Frå novise til forsvarar

HF gjer merksam på at det i papirutgåva av HF fredag 7. september er lista opp punkt i Ap-programmet. Desse er diverre henta frå valprogrammet frå 2019, ikkje frå årets program, og er såleis ikkje oppdaterte. Me ber om orsaking for feilen og oppmodar lesarane om å lesa rett versjon. Red.

HF møter den sitjande ordføraren heime i leilegheita på Soltorp i Norheimsund. Der har han budd med familien sidan dei flytte inn i 2020. Dei store vindauga lyser opp stova. Utsikta utover fjorden er det lite å seia på, sjølv om skodda ligg lågt denne dagen.

Alternativa var å treffast heime eller på kontoret, seier Næss. Han røper at sistnemnde stad er noko rotete og prega av valkamp. Trass travle dagar og eit tett program verkar mannen frå Mundheim roleg når slår av ein prat med lokalavisa.

Fekk draumejobben

Sidan Næss vart ordførar hausten 2019, har læringskurva vore bratt. Han har vorte utfordra på mange område, og delar av perioden har vore litt snål, seier Næss. Han viser til halvtanna år prega av pandemi, med fleire nedstengingar og opningar, restriksjonar og lite tid ute blant folk. Likevel er ordføraren nøgd med perioden, slår han fast.

For Næss er det å vera ordførar og å jobba med politikk på heiltid sjølve draumejobben. Ingen dagar er like, han vert utfordra på ulike felt og han lærer støtt noko nytt. Dessutan vert han kjend med personar frå forskjellige organisasjonar, næringsliv og folk elles.

– Det er ein sann fryd. Det er eit enormt spekter av ting å gjera, seier ordføraren.

At han kunne finna på å verta ordførar, var truleg overraskande for nokre av dei som kjenner han, seier Næss. Han skildrar seg sjølv som ein innettervend person som likar betre å lytta enn å snakka og som ikkje likar å stikka seg fram.

– Men du blir van med det, fastslår ordføraren.

Det å handtera media er ein langt større kunst enn det Næss var klar over. Saman med andre urøynde ordførarar var Næss på medietreningskurs med Statsforvaltaren éin månad før pandemien braut ut. Det har vore både nyttig og lærerikt.

– Det er viktig å vega sine ord på gullvekt og vera medviten rolla ein har som frontperson, understrekar Næss.

– Har utretta mykje

Ifylgje Ap-politikaren har dei siste fire åra vore prega av eit godt samarbeid i heradsstyret.

– Det har ikkje vore postnummerkløyvde avstemmingar i det heile, fortel han.

Ap-politikaren dreg fram varaordførar Frode Nygård (Frp) når han snakkar om samarbeid. Han seier at Nygård var ein ynskt varaordførar, ikkje fordi han representerer Frp, men fordi han har utmerkt seg lokalt i mange periodar, forklarar Næss.

– Han er alltid godt førebudd og ein god mann å ha som varaordførar.

Ifylgje Næss har politikarane i Kvam drive planmessig lobbying oppover i systema, der partia som har hatt størst moglegheit til å påverka gjeldande saker, har vorte involverte. I arbeidet har det vore viktig å analysera sakene for å finna ut kva som kan påverkast og korleis, fortel Ap-politikaren.

Ordføraren hevdar at mykje er utretta dei siste fire åra. Han trekkjer mellom anna fram det politiske påverknadsarbeidet for å skaffa prosjektet «Tett på» ved Hardanger fartøyvernsenter og bygginga av den vidaregåande skulen i Norheimsund.

Sikring av eigenkapitalen til Hardanger AKS er blant dei lokalpolitiske sakene han nemner. Ei løyving på sju millionar kroner gjorde til at verksemda overlevde og ikkje trong leva frå hand til munn, seier Næss.

Klima- og energifondet som vart oppretta i 2022, er eit tiltak ordføraren er godt nøgd med. Ifylgje han er vona at fondet skal få ned energiforbruket i Kvam.

