Få nordmenn i jordbæråkrane

Norske bønder lener seg framleis tungt på utanlandsk arbeidskraft for å få plukka jordbæra sine – sjølv om hundretusenvis av nordmenn står utan jobb.

– Vi har fått signal om at bøndene har fått tak i fleire norske jordbærplukkarar enn vanleg, men hovudtyngda er nok framleis utanlandsk arbeidskraft, seier første nestleiar Bjørn Gimming i Norges Bondelag til NTB.

Han viser til at jordbærplukkinga er sesongarbeid, og at jobbane derfor kanskje er mindre attraktive for nordmenn som er permitterte frå faste stillingar under koronakrisa.

– Dei fleste ønskjer heilårsarbeid, og det er det lite av i denne bransjen. Det er ein kraftig arbeidstopp på sommaren, og derfor er det vanskeleg å sjå for seg at all innhausting skulle føregå med norsk arbeidskraft, siger Gimming.

Vietnamesarar i åkeren

Opp av åkeren til jordbærbonde Per Isingrud utanfor Minnesund i Viken stikk ei rekkje karakteristiske vietnamesiske hattar. Det ser kanskje meir ut som ein risåker enn den norske landsbygda.

– Dei er her totalt i ti veker. Dei første kom i byrjinga av juni, seier Isingrud om dei vietnamesiske gjestearbeidarane.

Isingrud gjekk saman med andre jordbærbønder om å chartre eit flyg med arbeidarar frå Asia for å skaffe nok arbeidskraft.

– Dei hadde ti dagars karantene, men fekk lov til å jobbe utan kontakt med bæra. Dei første kunne dei luke ugras, dei fleste har hatt noko å gjere, men ikkje fulltid, seier han.

Jordbærbonden fortel at interessa frå nordmenn har vore liten. Totalt er det 40–50 personar som jobbar hos han som bur fast i Noreg, men få som er norske statsborgarar.

– Dei einaste som har spurt, har vore ungar, siger han.

Søkte gjennom Nav

Jordbærbonde Thorleif Müller på Nøtterøy er ein av dei som aktivt har gått ut og søkt etter norske jordbærplukkarar, mellom anna gjennom Nav.

– Responsen har vore bra. Det er masse folk som vil ha jobb, siger Müller, som også er leiar i Vestfold Bondelag.

Han har tilsett fleire permitterte nordmenn, mellom anna frå hotell- og restaurantbransjen. Dei fleste har innvandrarbakgrunn.

– Vanlegvis har vi 90 prosent utanlandsk arbeidskraft. I år blir det nok nærare 60 prosent utanlandske og 40 prosent norske. Nokre av dei ukrainske arbeidarane kom seg ikkje inn, indarane klarer ikkje å komme hit i det heile, seier Müller.

Han har òg hatt norsk ungdom inne, men seier at dei forsvann etter kvart som dei innsåg kor krevjande jobben er.

– Det er faktisk vanskeleg å plukke jordbær raskt. Viss du ikkje er vand til å bruke kroppen din, orkar du neppe meir enn ein halv dag. Ein del nordmenn har kanskje ikkje brukt kroppen så mykje dei siste 30 åra.

– Moralsk ansvar

Nokre av dei permitterte som melde seg til jordbærteneste, har seinare trekt seg etter at dei fekk jobben sin tilbake. Men Müller har framleis ei rekkje interesserte på lista og planlegg å ta inn fleire norske jordbærplukkarar i løpet av sommaren.

– Men det hadde ikkje vore mogleg å berre lene seg på norsk arbeidskraft. Inga bedrift hadde takla å kutte ut alle dei erfarne arbeidarane. Dei 60 prosentane med erfarne utanlandske arbeidarar hos oss, haustar framleis 75 prosent av bæra. Viss vi berre hadde hatt norske, hadde vi ikkje hatt nokon erfarne leiarar igjen.

Jordbærbonden føler òg eit ansvar for familiane frå utlandet som har jobba hos han i 15–20 år.

– Dei har halde liv i norsk jordbærdyrking i alle år. Skal eg berre sparke dei? Er det greitt? Eg veit ikkje kor moralsk det er. Dei har bygd livet sitt rundt dette.

(©NPK)