– Det heng ikkje på greip

Helseføretaket i Øystese fekk sjokkbeskjeden i slutten av november: Helse Vest kjem ikkje til å kjøpa helsetenester av Helse i Hardanger AS (HH) i 2024. Helse Vest konkluderte med at tilbodet frå HH ikkje var attraktivt nok. Dagleg leiar, Sissel Aase Børve, forstår ikkje korleis det er mogleg.

– Me veit at det me leverer, er mykje billegare per pasient. Me veit at me kan hjelpa to til tre gongar fleire pasientar med den same summen, og færre tilsette. Og me har dokumentert gode resultat. Det heng rett og slett ikkje på greip, seier Børve.

Etter at beskjeden kom, bad HH om innsyn i vurderinga, evalueringsmatrisa til Helse Vest og dei vinnande tilboda. Det har ikkje HH fått innsyn i. Føretaket leverte også ein klage til Helse Vest, men helseføretaket meinte det ikkje var gjort feil i prosessen eller med tildelinga.

I og med at Helse Vest ikkje er open om prosessen, og heller ikkje har nytta moglegheita til å kalla inn til eit dialogmøte, er det vanskeleg å vita korleis føretaket har tenkt, seier den daglege leiaren.

Stor skilnad

Helse Vest bad om tilbod på 15 delytingar. HH leverte tilbod på fem av dei, men nådde ikkje opp på nokon. «Helse i Hardanger har levert et tilbud som er svakere enn det beste tilbudet hva gjelder generell kvalitet samlet sett», står det i vurderinga.

Kjende institusjonar som Ravneberghaugen, Åstveit og Røde Kors Haugland kom godt frå tildelingane.

– Var det realistisk å tru at HH kunne å vinna over dei store og veletablerte?

– Me tenkte at det var realistisk, for det som skal telja, er pris og kvalitet. Kvalitet skal telja meir enn pris. Me veit at me har ein pris som er mykje lågare enn dei andre per pasient. Men Helse Vest har vurdert ut frå pris per døgn. Me veit jo ikkje kva pris dei andre har per døgn, men det kan ikkje vera veldig stor skilnad, seier Børve.

Talet på døger pasientane er innlagde, driv kostnadane opp. Hjå HH har pasientane eit gjennomsnitt på fem døger. Hjå andre er gjennomsnittet om lag tjue døger, hevdar Børve.

– Døgn- og dagprisen er kanskje litt dyrare, men skilnaden på fem og tjue døger er stor, seier ho.

– Ein reell fare

HH har vore delt i to frå starten – éi driftsavdeling og éi avdeling for forsking og utvikling. Pasientane som har vore innom dørene, har vore del av ulike forskingsprosjekt. Driftsavdelinga er framleis under etablering. Ho treng ein jamn pasientstraum der det fylgjer pengar med pasientane for å dekkja driftsutgifter som husleige, infrastruktur, datasystem og dagleg leiar, for å nemna noko.

I 2023 har ikkje HH hatt inntekter. Tre millionar kroner frå Agenda Vestlandet og to millionar kroner frå Kvam herad til «brufinansiering» har halde verksemda flytande i von om å oppnå permanent offentleg finansiering. Når det i denne omgang ikkje vart noko av, lyt HH sjå etter andre alternativ.

– Er det fare for at nokon kan mista jobben?

– Ja. Det er òg ein reell fare for at me ikkje har nok tid til å etablera dei moglegheitene som finst fordi dette har drege ut i tid, seier Børve.

Dei fleste tilsette har stillingar også andre stader, opplyser ho. Dei har gått opp i fulle stillingar igjen der. I dag er det berre to tilsette som har berre HH som arbeidsgjevar: Børve og ein fysioterapeut.

– Feil i reknestykket

Eirik Søfteland, legespesialist og FoU-leiar ved HH, har teke opp saka i sosiale medium, og skriv mellom anna at Helse Vest i eigen strategi har som mål å vera framtidsretta og innovativ. Han hevdar såleis at Helse Vest bommar totalt på eigen strategi, og tildeler plassar basert på gamal vane og på kva som høver best i eit gamalt vurderingsskjema.

Fagdirektør Bjørn Egil Vikse i Helse Vest har fått høve til å kommentera utsegna.

– Eg har eigentleg ingen kommentarar utover dei eg tidlegare har kome med. Me har tildelt kontraktar basert på ei vurdering av alle tilbydarane etter dei kriteria me sette som del av konkurransegrunnlaget, skriv Vikse i ein e-post.

Til NRK seier Vikse at Helse Vest meiner at dei andre tilbydarane er betre enn HH.

Når konklusjonen er at dei andre tilboda er betre, så er det noko med reknestykket deira som er feil, meiner Børve. Når HH, som behandlar pasientar på ei lita veke med gode resultat, vert vurdert som mindre bra, er det noko som ikkje heng saman, meiner ho.

Døra er lukka

Børve skreiv tilbodet saman med spesialrådgjevar i HH, Gerd Kvale, og med god hjelp av juristar med offentlege anbodskonkurransar som spesialfelt.

– De kjende dykk trygge på at tilbodet var bra?

– Trygge nok, i alle fall, seier Børve.

– Me og juristane tykte sjølve at HH hadde laga eit godt tilbod som svara på det som vart bede om.

Om ein skal sjå på dei overordna linene – samfunnsoppdraget til Helse Vest –, skurrar det endå meir, meiner den daglege leiaren.

– Det er brei einigheit både samfunnsøkonomisk og helsepolitisk om at ein må finna nye måtar å gjera ting på. Me må kunna hjelpa fleire med den same innsatsen. Og det understrekar berre at konklusjonen til Helse Vest ikkje gjev meining.

I desember sende HH kravsmål om mellombels åtgjerd. 22. desember skreiv Børve i ein e-post til HF at Helse Vest-døra er lukka. Om ein eventuell konklusjon i tingretten hadde vorte at Helse Vest hadde gjort noko feil, kom helseføretaket uansett ikkje til å tildela HH kontrakt, ifylgje Børve.

– Målet er framleis at HH skal bestå og vidareutviklast, så me undersøkjer no andre moglegheiter for vegen vidare for driftsavdelinga, skriv Børve.