Den lange vegen mot dei skrå breidder: — Ein får vera seg sjølv — saman
Månader med førebuingar ligg bak når sceneteppet vert drege til sides på vinterfesten onsdag.
— Korona — kva er det? spør elevane på årets vinterfest i Øystesehallen. Svaret veit dei så altfor godt.
Etter to dagar av den sju dagar lange, intense øvingsperioden rett før jul kom den dystre, men ikkje uventa meldinga til elevane: Nye koronatiltak. De kan ikkje øva saman lenger. Vinterfesten tidleg i januar må utsetjast.
Ein månads tid seinare, rett før ei helg, kom ei ny melding til avgangselevane: No kan de øva att. Festen skal avviklast om 12 dagar, men berre for medelevane på ungdomsskulen og for foreldra, pluss nokre spesielt inviterte gjester.
Ei open framsyning for bygdefolk, med påfylgjande fest, slik det har vore tradisjon for, kan elevane sjå langt etter. Om det er noka trøyst, vart det absolutt ingenting i fjor.
HF har vore innom Kvam ungdomsskule eit par gonger i vinter for å dokumentera ein del av det som går føre seg bokstavleg tala i kulissane til vinterfesten, som trass det festlege namnet er eit valfag. Her vert det snikra, sydd, lese, dansa, sunge, spela, måla, marknadsført og sminka — for å nemna noko av arbeidet som ligg bak den ferdige framsyninga.
Dei 75 elevane får sjølve prioritera kva gruppe dei vil vera med i, ut frå interesser og ynske. Nokre likar seg best med boremaskina eller målekosten, andre har god songstemme eller ber ein skodespelar i magen.
Sjå biletserie:
Seg sjølve saman
— Eg trur me ligg ganske godt an. Me har framgang kvar gong og byrjar få mykje på plass. Så er det til å finjustera slik at alt går som smurt, seier Johannes Ones Rosales når HF stikk innom ungdomsskulen 8. desember — ein månad før framsyninga eigentleg skulle ha gått av stabelen.
Rosales har som skodespelar ei framståande rolle i framsyninga, sjølv om han eigentleg ville vera med i bandet. Skodespelarmangelen var utslagsgjevande.
— Kva lærer de av dette?
— Å samarbeida og kommunisera med kvarandre for å laga eit stort prosjekt. For det er ganske stort, dette her. Og så lærer me ein del om dei oppgåvene me har valt. Eg lærer til dømes ein del om skodespel og kroppsspråk.
Solveig Marie Vadøy Furu elskar å syngja og har «alltid» drive med musikk. Valet av gruppe var såleis enkelt for hennar del.
— Musikk er alt. Dei sa at dei trong folk på musikkgruppa, og spurde om eg hadde noko andreval. «Nei», sa eg, «det er berre musikk:»
— Har de kontroll?
— Ganske. Det høyrest veldig bra ut. Dette vert bra! seier ho.
Kullet stiller med både eige band og dansarar, men har ikkje skrive musikken. Han vert lånt av ymse artistar og får ein eigen vri av elevane, fortel Furu.
— Kva får du ut av å vera med på dette?
— Det er veldig kjekt. Eg lærer mykje om korleis eg kan syngja betre og samarbeida. Det set eg veldig pris på. Ein får vera seg sjølv — saman.
Med for fyrste gong
Kontaktlærar Hilde Bjørke, ein av dei tilsette som har vore med og hjelpt til undervegs, er fyrstereiskvinne i vinterfestsamanheng.
— Det har vore ein bratt læringskurve og mykje arbeid, men det er veldig kjekt å vera med. Eg er glad i å arrangera og vera med på slike prosessar, seier ho.
I starten gjekk det meste av energien med til å få klart manuset. Fyrst når det er i boks, veit alle elevane kva dei skal ta seg til. Bjørke stikk ikkje under stol at det tidvis kan vera utfordrande å sysselsetja 75 elevar heile vegen. Både evne og vilje varierer, som i grupper flest, og nokre dreg lasset litt meir enn andre.
Avvik og fordomar
Wunderkvam er tittelen på årets framsyning, og gjev eit lite hint om handlinga. Rånarar spelar sentrale roller når bygdeguten Romeo og byjenta Julie møtest. Homofili, fordomar og ungdomsliv i grisgrendte strok — og ikkje minst pride — er nøkkelord.
— Me har ikkje flytta oss utanfor kommunen, men teke omsyn til korona og halde oss til det som skjer her heime, seier Bjørke.
Ho trur elevane synest det er veldig dumt at det ikkje vert nokon fest i år, men vonar at det vert mogeleg å ta han att seinare. Det viktigaste no er å få gjennomført, for truleg er dette siste sjanse på grunn av eksamenar og ymse anna elevane har i vente før sommaren, fortel Bjørke.
Sjølv får kontaktlæraren i B-klassen mykje att for alt arbeidet. Ho vert kjend med elevane i dei to andre klassane, og får vera vitne til at elevar utviklar seg, vert stolte og heiar på kvarandre.
— Det er sjølvsagt slitsamt, men eg trur eg kjem vil å verta stolt onsdag kveld. Me har det veldig moro og er ein fin gjeng, seier ho.
— Kva trur du elevane sit att med?
— Stoltheit. Dei vert betre kjende med folk som dei kanskje ikkje trudde dei kom til å ha noko å gjera med. Dei treng å blandast. Og så vert dei krye over å visa fram ting som dei ikkje trudde dei skulle klara. Nokre utviklar seg og vert ein heilt annan person på scena. Ein del er nok overgjevne over kor stor produksjonen er og kor mykje arbeid det er. Dei må læra seg å venta.
Ikkje nervøs
Ein av tiandeklassingane som har lært seg å venta, er Jarand Valland Tveit. Men han valde dramagruppa av taktiske omsyn, nettopp for å sleppa å venta så mykje, og har ei relativt stor rolle som er med i fire scener.
— Kva er kjekt med å vera med?
— Eg får litt erfaring med korleis det er å laga til noko slikt som dette og kva det inneber å vera skodespelar. Og så har eg lært at ein må jobba hardt for å kunna manuset, sjølv om eg kanskje ikkje slit mest.
Tveit synest det var bale å øva intenst før jul og så få melding om at festen vart utsett.
— Og når me fyrst får vist det, er det dumt at me ikkje får vist det til alle, men slik er det, seier han.
— Gler eller kvir du deg til onsdag?
— Gler meg. Eg er ikkje nervøs. Det går greitt når ein kjem inn i det gjennom øving.
