til å samarbeida med han er ei ære!

Vestland fylke står i ei særstilling fordi ein her er så avhengig av olje- og gassnæringa, forklarer Golis. Her i regionen bur mange som er vane med gode arbeidsplassar og høge løner. No gjeld det å mobilisera bedriftene for å få ned CO₂- utsleppa på ein måte som gagnar dei sjølve og miljøet. Dei fleste verksemdene på Vestlandet eksporterer til Europa, og fylkespolitikarane må hjelpa næringslivet med å finna løysingar slik at dei held seg konkurransedyktige i internasjonale marknader også om ti år.

Ho understrekar at fylket har eit kompetent og effektivt byråkrati som vil ta seg av klima og berekraft framover, uansett kven som vert valde i 2023.

Samferdsel og mobilitet er to hovudsaker for det politiske leiarskapet og Golis i Vestland fylke.

– Alle klagar over elendige og rasutsette vegar på Vestlandet. Me må verta meir kyniske på kor me skal bruka vegmidlane. Ferjefri E39 er ein utdatert idé! I staden for å satsa på motorvegar burde me sikra vegnettet slik at det skal gå an å bu og driva næring på Vestlandet.

Sjøen kan igjen bli vegen slik han var tidlegare, meiner Golis. Sjøen er vedlikehaldsfri, peikar ho på. No vert det bygt utsleppsfrie skip som kan erstatta trailerar på breie motorvegar. Ho ivrar òg for at kommunane i fellesskap skal laga regionale planar for sjøareala som skal visa kor ein kan driva næring og kor ein skal lata områda vera i fred. Her tenkjer ho spesielt på sjømatnæringa.

Spanande haust

No har Golis meldt frå at om ho ikkje stiller til attval i Vestland fylke i 2023.

– Det var ei stor avgjerd å ta! Eg kjende meg både kvalm og glad samtidig, men har landa på at etter ti år i fylkespolitikken for MDG er det på tide å skifta beite. No vil ho inn i næringslivet og delta aktivt i grøne omstillingsprosessar.

Ho er ikkje redd for å verta arbeidsledig. Jobbtilbod har ho fått, men ho har ikkje konkrete planar enno, seier ho.

Kampen om leiarvervet sentralt i partiet har ho derimot ikkje meldt seg ut av. Tida fram mot landsmøtet vil Golis bruka på å konkretisera endringane ho meiner er nødvendige i MDG. Evalueringsrapporten etter stortingsvalet i 2021 viste at folk tykte MDG var for snevert. Dei stolte ikkje på at partiet var styringsdyktig. I tillegg trudde mange at partiet ikkje kunne nok om næringspolitikk.

– Tru meg, næringslivet ynskjer radikal miljøpolitikk, men det treng offentleg hjelp til omstilling.

Veljarpotensialet til MDG er kanskje på åtte–ti prosent, trur Golis.

– Det er ikkje noko gale med veljarane. Det er me i MDG som må ta ansvar for å visa at me er eit styringsdyktig parti!