– Det går mot ein elendig sesong

Ola Steinstø, innehavar av Steinstø Fruktgard, fortel at i 2020 produserte garden om lag 250 kilo plommer. I 2021 var talet om lag fem tonn.

– I år er trea nesten heilt tomme att. 2020 var eit dårleg år. I år ser det nesten ut til å verta verre, fortel han.

Steinstø meiner svingingane dei siste åra har vore større enn tidlegare.

– Me er vane med sesongvariasjonar, men me er ikkje vane med at det går frå heilt fantastisk til heilt elendig. Me har ikkje gjort noko annleis som kan forklara dette, seier han.

– Ventar på sommaren

Steinstø trur det er to årsaker til plommeuåret.

– For det første vart blomane svake etter det gode året i fjor. Den andre årsaka er at det vart kaldt på feil tidspunkt. Hos oss blømer det tidleg. Der det blømer seinare, er sesongen kanskje betre, seier han.

Når det gjeld andre frukt- og bærsortar, er 2022 meir varierande.

– Epleproduksjonen varierer frå tre til tre. Dei gamle trea har knapt eit eple, medan yngre tre har bra med frukt. Til saman vert produksjonen likevel under halvparten av normalen, seier han.

Pæresesongen, derimot, ser ut til å verta bra i Steinstø. Morellar og bringebær er det òg mykje av. Begge sortane har vorte seint mogne.

– I fjor byrja me selja bringebær om lag 14 dagar tidlegare enn i år. Det har rett og slett vore for kaldt. Får me ein periode med høge temperaturar, kjem det til å gå fort. Eg går berre og ventar på sommaren, seier han.

Skralt på Fykse

Svein S. Fykse, som dyrkar frukt på Fykse, fortel ei liknande historie. Han dyrkar mest eple, men også litt plommer og pærer.

– Det er ein svak sesong. Plommer finst knapt. Pæresesongen og eplesesongen er heller ikkje bra, seier han.

Fykse deler Steinstø sitt syn på årsakene.

– Det er ikkje uvanleg at dårlege år følgjer gode år. Mange sortar treng eit år på å henta seg inn etter eit godt år. Samstundes trur eg vêret i og etter bløminga har påverka sesongen. Blomane vart ståande for lenge i vått og kaldt vêr. Dermed var det ikkje nok insekt til å bestøva alt, seier han.

Fykse seier den dårlege sesongen går litt ut over motivasjonen.

– Kontrasten til det gode året i fjor er stor, og dårlege år går litt ut over inspirasjonen. Eg har andre inntektskjelder enn fruktdyrking. Årsaka er at fruktdyrking er så svingande at det er vanskeleg å berre satsa på det, seier han.

Håpar på betre tider

Olav Høyland har dyrka frukt i Norheimsund i 50 år. Han dyrkar mest eple, men har også plommer. Heller ikkje Høyland har mykje positivt å fortelja.

– I fjor hadde me eit veldig rikt år. Det ber årets sesong preg av. Det finst knapt nok plommer på trea, medan eplesesongen er langt under normalen, seier han.

Også Høyland skuldar på overbelasting frå i fjor og vêret.

– Eigentleg må me som dyrkar frukt- og bær, ta litt av skulda sjølv. Me burde vore flinkare til å tynna ut trea for å unngå overbelasting, seier han.

Høyland lever av fruktdyrking. Eit dårleg år får konsekvensar.

– Dårlege inntekter gjer at me må setja planlagde investeringar på vent. No går me berre og håpar at neste år skal verta betre, seier han.

– Vått og kaldt er greitt

For Breievne Gard på Omastrand er jordbær ei viktig inntektskjelde. Innehavar Anne Lise Breievne fortel at jordbærsesongen ser ut til å verta brukbar.

– Me har hausta veldig fine jordbær i fire veker. Sesongen er ikkje mellom dei beste me har hatt, men ser ut til å verta tilfredsstillande, seier ho.

Periodar med mykje regn har gjort at dei tilsette har arbeidd hardt for å unngå ròte og soppsjukdommar på bæra. For ein jordbærdyrkar er det berre positivt at nedbør kjem saman med kulde.

– Bæra har halde seg trass regnet, nettopp fordi temperaturane har vore så låge. For oss som dyrkar jordbær går vått og kaldt vêr heit greitt, medan vått og varmt vêr er katastrofe. Eg er ikkje blant dei som har stønna over dei låge temperaturane i sommar, fortel ho.

I tillegg til jordbær dyrkar Breievne både eple, pærer, plommer, bringebær og solbær.

Plommetrea hennar er ikkje heilt tomme.

– På nokre tre er det knapt ei plomme, på andre tre er det litt, men det er ein stor nedgang samanlikna med i fjor. Når det gjeld eple, er det veldig vekslande alt etter kva sort det er. På nokre tre er det mykje, på andre knapt eit eple, seier ho.