Bladeigar i brytingstid

Grunde Kreken Almeland (V) frå Øystese fekk æra av å opna landsmøtet i Landslaget for lokalaviser (LLA) fredag. Bortimot to hundre representantar for Lokalavis-Noreg, mellom dei fire utsendingar frå HF, var til stades på hotellet Scandic Hamar då leiaren av familie- og kulturkomiteen på Stortinget fekk ordet.

Almeland har den siste tida fått mykje merksemd som medlem i kontroll- og konstitusjonskomiteen, men han er altså oppteken av anna enn habilitet – og mellom anna av mediepolitikk. Han trur det er viktig å halda liv i særleg dei minste lokalavisene.

– Når ei lokalavis døyr, er det få andre som kan ta over samfunnsoppdraget. Nasjonale aviser vil sjeldan ha kapasitet til å gå kvart kommunestyre etter i saumane, sa Almeland.

Framleis sjølvstendig

2024 er eit uvanleg år for Hordaland Folkeblad. Eit par veker før jul fekk avisa meldinga om at ho er ei av bortimot 20 uavhengige utgjevingar som ikkje lenger kan vera del av eit såkalla partnarskapssamarbeid med Agderposten og Polaris Media. Dei tekniske løysingane til HF, så som nettsider, appar og abonnementssystem, har vore leverte via dette samarbeidet sidan april 2020.

Meldinga vart starten på ei omfattande jakt og møteverksemd med eitt mål for auga: å finna nye leverandørar som sikrar både avisa og lesarane tenlege tenester på alle felt når den gjeldande avtalen går ut ved komande årsskifte. Eit sentralt spørsmål er om avisa skal søkja eit nytt samarbeid med eit anna stort konsern i Noreg eller finna andre alternativ.

Avgjerda er enno ikkje teken, fortel dagleg leiar og eigar Kjellaug Camilla Skaar Ljones. Ho reknar med at det vil skje i vår.

Almeland meiner det kan vera grunn til å sjå nærare på dei ulike formene for pressestønad og vurdera ei ny, behovsprøvd tilskotsordning for frittståande aviser, slik Hallingdølen-redaktør Lillian Holden nyleg tok til orde for i Klassekampen. Målet må vera å sikra mediemangfald, understreka han.

Almeland lova landsmøtet å fylgja opp saka. På toget til Hamar sende han eit spørsmål om henne til kulturminister Lubna Jaffery (Ap).

I avgjerande tid

HF samla etter landsmøteopninga HF-eigar Ljones og Almeland til ein liten samtale om framtida til hans eiga lokalavis, som han framleis tingar. Avisa i Kvam og Jondal er mest omringa av konserneigde aviser etter at også Hordaland og Vaksdalposten vart kjøpte opp av Amedia i februar. Frå før er Hardanger Folkeblad og Kvinnheringen del av konsernet. Samningen og Grenda er framleis lokalt åtte. Ljones er åleine om å vera eineeigar.

– Eg trur det er eit poeng å halda på uavhengige aviser, og at ikkje alt skal inn i Amedia, Polaris eller Schibsted, seier ho.

Ho ottast at avisene som fylgje av konsentrasjonen av eigarskap kan verta meir og meir like både einannan og sosiale medium. Samarbeid kan kanskje sikra utvikling, men ikkje nødvendigvis mangfald. Kjem ein inn i eit samarbeid med eit stort konsern, er vegen kort til å verta lik andre, lata seg styra av trafikktal og mista lokal styring, ottast ho.

– Må tenkja over det

Almeland seier at det ikkje er hans oppgåve å definera om det er rett eller gale å gå inn i konsern eller partnarskapssamarbeid.

– Ein må tenkja på kva ein premierer. Det er ikkje eit sjølvstendig poeng at aviser skal gå saman. Det kan vera eit vel så stort sjølvstendig poeng at aviser skal ha mogelegheit til å vera frittståande, seier Almeland.

Han meiner samarbeid kan vera eit gode med tanke på både utvikling og god journalistikk, og vil ikkje kritisera modellen til dømes til Amedia. Konsernet er med vel 90 utgjevingar den største norske lokalaviseigaren. Etter hans syn må ein leggja vekt på at den offentlege stønaden skal gå til å sikra god og grundig journalistikk.

– Samarbeid er utelukkande positivt når det handlar om samarbeid som gjer ein i stand til å skriva dei gode, lokale sakene. Om det berre betyr at ein får ein felles mal for å laga enkle SOME-videoar, og det er det den offentlege stønaden går til, vert det feil, seier Almeland.

– Brenn for journalistikken

Styreleiar Øystein Øygarden i LLA er sjølv redaktør i Vest-Telemark Blad, ei av avisene som er ute av Polaris-samarbeidet og leitar etter nye løysingar. I opningstalen la han ikkje skjul på at han gjerne skulle ha bruka tid på laga avis i staden for jakta på nye leverandørar.

Men i 2024 held det ikkje å vera på nett. Ein må ha teknologi som sikrar kravstore lesarar det dei ynskjer for å prioritera ei lokalavis høgare enn ymse sosiale medium, understreka styreleiaren.

– Når alt kjem til alt, er det journalistikken me lever av og brenn for. Me jobbar for å gjera lokalsamfunna til ein betre stad å bu, sa Øygarden.

Årets lokalavis vart Lister, som er del av Polaris Media. HF hadde fleire bilete og biletseriar med i finalen i konkurransen årets lokalavisfoto, men prisen, som eit knippe andre prisar, gjekk til Hallingdølen.