9B ved Kvam ungdomsskule starta skuleveka med ribbtur og fiskesuppe. Christer Økland (t.v.) oppmoda alle om å smaka suppa. Fyrst ut var Lars Steine.

Gode råd gav gevinst

9. klasse på Kvam ungdomsskule stakk av med hovudpremien etter å ha gjeve gode tips om fisk og sjømat.

Mari Ulvund
Journalist
Publisert

Denne veka starta skuleveka på ein annan måte enn vanleg for 9B ved Kvam ungdomsskule. Måndag føremiddag vart dei overraska med ribbtur og rykande varm fiskesuppe nedanfor hotellet i Øystese.

Overraskinga var ein premie til 9. klasse, som var ein av vinnarane av «Den store sjømataksjonen». Klassen frå Kvam kjempa mot 21 andre klassar i puljen, og var ein av to klassar som klatra heilt til topps.

Konkurransen var den tredje og siste delen av undervisningsprogrammet Sjømatspire. Målet er å få born og unge til å eta meir sjømat.

Då 9B møtte opp ved hotellhagen i Øystese måndag, visste dei lite om kva premie som venta dei. Kokk Christer Økland informerte om opplegget.

– Litt meir freistande

– Dette var ein veldig kjekk premie, seier Henrik Mo Seljebotn.

Han er ein av niandeklassingane som har delteke på programmet. I fjor haust gjennomførte trinnet fyrste og andre del av opplegget, som bestod av ulike leksjonar om sjømat, i tillegg til eit kokkebesøk i desember.

Seljebotn fortel at han fiskar ein del på fritida, og at han er glad i fisk. Niandeklassingen likar best når fisken er steikt eller trekt, og favorittfisken er aure, seier han.

I løpet av skuleåret har han fått testa fleire måtar å førebu maten på. Om Seljebotn har vorte dristigare i kosten, eller om han har ete meir sjømat den siste tida, er han usikker på.

– Men sjømat har kanskje vorte meir freistande etter dette opplegget, seier han.

Frå venstre: Jakob Madsen Reed, Torje Laupsa Mo og Lars Steine våga å smaka på maten dei fekk servert.

Gav gode råd

Medan halve starta med tur i ribbåt, serverte Christer Økland fiskesuppe til dei som venta på tur. Han er direktør for mat og drikke i Fjordtind Hotels AS, som driv Hardangerfjord Hotel.

På bordet var det fat med sei og sashimi av laks, ei krukke med fermenterte grønsaker, ertespirer og blåskjel. Ei stor gryte var fylt med ei fiskesuppe, med kraft laga av restar og bein frå fisken. Det er viktig å bruka heile fisken, ikkje berre filetane, påpeikar Økland.

Sjå video frå tilstellinga her:

Fleire av elevane innrømmer at dei ikkje hugsa kva bidrag dei hadde sendt inn til konkurransen, men ein jentegjeng har ei viss oversikt.

Jentene fortel at klassen sende forslag om kva ein kan gjera for å få fleire unge til å eta meir sjømat. Medan eitt av råda er å «gøyma» fisken i andre rettar, og gjerne krydra han godt for å skjula fiskesmaken, er eit anna å senka prisane på fisk og sjømat, fortel Hanna Garen, som er ei av jentene i gjengen.

Forslaga til 9B

• Føresette må kjøpa inn meir fisk og sjømat. Det bør vera ein rutine eller ein fast dag med fisk.

• Borna er med på å laga fiskerettar til middag, gjerne med dessert som løn.

• Laga fleire gode fiskerettar, prøva nye rettar og få tips og informasjon om nye rettar.

• Byta ut kjøt med fisk, og senka prisen på fiskeprodukt.

• Krydra fisken for å redusera den typiske fiskesmaken.

• Lata ein liten del av det ein betalar for fisken gå til eit velgjerande føremål eller viktig forsking.

Kjelde: Matarena/Smak av kysten

Samarbeid med kokkar

Monica Olsen Torsvik er prosjektleiar i Matarena AS, som står bak undervisningsprogrammet. Ho fortel at til saman 50 klassar deltok i prosjektet i 2022, og at 45 av dei sende inn bidrag til konkurransen.

Klassane vart delte i to puljar – éin for skular som høyrer til i Bergen kommune, og éin for nabokommunane. I dei to puljane var det til saman fem vinnarklassar.

Christer Økland, direktør for mat og drikke i Fjordtind Hotels AS, forklara elevane kor enkelt det kan gjerast om ein ynskjer å laga ei fiskesuppe. Dei dristigaste elevane åt både fermenterte grønsaker og dampa blåskjel.
Alt låg til rette for eit herremåltid ved sjøen i Øystese måndag føremiddag.

Torsvik fortel at Sjømatspire starta i 2021. Programmet vart gjennomført for fyrste gong i fjor. Ifylgje henne er klassane som deltek, plikta til å fullføra dei tre delane av opplegget. I byrjinga av opplegget er det viktig at elevane gjer seg kjende på kjøkenet, slik at dei får best mogleg utbyte når dei får kokkebesøk, seier Torsvik.

Nærområda til dei enkelte skulane kan vera nokså ulike. Difor er det viktig at kokkane som bidreg, står fritt til å tilpassa opplegget for å visa fram sjømaten med lokale tilpassingar, seier Torsvik.

Elevane i 9B gav uttrykk for at dei lika fiskesuppa dei fekk servert, men fleire fortalde at ribbturen var den gjævaste delen av premien.

Berekraftig kost

Live Skeie Vik er kontaktlærar i 9B og har nokre av elevane i faget mat og helse. Ifylgje henne har niandeklassingane laga fleire rettar med fisk og annan sjømat. I tillegg har dei hatt fokus på berekraftig kosthald, der dei mellom anna har laga nokre kjøtfrie rettar, fortel Vik.

Garen og klasseveninnene fortel at dei har lært om kortreist mat og at det er viktig med eit kosthald som består av mindre ultraprossesert mat og meir fisk, sjømat og grønsaker. Ei av jentene legg til at også insekt kan vera ein del av kosthaldet, noko som får nokre av dei andre til å rukka på nasen. Men dei er alle klare over at eit berekraftig kosthald kan vera viktig.

– Det er bra både for oss og miljøet, seier Leah Johanne Johnsen.

Frå venstre: Mari Tufte Tyssen, Leah Johanne Johansen, Dina Aarekol og Hanna Garen går alle i klassen som vann Sjømatspire-konkurransen. Prosjektet har ikkje gjort dei fiskefrelste, men å byta ut raudt kjøt ein dag eller to i veka bør gå fint, seier dei.

Veninna Dina Aarekol er usikker på kva ho tenkjer om til dømes å eta insekt. Ho har heller ingen planar om å verta vegetarianar, fortel ho.

– Eg kjem ikkje til å kutta ut kjøt. Men det er viktig med eit variert kosthald, så gjerne det vert nokre kjøtfrie dagar.

nyhende skular medisin og helse kvam ungdomsskule øystese utdanning natur og miljø
Laga med Labrador CMS