Blåhuset får innslag av helse

Ei gapande hestevogn står parkert utanfor Blåhuset når HF kjem på vitjing, men slett ingen gamal øyk møter oss innanfor døra. Elisabet Hesvik har fått behandlingsbenken på plass, med god hjelp av foreldra.

Ser ein bort frå litt veggdekor, var det siste steg før kontoret og behandlingsrommet hennar i fyrste høgda i det tidlegare rådhuset vart klart til bruk. Torsdag 5. oktober opna ho døra for kundane. Dimed er Hardangers fyrste forbundsregistrerte osteopatiklinikk på plass i Jondal sentrum.

Mellombels kiwi

Hesvik voks opp på Kysnesstrand. Etter vidaregåande skule tok ho osteopatiutdanning i Oslo – det einaste tilbodet i Noreg – over fire år. Interessa for faget vart vekt då ho fylgde mora til behandling på den same klinikken ho sjølv skulle få arbeid på etter studiet.

På reise trefte ho den komande ektemannen, Nick. Han er engelsk, men flytta til New Zealand som 16-åring. Paret slo seg ned nettopp der, men Hesvik fekk ikkje gjort seg nytte av utdanninga som fylgje av den høge kostnaden med å få henne godkjend. Enden på visa var at ho arbeidde med utleige av kommunale bustader i hovudstaden Wellington i fem år. Ho formeleg elska jobben og mogelegheita til å møta og hjelpa menneske i vanskelege livssituasjonar, men paret valde å flytta til Noreg i slutten av 2020. Brexit var éi årsak til oppbrotet, trongen for å halda fram som osteopat og «prøva» eit nytt land ei anna.

Sidan juli har dei – og dottera på eitt år – budd i nytt hus i bustadfeltet Svåsandhagen, etter eit mellomstopp hjå foreldra hennar under bygginga. Nick arbeider med informasjonsteknologi på heimekontor. Ho har arbeidd tre dagar i veka ved Bergen Osteopatiklinikk, og dei to siste dagane i næringslokala til Folgefonn Invest AS på Kysnesstrand.

Enklare for kundane

På Kysnesstrand har ho trivest, men kontorplasseringa i sentrum gjer det enklare for både henne og pasientane med tanke på reisetid. Ikkje minst med tanke på marknaden i Kvam er det ein føremon å liggja eit steinkast frå ferja.

Kommunen leiger ut lokala, der Sparebanken Vest heldt til tidlegare. Ho har måla og pussa rommet opp.

Drifta på Kysnesstrand har gått mykje betre enn venta, fortel ho. Ho har overlate marknadsføringa til jungeltelegrafen. Vona er å kunna utvida talet på kontordagar i Jondal sakte, men sikkert – og med ein halv dag annakvar veke i fyrste omgang. I høve flyttinga har ho oppretta sitt eige føretak, Fonna Osteopati.

Alt heng saman

Det fyrste året av osteopatistudiet er samanfallande med medisinstudiet. Elevane får grunnleggjande kunnskap om anatomi og fysiologi. Seinare kjem spesialiseringa. Frå 1. mai 2022 har osteopatane kunna søkja offentlege styresmakter om autorisasjon og lisens som helsepersonell.

Osteopatar nyttar berre hendene i behandlinga av ymse muskel- og skjelettplager. Faget femner om både anatomi, fysiologi og nevrologi – kort sagt det meste av system i lekamen. Heilskap og trua på at alt heng saman med alt er nøkkelord. Osteopatane leitar etter rota til helseproblema dei møter, meir enn berre å freista lækja symptoma.

– Har du til dømes vrikka foten, kan du gå annleis enn vanleg og kroppen kan «kompensera» for det. Smerter i ryggen kan koma av spenningar i magen, seier ho eksempelvis.

Osteopatane har pasientar i alle aldrar og båe kjønn, men særleg brenn jondølingen for kvinnehelse. Mange kvinner får store helsevanskar som stammar frå bekkenet etter krevjande fødslar, men veit ikkje kvar dei skal venda seg for å få hjelp. Ein del av dei vert sende vidare til osteopatar frå gynekologar og legar, fortel Hesvik.

Vil vita det meste

På den fyrste konsultasjonen, som varar litt lenger enn seinare timar, går Hesvik gjennom sjukehistoria – fall, operasjonar, sjukdomar og anna – til pasienten. Ho vil helst vita alt og undersøkjer heile kroppen, og kan måla blodtrykket og utføra nevrologiske testar.

Målet er å finna årsaka til symptoma. Er det truleg at det er snakk om sjukdom eller andre alvorlege problem, sender ho pasientane vidare til legen.

Ofte kjem utfordringar – til dømes stress – til uttrykk i pusten. Ein skal helst pusta med magen, noko ho freistar læra pasientane opp i til dømes med øvingar for mellomgolvet.

Tida og innsatsen mellom behandlingane kan vera vel så viktige. Ofte kan enkle grep – pusta rett, drikka meir vatn i staden for kaffi, liggja på golvet ei lita stund eller to dagleg, ta høvelege pausar og syta for litt dagleg fysisk aktivitet – gjera vel. Og førebygging er gjerne smartare enn å venta til det endar med sjukmelding, påpeikar ho.

– Me sit mykje i ro i dag, og mange arbeider med datamaskin. Mange plager kan koma av inaktivitet. Det er ikkje snakk om å verta i så god form, men å gå litt og få opp pulsen. Det skal gjerne mykje mindre til enn ein trur, og det er mykje betre å gjera litt enn ingenting. Hjernen vår er litt lat, og det skal litt til å gjera noko med det, men det vert mykje enklare om ein legg terskelen lågt, seier Hesvik.