– Eg gjekk til eg stupte

160 løyste billett i Holmatun laurdag kveld for å høyra AK fortelja om verdsrekordforsøket. Dei fekk fyrst og fremst høyra om førebuingane til turen og korleis livet på isen i Antarktis var, men også om vonde føter, «fuelangst» og ein mann som var nær døden.

Målet til AK var å verta verdas raskaste polfarar frå Hercules Inlet til Sørpolen. Ruta er 1.130 kilometer lang. For å slå rekorden måtte han gå raskare enn Vincent Colliard, som gjekk ruta på 22 dagar, 6 timar og 8 minutt i januar i fjor.

– De anar ikkje kor mykje eg har tenkt på 22 dagar, 6 timar og 8 minutt, sa AK.

Gjekk på trass

AK og kameraten Kjartan Bergsvåg gjekk omtrent same tur på førti dagar, med målgang 5. januar 2023. Polfararen sa at han byrja å planleggja ein ny tur like etter at målet var nådd.

– Begge kjende at me hadde meir å gje, sa AK.

Han har hatt ei magnetisk dragning mot Antarktis heile livet. Han har lese om polfararar og sett bilete av blå, frostskadde hender. Han tykte det var tøft.

AK fortalde om kva han hadde som drivkraft for å gjennomføra verdsrekordforsøket. Då han var 22 år, hadde han og ein gjeng kameratar planar om å gå Aurlandsdalen. Dei valde ei rute med mange motbakkar. Dei hadde høyrt rykte om at Tore Fykse hadde sagt at det ikkje var mogleg å gjennomføra turen.

– Det fann me oss ikkje i. Då skulle me i alle fall gjere det, sa han.

AK fortalde om «Mr. Pimp-Lotion», Thomas Thrap Huse, som er ein norsk rappar, musikkprodusent og podkastvert for programmet «Drivkraft». Då han vart spurd om kva han hadde som drivkraft, svara Mr. Pimp-Lotion trass.

– Det var utruleg fint at nokon sa det. Trass er ei god drivkraft for meg, sa AK.

Også hardrock var ei viktig drivkraft for polfararen. Favorittane er Judas Priest, Alice Cooper og Iron Maiden.

Han henta inspirasjon frå Judas Priest og heimtraktene då han skulle laga logo til turprosjektet. Logoen hadde avstyttinga «AK» som utgangspunkt.

Godt førebudd

AK meiner at han hadde god kontroll på eiga form og utstyr før avreisa. Han drog bildekk, gjekk «forferdeleg» mange timar på ski og førebudde seg mentalt.

Han viste fram matplanen for turen. Ingenting var tilfeldig.

– Ein kveld tok eg ei hasselnøtt ut av posen, fordi vekta viste 242 gram. Det var to gram for mykje. Då gjekk det opp for meg at eg er ein nerd, sa polfararen.

Han sa at mykje av maten han åt på turen, var trasig. Kaloririke produkt som olje, kokosmjøl og smør vart ein gjengangar. Kaloririk mat er naudsynt når ein går milevis med pulk dag etter dag.

Han hadde med seg nokre godbitar som ekstra motivasjon. Spekekjøt av hjort, laga av Bjørnar Fykse, vart eitt av høgdepunkta.

– Eg brukte spekekjøtet som snus, for å få det til å vara lengst mogleg, sa AK.

Han påpeika at han aldri var svolten eller tyrst. Han smelta kring 6,5 liter vatn kvar dag.

Polfararen sa at han er ein utstyrsnerd. Han hadde full kontroll på alt som var pakka, og han visste kor alt låg i pulken. Det gav mental ro.

Pulken vog 54 kilo på startstreken. Det var omtrent halvparten av vekta frå førre tur, sa han.

– Då eg starta turen, kjende eg at eg hadde gjort alt eg kunne på førehand. Det var ei god kjensle, sa polfararen.

– Då er ein ferdig

Verdsrekordforsøket starta på Hercules Inlet 14. desember. Datoen markerte at det var 113 år sidan Roald Amundsen kom fram til Sørpolen.

På Facebook-sida «AK til Sydpolen» kunne ein fylgja ferda. Ei nettside med sporing var laga til. Ho viste kor lange etappar Vincent Colliard hadde gått, og fylgjarane kunne spora AK og samanlikna han med verdsrekordhaldaren.

– Det var ein kamp mot klokka frå fyrste dag, sa AK.

Han sa at han drog nytte av erfaringa frå førre tur. Partia med snøskavlar starta i det same området han gjekk i førre gong.

Slitaren gjekk kring fem mil på ski kvar dag. Han gjekk etappane i sju økter. Etappane skulle vara i 12 timar, så skulle han kvila i 12 timar, men etappane vart lengre på starten av turen og kortare på slutten, sa han.

Det hjelpte å dela etappane i økter. Då kunne AK fokusera på det som skjedde der og då, i staden for å tenkja på at det var langt til målstreken.

