Framo og Lingalaks går saman om oppdrett i lukka basseng

Framo får etter oppkjøpet ein eigardel på 50 prosent i Stadion Laks, som er godt i gang med å utvikla eit lukka, flytande produksjonsanlegg i betong for laks. Resten av aksjane eig Lingalaks, med hovudkontor og ei rekkje tradisjonelle oppdrettsanlegg i Kvam.

Prosjektet har fått namnet Stadionbasseng av di forma på anlegget kan minna om ein stadion. Lengda er 117 meter og breidda 39 meter.

Målet med prosjektet er å fjerna eller redusera problema med rømming, lakselus, sjukdom, algar og organisk avfall, samstundes som ein gjev fisken gode vilkår for vekst. Slam og organisk avfall skal samlast opp og utnyttast som ein ressurs.

— Aldri gjort før

Ifølgje dagleg leiar Kristian Botnen i Lingalaks har prosjektet gått over frå mognings- til konstruksjonsfasen. Bygginga kan byrja tidleg i 2022, og anlegget kan koma i drift i 2023.

Botnen seier den kanskje største koden å knekkja er at ein må skapa gode vilkår for fisken i anlegget.

— Dette har aldri vore bygt før, påpeikar han.

Han opplyser at kostnadsestimatet lyder på nær 300 millionar kroner. Kor store driftskostnadene vert samanlikna med tradisjonelle anlegg, er førebels usikkert.

Botnen seier at planen er å byta eit av dei tradisjonelle anlegga ut med bassenget. Så langt ser dei mest aktuelle lokalitetane ut til å vera Saltkjelen ved Vangdalsberget og Djupevik i Ytre Ålvik. Ein arbeider dessutan med eit alternativ lenger inne i fjorden. Staden bør ikkje vera for vêrhard.

Om bassenget kjem på plass, vil det eksisterande anlegget på lokaliteten truleg verta flytta — og kanskje til lokaliteten sør for Kvamsøy. Der har ein den siste tida kartlagt tilhøva, og Lingalaks arbeider med konsesjonssøknaden. Det er uvisst når han vert send.

Har tru på prosjektet

Selskapa Vitamar og Solinova stod bak Stadion Laks. Lingalaks kjøpte seg inn i 2016, og Framo vart involvert året etter. Stadion Laks har fått tildelt 2,37 utviklingskonsesjonar med ein samla biomasse på 1.849 tonn.

Vona er å unngå at produksjonen av laks vert flytta frå Noreg til utlandet, og sikra lokal verdiskaping.

— Lingalaks jobbar for å finna løysingar som kan gje best mogeleg fiskehelse og minimera belastinga for omgjevnadene. Vert det så bra som me trur, kan dette ha store positive effektar for fiskehelsa, sjømatproduksjon i fjordane og heile oppdrettsbransjen, seier styreleiar Erlend Haugarvoll i Lingalaks og Stadion Laks i ei pressemelding.

Kristian Botnen seier Lingalaks har god tru på at bassengprosjektet vil lata seg gjennomføra. Når det eventuelt kan verta mogeleg å byta alle anlegga til selskapet ut med basseng, er det uråd å seia noko om i dag. Fyrst må ein testa teknologien.

Med for å testa

Eit lukka anlegg krev solid pumpeteknologi. Det er her Framo kjem inn i biletet. Selskapet skal levera strøymings- og styringssystemet som hentar inn vatn, sikrar sirkulasjon og fjernar slam.

— Me deltek i prosjektet for å kunna utvikla og testa ny pumpeteknologi ute i felten. Vår ekspertise er å flytta store mengder væske på ein kontrollert måte. Målet er å verta den føretrekte leverandøren av pumpesystem til havbruk i heile verda, seier direktør Oddbjørn Jacobsen i Framo Innovation i pressemeldinga.

Han seier til HF at han ser på prosjektet som eit laboratorium i full skala for å utvikla produkta. Han forsikrar at Framo ikkje har planar om å satsa på oppdrett.

— Me er ein utstyrsprodusent og skal vera med på utviklingsfasen, bygginga og to generasjonar. Så skal me ut av det, seier Jacobsen.

— Er det utsikter til ein ny, stor marknad for Framo her?

— Det er det som er veldig spanande, og det er mykje som tyder på det. Skal ein få til vekst i næringa, er det mange som meiner ein må bort frå tradisjonelle og over i lukka anlegg, seier han.

Partane har utført analysar og laboratorieforsøk, og Jacobsen seier resultata gjev grunn til optimisme. Sirkulasjonen i anlegget er sentral for å lukkast, og Framo har patentsøkt ny teknologi som vonleg skal bidra til suksess.

— Lukka og delvis lukka anlegg treng store pumper for å skifta ut vatnet og skapa ideelle straumforhold. Dette er Framo sin ekspertise, seier administrerande direktør Martijn Bergink i Framo, som er ått av Alfa Laval.

Ein av dei som har vore med på å utvikla prosjektet, er salsansvarleg Terje Ljones i Framo Innovation. Han kjem frå Kvam, og bur og har for tida heimekontor eit steinkast frå basen til Lingalaks. Jacobsen understrekar at det er ein føremon med eit samarbeid med eit nærliggjande, lokalt føretak.