– Folk har slite med straumrekningar. Då meiner eg at det beste på varig sikt er at folk brukar mindre straum. Det er eit stort uutnytta potensial for energiøkonomisering. Ved å oppretta fondet skubba me kraftig fart, seier Næss.

– Kunne gjort meir

To av flaggsakene i valprogrammet til Ap i 2019 var mat i skulen og fleire heiltidsstillingar i helse og omsorg. Sakene har ikkje vorte gjennomførte i denne perioden, og er med også i årets Ap-program. Fyrstnemnde vart vedteken i økonomiplanen til Kvam i juni. Då trødde heradet sjølv til etter fyrst å ha venta på at regjeringa skulle oppfylla sine løfte om skulemåltid. Næss vonar at tilbodet kan koma i gang neste år.

Ei større omorganisering i helse og omsorg i 2020 truleg er noko av årsaka til at saka enno ikkje er fullført.

– Etter omorganiseringa ville me lata det setja seg fyrst. Det kunne nok ha vore køyrt hardare tiltak tidlegare, vedgår Næss.

Barnehagar er nøkkelfaktor

Ei av kampsakene til Ap i årets program er å få i gang bustadbygging. Han vonar at tiltaket som vart gjort i juni, der rådmannen fekk fullmakt til å forhandla om kjøp av einingar i nye prosjekt, kan få fart i bustadbygginga. Han viser mellom anna til at heradet treng utleigebustader, til dømes lettstelte omsorgsbustader.

– Om bygginga kjem i gang, kan middelaldrande som meg flytta inn i leilegheit, slik at det vert ledige hus til unge som ventar, seier Næss.

Bemanninga, særskilt i barnehagar, er ei utfordring Ap ynskjer å gjera noko med. Ifylgje Næss er barnehagane ein nøkkelfaktor i eit lokalsamfunn for at det skal fungera. Difor føreslår Ap tiltak som løn under etterutdanning, tiltak for betre arbeidsmiljø, stipendordningar og nedskriving av studielån.

– Tiltaka må gjera det meir attraktivt å velja Kvam for dei som vil jobba i barnehagar og sikra at det er nok folk, men også at kvaliteten er god, seier fyrstekandidaten.

Partiet er oppteke av at kulturlivet i Kvam skal bløma. Arrangement som Bygdalarm, Live i Ståvikjå og Hardingtonar omtalar ordføraren som viktige kulturberarar. Slike tilskipingar er med på å gjera samfunnet meir attraktivt, spesielt for yngre i heradet, meiner Næss.

– Har du ei hjartesak?

– Området eg brenn for, er at born og unge skal ha best mogleg levevilkår. Dei skal ha det godt og trygt, og det skal vera mogleg for dei å delta på aktivitetar uavhengig av økonomien i familien. Det er ikkje greitt om klasseskiljet viser seg frå barnehagen av.

– Ikkje sikker

Næss ventar ikkje stor draghjelp i valkampen frå Ap sentralt. Han viser til dei negative sakene som har dukka opp. Partiet flyt ikkje på ei bølgje av sosialdemokratisk begeistring i Noreg, seier Næss. Likevel mistar han ikkje motet. Han forklarar at dei nasjonale bølgjene ikkje plar slå så hardt inn i Kvam. Dessutan er det viktig å hugsa at dette er eit lokalval, understrekar ordføraren.

Ifylgje Næss har Ap gjort mange gode erfaringar i samarbeidet med Frp, H og KrF i dagens fleirtalskoalisjon. Han seier at det naturlege etter valet, dersom partia har fleirtal saman, er å setja seg ned og diskutera moglegheiter for å finna ei politisk plattform. Elles er partiet ope for å samarbeida med kven som helst, seier gruppeleiaren.

Om Næss får halda fram i draumejobben den komande perioden, er han langt frå trygg på. Når det gjeld forhandlingar, kan ein ikkje vera sikker på noko som helst, påpeikar han.