Forskar på romerske gravskikkar

Ho er postdoktor-forskar i klassisk arkeologi og antikk historie ved avdeling for historiske studium ved universitetet i Gøteborg.

Selsvold arbeider for tida med eit prosjekt der ho undersøkjer gravferdsskikkar i seinantikken, då romersk tid gjekk over til mellomalderen.

Seinantikken er ein periode med mykje endring i samfunnet generelt. Selsvold skal sjå på kva som påverka måten ein tenkte på døden på, og korleis ein gravla folk. Den største samfunnsendringa var innføringa av kristendomen. Ein har trudd at måten me gravlegg og tenkjer på døden på, er noko som ikkje har endra seg så mykje sidan den tidlege kristne tida til i dag. Selsvold håpar å visa at ein distinkt kristen gravskikk ikkje oppsto før seinare, nærare mellomalderen. Faktorar som familiens preferansar, økonomi og sosiale forhold påverka gravskikkane i større grad enn religion i seinantikken, trur ho.

Selsvold skal undersøkja i kva grad dei gamle romerske gravskikkane påverka dei kristne skikkane. Ho konsentrerer seg om tida frå år 100 til 700 etter Kristus.

Opphavet til interessa

– Eg synest døden er veldig fasinerande. Det er det einaste me som menneske aldri kan få svar på korleis er. Eg vil gjerne finna ut kva folk i seinantikken tenkte om døden og korleis dei opptredde i møte med han, seier kvemmingen.

Interessa for arkeologi og gamle graver oppsto nok då Selsvold var lita og mor hennar, Torunn Ringheim, tok henne med til gravrøyser frå bronsealderen på Auganes i Ålvik. Mora fortalde om då ho og veninnene pla ofra godteri til dei som var gravlagde i røysene.

Neste år i England

Ålvikkvinna er arkeolog og har difor vore med på å grava i gamle graver for å finna ut kva forfedrane har tenkt om døden.

– Me kjem nærare folk i fortida når me får sjå dei, seier ho.

Graver er ein del av materialet. Det finst òg mange bevarte kjelder, til dømes lovverk, som regulerer gravferder og antikke forfattarar som har mykje å seia om døden.

Selsvold arbeider no åleine. Men om eit år, viss pandemien tillèt det, reiser ho til universitetet i Leicester i England for å jobba med andre arkeologar der. Tidlegare har ho vore med på ei norsk utgraving i Tyrkia, nærare bestemt eit prosjekt ved Universitetet i Oslo som bar tittelen Liv og død i Hierapolis – Norske utgravninger i en hellenistisk-romersk-bysantinsk by i Lilleasia.

Som på film

Arkeologen Indiana Jones, kjend frå filmverda, er kanskje ikkje den beste representanten for yrket, fortel Selsvold. Men kan henda kjende ho seg litt som han ein gong i Hierapolis – no Pamukkale – i Tyrkia. Ein grøn, giftig slange spratt opp frå der ho dreiv og grov.

– Eg fekk fart på meg og kom meg ut med ein gong. Dette var i starten av arbeidsdagen, sola hadde nett kome opp, og eg hadde åtte timar framfor meg. Der sat eg med ein giftig slange og sa: «Oi, kva skal me gjera no?» Det var litt festleg, seier ho.

Fekk forskingspengar

Selsvold har fått innvilga tre millionar svenske kroner frå den svenske staten i stønad til prosjektet. Pengane går for det meste til universitetet for å betala for administrasjon og diverse utgifter. Ho får utbetalt løn og kostnader til reiser.

Litteraturen ho les, er for ein del filosofi og antropologisk forsking for å få eit inntrykk av korleis folk tenkjer om døden og kva dei gjer i møte med han. Ho les også teologisk forsking for å finna ut kva kyrkja og kristne tenkjer om døden og gravferder. Det finst òg antikke kjelder, som kyrkjefedrane og lovverk.

Selsvold er enno svært tidleg i prosjektet, men ho håpar å visa at kyrkja ikkje var åleine om å påverka gravferdspraksisen.

– Det finst ekstrem variasjon i antikk gravskikk som me ikkje har vore klar over fanst, sidan forskinga på feltet har fokusert mest på framveksten av kristendomen, seier ho.

Koronaheft

For tida har forskaren heimekontor. Når HF ringjer, sit ho ved kjøkkenbordet og har rigga seg til med eit provisorisk kontor. Der sit ho med datamaskina og stablar med bøker på kjøkkengolvet.

Vanlegvis har ho kontor ved universitetet og underviser og rettleier studentar i antikken og anna historie. Til vanleg reiser ho på konferansar og seminar. No er dei digitale.

Ein dag i veka har ho undervising. Stillinga hennar no inneber for det meste forsking, men ho kan undervisa viss ho vil. I framtida håpar ho på ein jobb som undervisar og forskar, men det er vanskeleg å få. Staten er nemleg ein av dei arbeidsgjevarane som er dårlegast til å gje folk fast jobb, fortel Selsvold.

– Eg må ha eit par forskingsprosjekt til før eg får fast jobb, seier ho.

Underviser og forskar

Ved universitetet i Gøteborg fungerer det gjerne slik at ein, når ein er fast tilsett, har 90 prosent undervising. Så frikjøper ein seg sjølv med eksterne forskingsmidlar. Utgangspunktet er at ein underviser svært mykje og forskar lite.

Arkeologen synest det vanlegvis er veldig fint å bu i Sverige. Gøteborg er på storleik med Oslo.

– Vanlegvis er det nær Noreg, men no er det ikkje toppen, akkurat. Pandemien skapar stort trykk. Eg har ikkje vore heime i Kvam sidan 2019. Eg kjem meg ikkje dit, og eg saknar familien, seier Selsvold.

Ho synest det hadde vore hyggjeleg å få koma til Kvam ein gong og fortelja om kva ho driv med – om antikken og romarane.

— Det synest eg er veldig spanande, og det trur eg andre gjer òg. Så viss nokon inviterer meg, kjem eg gjerne, seier Selsvold.