Fekk pris for nynorsken

I fjor haust var det nobelprisen til Jon Fosse alle snakka om. No har Kvam herad fått ein annan pris for språkleg medvit, for aktiv bruk av målet og for å invitera verda inn i nynorsken. Det opplyser heradet på heimesida.

Prisen er på 200 000 kroner og går til ein kommune eller fylkeskommune som tek særleg godt vare på det nynorske skriftspråket.

Ordførar Næss tok imot prisen måndag. Kultur- og likestillingsminister Lubna Jaffery (Ap) delte ut prisen for Kultur- og likestillingsdepartementet på Nasjonalbiblioteket i Oslo. I 2020 fekk Voss herad prisen.

Ordføraren hadde med seg rådmann Anita Hesthamar, rektor ved vaksenopplæringa i Kvam, Kjell Arne Gjøn, og administrativ rådgjevar Kari Weltzien Vik. Dei heldt eit faginnlegg om nynorskarbeidet i Kvam.

Næss takka for prisen og sa at nynorsken knyter folk nærare til kvarandre, og nærare til røtene sine. Språket bidreg såleis til integrering på fleire plan, både for innfødde og tilflytta innbyggjarar, sa han.

Nynorsk vart administrasjonsmål i 1921. Nynorsken og dialekten har høg status i Kvam, sa Næss. Ordføraren trekte fram Bygdalarm.

– Det vert bruka felleskjøpetfargar og ein ganske artig, nynorsk profil. Dei har ikkje vakter, men tauser og drenger. Dette er identitetsmarkering som ikkje kan overvurderast, sa Næss.

– Byrge over nynorsken

Nynorsk er djupt stadfesta i identiteten vår, sa ordføraren.

– Me er stolte, eller i dag vil eg seia me er byrge, over nynorsken. Han har ei lys framtid, og me held fram med å dyrka han, sa Næss.

Kven som helst kan nominera kandidatar. Ordføraren seier til HF at heradet sjølve sende inn nominasjonen. Han meiner likevel at det betyr mykje å få prisen.

– Det er kjekt å få anerkjenning for jobben me har gjort. Det er stas å få stadfesta at arbeidet er godt og viktig, seier Næss.

Han seier at det på grunn av prisen vert blest om at Kvam er ein nynorsk kommune. Han vonar det skal styrka sjølvkjensla i heradet. Nett kva prispengane skal gå til, er ikkje avklara.

– I det store biletet er det bruk for dei, men det er ikkje diskutert om dei skal øyremerkjast det å fremja nynorsk, seier Næss.

– Vekt på opplæring av flyktningar

Rådmann Anita Hesthamar sa at det krevst ekstra innsats å vera ein nynorskkommune.

– Då er det stas og motiverande å få ei slik anerkjenning for arbeidet våre medarbeidarar har lagt ned over lang tid, sa ho.

I år la juryen særleg vekt på korleis kommunane sikrar at innvandrarar og flyktningar får eit godt tilbod for opplæring i og på nynorsk. Gjøn fortalde kvifor nynorsk er viktig.

– Me får tilbakemeldingar frå deltakarane om at det er lettare å forstå bygdefolk flest når dei lærer nynorsk på skulen. Me har òg hatt arbeidsinnvandrarar som tidlegare har lært bokmål andre stader, innom for å læra nynorsk for å forstå arbeidskollegaene betre, sa Gjøn.

Rektoren fortalde at skulen byrja med nynorskundervising i 2002. Då var lærarane kreative. Dei laga eigne opplegg og omsette litteratur frå bokmål.

– Sidan borna lærte nynorsk på skulen og i barnehagen, var det heilt naturleg å gje nynorskundervisning til dei vaksne òg, sa Gjøn.

Per i dag har vaksenopplæringa i Kvam 61 personar fordelte på 20 nasjonar. Undervisinga går føre seg i nivågrupper etter progresjon, slik at elevane får tilpassa undervising.

– Felles ansvar

Vik fortalde at det er eit medvite val at Kvam herad er nynorskkommune. Ho peika på nokre av utfordringane nynorsken har, mellom anna at nynorsk har lågare status enn bokmål og at det er mangel på lærebøker på nynorsk.

– I Kvam, som i mange andre kommunar, opplever me at nynorsken er under press frå bokmål og engelsk. Dialekten vår er bygd på nynorsk, og utvasking av ord og uttrykk ser me på som eit trugsmål, sa Vik.

Rådgjevaren fortalde at Kvam prioriterer tidleg nynorsk opplæring i barnehagar og skular og nynorsk språkopplæring for innvandrarar og flyktningar, og legg til rette for språktreff. Vik forsikra om at kommunen ikkje skal nytta prisen som ei kvilepute.

– Me skal arbeida vidare. Me må halda fram med å framsnakka nynorsk. Nynorsk er ein del av kulturarven vår. Det er språket vårt, ein del av identiteten vår og noko me er stolte av. Det er vårt felles ansvar å ta vare på nynorsk, og Kvam herad skal gjera sin del for å ta vare på det viktige arbeidet, sa Vik.