Doktorgrad til øystesekvinne

9. mars forsvara ho ein doktorgrad (ph.d) ved Noregs teknisk-naturvitskaplege universitet (NTNU) i Trondheim.

— Arbeidet med doktorgraden gjekk ut på å finna og utvikla metodar for å rekna på luftinnblanding i vassvegen til kraftverk, seier Almeland.

Dette er viktig i dimensjonering av kraftverk, då fenomenet fører til reduksjon av kapasiteten tunnelar og sjakter har til å transportera vatn og flaumar, sidan ein del av volumet vert oppteke av luft. Damtryggleiksforskriftene har krav om at ein må dimensjonera med ein viss tryggleiksmargin for luft blanda med vasstraumen, seier Almeland.

Reknar på væsketransport

Ho arbeider ved institutt for bygg- og miljøteknikk, avdeling for vassdragsteknikk ved NTNU. Emnet hennar er numerisk modellering av innblanding av luft i vasstraumar i kraftverk. Det inngår i faget fluiddynamikk, som gjeld transport av væsker.

Viss ein kan rekna ut luftinnhaldet meir nøyaktig, slepp ein å ha ein like høg tryggleiksfaktor for å ta høgd for luft. Nokre stader er det problem med elveinntak fordi det kjem med luft. Lufta samlar seg i sjakta. Det fører til ein reduksjon i vassføringa. Men det kan òg føra til at ein får ein såkalla refluks, ein tilbakestraum, som kan føra til eksplosjonsliknande hendingar. Når ein har ein måte å føreseia dette på, er det lettare å ta høgd for det i dimensjonering og design av vassvegen i eit anlegg.

Svært høgt trykk

På den andre sida kan luft i vasstraumen hindra skadar ved kavitasjon, som er eit kjent problem innan vasskraft og transport av vatn.

Kavitasjon tyder at gassbobler vert danna i ei væske. Dette fenomenet oppstår gjerne når ei væske strøymer svært raskt forbi eit objekt og går over til vassdamp. Når trykket i vasstraumen stig, vil gassboblene bryta saman og resultera i svært høge trykk lokalt. Når dette skjer ved ei overflate, kan det føra til skade på anlegg. Luft i vasstraumen kan hindra skadar ved kavitasjon, og i desse tilfella kan innblanding av luft redusera andre preventive tiltak. Ein god metode for å kunna rekna ut luftinnblandinga gjev høve til å kunna nytta seg av dette potensialet.

Alternativet er å gjera fysiske modellforsøk i eit laboratorium, men det er dyrare.

Almeland har arbeidd på feltet i fire år. Målet hennar er å få ein jobb som er relevant for det ho har studert og der ho kan driva med til dømes numerisk modellering av væsker.