– Eit naturleg fenomen

Det opplyser Harald Arnesen og Marit Buttingsrud. Krilen dekte eit område på 40 meter. Arnesen seier dette skjer på nokolunde same tid kvart år, i mars–april. HF har fått meldingar om liknande hendingar med ujamne mellomrom dei siste åra.

Buttingsrud la merke til at det var ei mengd med måsar som hadde fest i fjøra, og tok bilete av krilen. Området var farga rosa av krepsdyra, skriv ho i eit straumbrev.

– Skuldast truleg ikkje oppdrett

Forskar ved Havforskingsinstituttet (HI) i Bergen, Guldborg Søvik, stadfestar at det er kril som er skyld i land. Ho seier det er eit naturleg fenomen som førekjem i mars–april kvart år, men også om hausten.

Ho seier at det kan vera mange forklaringar på fenomenet, som pålandsvind og straum, eller at krilen vert tiltrekt av lyskjelder på land eller vert jaga av fisk.

Ein kan heller ikkje sjå bort frå at også kjemisk avlusing i oppdrettsanlegg kan føra til massedød av kril, men i mange tilfelle har det ikkje skjedd avlusing i området når den daude krilen har vorte observert.

Arnesen avviser at det er sterke lyskjelder i området.

– Det luktar fælt, som når du har gløymt å ta ut rekeskalet når du har ete reker. Det er ei skikkeleg stram lukt, seier han.

Vanleg i Noreg

I ein rapport frå Havforskingsinstuttet om døde og stranda krepsdyr skil mars, august, september og oktober seg klart ut som månadene med flest funn. Rapporten omtalar 90 tilfelle rapporterte til Havforskningsinstituttet i perioden 2014–2020.

I Hardangerfjorden, frå Kvinnherad til Norheimsund, var det 11 tilfelle. Dei aller fleste funna er frå Rogaland og Hordaland fylke. Dei einaste områda i landet det ikkje er rapportert om funn av stranda kril, er Finnmark og Skagerakkysten.

For tilfella i rapporten ser det ikkje ut til at avlusing med kjemiske bademiddel er ei av hovudårsakene. Forskarane veit likevel for lite til å kunna utelukka ein samanheng mellom oppdrettsaktivitet og massestranding av kril, heiter det i rapporten.

Naturleg hending

Rapportar om fenomenet langt tilbake i tid syner at stranding av kril òg er eit naturleg fenomen. Krill som hadde drive i land langs norskekysten, er rapportert heilt sidan tidleg på 1900-talet og var eit velkjent fenomen mellom fiskarar.

Kor ofte kril strandar, kan også ha ein samanheng med mengda kril i sjøen, opplyser instituttet.

Oddvar Soldal i Naturvernforbundet i Kvam har teke opp saka med både instituttet og Mattilsynet. Han melder at det i fjøra, over ei strekkje på 60–80 meter, låg eit to–tre meter breitt belte med død kril onsdag 23. mars. Krilen har truleg vorte skyld i land med siste flod, skriv han i eit straumbrev.