Har tilfluktsrom til 2.300 kvemmingar

Alle tilfluktsromma i Kvam er private. Og private tilfluktsrom er ikkje for kven som helst. Informasjonsrådgjevar i Kvam herad, Øyvind Strømmen, fortel at i Noreg skil ein mellom offentlege og private tilfluktsrom. Sjølv om fem av tilfluktsromma i Kvam ligg i kommunale bygg, vert desse rekna som private.

— Med offentlege tilfluktsrom meiner ein tilfluktsrom berekna på ålmenta. Desse romma kan kven som helst oppsøkja dersom det er bruk for tilfluktsrom. Private tilfluktsrom, derimot, er knytte til eit bygg eller ein eigedom og er berre for brukarane av bygget, seier han.

For å unngå at dei private tilfluktsromma skal verta rente ned av uvedkomande, ønskjer ikkje heradet å fortelja kvar dei er.

— Me ventar å få avklara i kva grad me kan og bør gå ut med slik informasjon. I utgangspunktet er rådet at me bør unngå å gå ut med denne informasjonen. Tilfluktsromma har ein storleik som gjer at dei ikkje har plass til fleire enn dei som høyrer til i bygga der dei ligg, seier Strømmen.

— Rom frå ei anna tid

Forskrift for tilfluktsrom inneheld krav. Til dømes skal kvar person ha 0,6 kvadratmeter med plass, og ein skal kunna opphalda seg i romma i inntil seks timar.

Strømmen fortel at tilfluktsromma i Kvam er gamle og at tilstanden varierer. Romma er etablerte i ei anna tid, og romma har ikkje den standarden ein forventar i dag.

— Fleire av romma vert nytta til andre ting og må klargjerast før dei kan nyttast som tilfluktsrom. Dessutan er det dårleg med eiga straumforsyning. Ventilasjon og varme kan verta ei utfordring, seier han.

Forskrifta krev at tilfluktsromma skal vera klare til bruk i løpet av 72 timar.

— I alle fall nokre av romma kan vera klare i løpet av den tida, seier Strømmen.

Har plass til 2.300

Sivilforsvaret har ansvar for å føra tilsyn med både private og offentlege tilfluktsrom i Noreg. Sivilforsvarsadjutant Alexander Ommedal i Hordaland sivilforsvarsdistrikt fortel at det til saman er 33 private tilfluktsrom i Kvam. Desse har plass til om lag 2.300 av dei nesten 8.500 innbyggjarane i heradet.

Dei næraste offentlege tilfluktsromma ligg i Bergen, på Voss og i Odda. Rommet i Odda har berre kapasitet til 95 personar.

Det er nok tilfluktsrom i Noreg til å romma 46 prosent av befolkninga. For ti år sidan var talet 55 prosent. Nedgangen skuldast delvis at folketalet har auka og delvis at fleire bygg med tilfluktsrom er rivne. Det er ikkje reist nye tilfluktsrom etter 1998.

— Treng ikkje vera urolege

Johnny Aslaksen er distriktssjef i Hordaland sivilforsvarsdistrikt. Han fortel at krigen i Ukraina har gjort mange urolege. Dei siste vekene har Sivilforsvaret fått langt fleire spørsmål om tilfluktsrom enn vanleg.

— Treng dei som ikkje får plass i eit av dei private tilfluktsromma i Kvam, vera urolege?

— Nei, det treng dei ikkje. Tilfluktsromma er laga for å beskytta mot konvensjonelle våpen. Faren for krigshandlingar på norsk jord er ekstremt liten, seier han.

— Kva om ein eksplosjon i eit atomkraftverk i Ukraina sender radioaktive gassar vår veg?

— Om det skjer eit stort utslepp i Ukraina og vindretninga gjer at radioaktive gassar kjem mot oss, er ikkje tilfluktsrom løysinga. Rådet er å halda seg heime i 48 timar til det verste nedfallet er forbi, og ta jodtablettar dersom ein er under 40 år eller er gravid eller ammande, seier han.