Dagane bestod av å gå på ski, eta, kjempa mentalt, ta smertestillande medisin og restituera. Undervegs kommuniserte han med ven og «bror» Kjartan Bergsvåg og kommunikasjonsansvarleg for «AK til Sydpolen», Rune Mo-Bjørkelund.

Bergsvåg hadde rolla som trenar. Han gav konkrete tilbakemeldingar til mannen på isen.

– Eg sende meldingar til Kjartan. Der fortalde eg at eg trong motivasjon og hadde gått i 12 timar utan sikt. «Ta deg saman», kom i retur, og det var utruleg smart, sa AK.

Han skildra dei mentale kampane. I ein augneblink kjende han seg sprek og uovervinneleg, for så å kjenna på uro og angst.

Fyrste veka kjempa han ein mental kamp mot «fuelangst». Fuel er reinsa bensin som vert omdanna til gass ved bruk av brenneapparat. Brenneapparatet til AK vart nytta til å smelta snø, som han trong til matlaging og drikkevatn.

– Om det vert tomt for fuel, er ein ferdig, påpeika han.

På dag tre tenkte han at han hadde brukt for mykje fuel, og han vart redd for at han kom til å gå tom. Han hadde «fuelangst» i fire dagar. Midt på natta på dag fire vakna han opp med eit angstanfall.

– Då kjende eg meg som verdas minste gut, sa AK.

Angsten gjekk over idet han innsåg at han ikkje kom til å gå tom.

Øyrepluggar auka farten

Humøret svinga frå dag til dag. AK fann motivasjon i å bruka øyrepluggar. Han høyrde på lydbøker og musikk. Polfararen høyrde blant anna på boka «Markens Grøde» av Knut Hamsun.

– Noko av innhaldet var seigt, men eg tenkte på «raka vel», sa AK, med referanse til eit omgrep frå slåtten i barndomen.

Han lytta til ei speleliste, «Hardingfest», laga av kameraten Nils Ove Børve.

– Eg hadde faktisk stor glede av å høyra på Madonna og Lionel Richie, fortalde AK.

Han prøvde å gå i same takt som musikken. Då «You're the voice» av John Farnham kom på etter to veker på isen, grein polfararen av glede.

– Det er ikkje kvar dag eg grin av John Farnham, men eg var sliten, trøytt og tok inn mange inntrykk.

Gjekk med smerter

AK viste fram bilete som viste endringane i ansiktet og føtene til polfararen. Føtene hans fekk skadar etter få dagar på isen. Blå negler, blemmer og sår og død hud vart gradvis verre.

– Etter kvart måtte eg ta store mengder smertestillande. På førehand hadde eg forhøyrt meg med tre legar om kva som var maks dose. Eg valde ut han som sa mest, sa AK.

Bileta viste at ansiktet til polfararen vart meir og meir prega av søvnmangel, utmatting og bruk av smertestillande.

Då han gjekk på ein skavl, trudde han at skia hadde løyst seg frå foten. Det viste seg å vera hud som losna frå fotsolen.

– Då måtte eg kjempa meg vidare, koma meg inn i teltet og ta smertestillande.

Kollapsa på isen

Han låg an til å ta verdsrekorden etter å ha gått 951 av 1.130 kilometer. Men kampen mot klokka kosta. På dag nummer 20 kollapsa han på isen.

AK spela av eit filmklipp frå dagen han måtte avslutta rekordforsøket.

– Antarktis er nådelaust, og eg trur eg er nådelaus med meg sjølv òg. I dag merka eg at eg ikkje var heilt med. Eg hang på stavane, og det hadde eg ikkje gjort tidlegare på turen. Eg svima av, og det bør eg ikkje gjera i 25 minusgrader. Eg vakna og såg at skia låg på bakken. Eg fekk reist meg opp, knept skia av meg og kom meg inn i teltet, sa AK i filmklippet.

Polfararen fortalde at han var kald på hendene etter kollapsen, men at han måtte setja opp teltet for å overleva. Han grov fram krefter til å setja det opp. AK låg i teltet til han vart henta av eit fly.

– Det går an å gå til ein stuper, sa AK.

Han fortalde at hadde lova vener og familie å koma heim. Difor var det rett å avslutta turen etter kollapsen.

– Eg erkjende at dette kunne ha gått gale, sa AK.

Kjem ikkje til å prøva igjen

AK sa at han ikkje kjem til å prøva å setja verdsrekord ein gong til. Han har innsett at han har gjort det han kan. No skal han lata inntrykka frå turen sitja i kroppen ei stund.

Polfararen gav hovolden, som han hadde med seg i pulken, til Vincent Colliard. Rissa inn i reiskapen var teksten «Kongen av Antarktis» på fransk.

AK sa at han har fått mange meldingar etter turen. Han fortalde om ei melding frå Arne Fykse som gjorde ekstra inntrykk.

– Hadde du «daua», så hadde eg skote deg, siterte AK og lo.

Han skal halda 15 føredrag om verdsrekordforsøket. Arrangementa har hatt god interesse, og fleire av dei har vorte utselde, fortel han til HF.

– Det vert nye eventyr, men ikkje til Sørpolen, sa AK.