Hjelper folk inn på bustadmarknaden

Bustadkontoret har fått overført nokre arbeidsoppgåver frå Nav, som forvalting av startlån, bustadtilskot og bustønad. Det har òg fått ein del arbeidsoppgåver knytte til utleige av kommunale bustader.

Startlån formidlar Ullensvang kommune frå Husbanken til innbyggjarar i kommunen. Ordninga handlar ikkje fyrst og fremst om unge i etablerarfasen. Det er eit bustadsosialt lån for vanskelegstilte på bustadsmarknaden.

Startlån og tilskot frå kommunen kan hjelpa dei som lenge har hatt problem med å få lån i ein vanleg bank til å kjøpa eller tilpassa bustad. Startlån kan òg vera del av refinansiering. Men får ein bustadlån i ein privat bank, kan ein ikkje få startlån. Viss ein er ung i etableringsfasen, eller kan spara til hus, får ein heller ikkje startlån.

Får finansieringsbevis

Kjellrun Tveisme er fagleiar ved bustadkontoret, som vart oppretta 1. januar i år og har tre tilsette. Kontoret er ein del av innbyggjar- og internsørvis i kommunen.

Tveisme skriv i eit straumbrev til HF at kontoret så langt i år har gjort positivt vedtak i 20 saker om utbetaling eller såkalla finansieringsbevis. Den samla summen er om lag 24 millionar kroner. Av dette er om lag 15 millionar kroner til konkrete saker som er utbetala eller kjem til utbetaling. Dei resterande ni millionar kronene er finansieringsbevis som kan eller ikkje kan verta realiserte. Eit finansieringsbevis inneber ei vurdering av økonomien og kor mykje ein toler i lån.

Både i samband med startlån og i ein vanleg bank kan ein få eit slikt bevis. Med eit finansieringsbevis har ein høve til å gå på vising.

Provet vil gjelda for ein kortare periode, men det er ei moglegheit viss ein ynskjer å prøva å kjøpa bustad, opplyser Tveisme til HF.

Informasjonsdag i Jondal

Bustadkontoret skal ha informasjonsdag i Blåhuset i Jondal måndag 29. november.

Tveisme skriv i ei pressemelding at ein på informasjonsdagen kan få generell informasjon om mellom anna bustønad, startlån, leige av kommunale gjennomgangsbustader og tilpassing av bustad.

Har ein spørsmål i ei konkret sak eller om søknader ein treng meir tid for å svara på, kan ein avtala å få time ved kontoret.

– Me har lyst til å visa at bustadkontoret er i kommunen vår. Om ikkje me kan svara på alt, så ynskjer me å vera ei dør inn til bustadspørsmål for dei som bur i kommunen, seier Tveisme til HF.

Bidreg til betre kvardag

Ullensvang kommune laga i fjor ein handlingsplan for bustader. Mange av tiltaka handlar om korleis ein kan bidra til at folk i kommunen får ein betre bustadkvardag.

– Me kan ikkje trylla, men me har hatt folk inne som har søkt om kommunal bustad og som me har tilbode ein samtale om å søkja om startlån. Nokre av desse har fått kjøpa bustad i staden for å leiga kommunalt, seier Tveisme.

Nyleg fekk ein einsleg forsyrgjar kjøpa seg hus med startlån.

– Me kan gje startlån til dei som ikkje får lån i vanleg bank, så lenge det er i samsvar med forskrift for startlån frå Husbanken, det er beteningsevne og det er vurdert som ei god bustadsosial løysing, seier Tveisme.

Må kunna betena lån

Kor mykje bustadkontoret kan låna ut til kvar enkelt, vert behovsprøvd. Ein vurderer mellom anna situasjonen opp mot satsane til Statens institutt for forbruksforskning (SIFO) for livsopphald, og vurderer kor mykje ein har i andre lån og utgifter.

Det er ikkje ein fast sum ein kan tildela, men det skal vera beteningsevne. Nokre får tilbod om fastrente, noko som gjer at dei får ei føreseieleg nedbetaling i til dømes ti år. Fastrenta er rett nok noko høgare enn den flytande renta, men grunnen til at ein nyttar fastrente i enkelte tilfelle, er at til dømes uføre og andre som ikkje har potensial for auka inntekt, skal ha føreseieleg betaling på lånet i mange år, opplyser Tveisme til HF.

Grundigare vurdering

Handsaming av søknader om startlån tek noko lenger tid enn av søknader om lån til bustad i ein ordinær bank.

– Me gjer ei mykje grundigare vurdering ut frå bustadsosiale omsyn enn det ein vanleg bank gjer, seier Tveisme.

Det er eit handlingsrom knytt til startlånet. Når det gjeld til dømes uføre, kan ein gje eit startlån med inntil 50 års nedbetalingstid. Då kan ein låna meir enn om nedbetalingstida er 30 år. Forskrift for startlån styrer handlingsrommet.

Møter der det trengst

– Me har fokus på at ein eigna bustad skal vera god og ha eit ok nærmiljø. Me bryr oss kanskje om ein del kriterium som ordinære finansieringsbankar ikkje gjer. Grunnen er at startlån er eit bustadsosialt verkemiddel primært for dei som er vanskelegstilte i bustadmarknaden, seier Tveisme.

Bustadkontoret har éin representant i Odda og to representantar i Kinsarvik, og møter elles folk der det er behov for det. Kontoret kan dra på heimebesøk til dømes saman med ergoterapeut i somme saker, eller kan avtala møte i Blåhuset i Jondal.

Bustønad er ei statleg ordning for dei som har høge buutgifter og låge inntekter.

– Det er ein del personar som kanskje kan ha rett på bustønad som i dag ikkje søkjer. Me ynskjer at folk spør etter og søkjer om dette. Ein vil få svar innan ein månad om ein er kvalifisert, seier Tveisme.

Bustøadsordninga har fått ein del merksemd i det siste av di kraftprisen har vore høg.