Ber aksjonærar og kausjonistar visa at dei har tru på Hardangerbadet

I ettermiddag drøftar styret i Kvammabadet KF førespurnaden frå Hardangerbadet AS (HB) om ei kommunal handsrekking i form av 2,7 millionar kroner for å dekkja underskotet i fjor på 3,5 millionar kroner.

Innkallinga til møtet vart send i går, ettersom den etterspurde informasjonen frå HB vart tilgjengeleg fyrst i slutten av februar. I same slengen varsla dagleg leiar Martin Vik Kvam herad om at selskapet ville slå seg konkurs om ikkje Kvammabadet overførte ein million kroner før mars månad. Det vart ikkje gjort, all den tid ei slik løyving føreset politisk godkjenning.

Før styremøtet har rådmann Anita Hesthamar, i tråd med kommunelova, sendt styret ei fråsegn om saka, slik kommunelova føreset.

Vil yta mindre

I den sju sider lange fråsegna tek rådmannen til orde for å krevja at aksjonærane viser større vilje til å satsa på selskapet. Ho meiner difor at Kvammabadet ikkje skal yta heile den etterspurde summen, men bør avgrensa det kommunale ekstratilskotet til mellom 1 og 1,5 millionar kroner i 2020. Dette er i strid med det selskapet tilrådde i dei fyrste sakspapira som Kvammabadet sende rådmannen i desember, der føretaket ville gjera som HB ynskte.

Kvammabadet KF er no samd med henne og tilrår styret å tilrå heradsstyret å løyva 1,5 millionar kroner, men på visse vilkår:

• Hardangerbadet Eigedom AS må dekkja 1 million kroner av underskotet.

• Kausjonistane som har gjeve underskotsgarantiar til Kvammabadet KF på til saman 1 million kroner, må utbetala pengane til Hardangerbadet AS, og samstundes seia frå seg høvet til å fremja regresskrav.

HB har ynskt at Kvam herad skal dekkja 76 prosent av underskotet og Hardangerbadet resten. I 2020 utgjer det altså om lag 2,7 millionar kroner for Kvam herad sin del.

Rådmannen meiner styringa vert utfordrande om Kvam herad skal dekkja ein viss del av underskotet og på den måten «indirekte involvera seg i alle sidene i ei privat verksemd».

Må betala frivillig

Ifølgje Hesthamar har HB ikkje gjeld for 2020 til Kvammabadet. Ifølgje Kvammabadet er årsaka at føretaket har sikra krava med såkalla motrekning. Dermed har føretaket kanskje ikkje formelt grunnlag for å løysa inn garantiane frå kausjonistane, som skal dekkja manglande betaling frå HB.

Rådmannen føreslår altså likevel som eit vilkår for den kommunale stønaden at alle pungar ut. Ho meiner Kvammabadet snarast bør avklara korleis kausjonane skal handterast i år.

Mange av kausjonistane er også aksjonærar i Hardangerbadet Eigedom. HB har tidlegare uttrykt at det vil vera uheldig om dei må både stå inne for garantien og yta ny aksjekapital. Men dersom kausjonistane betalar til HB, vil underskotet verta redusert like mykje, påpeikar Kvammabadet i sakspapira.

Rådmannen opplyser til HF at ho ikkje har vurdert andre former for mellombels hjelp, til dømes eit lån til selskapet. Ho seier til HF at ho ikkje reknar med at den økonomiske situasjonen i selskapet vil utvikla seg slik at HB kan betala lånet tilbake.

Uviss kjelde

Kvar det kommunale tilskotet skal takast frå, går ikkje fram av saksutgreiinga til Kvammabadet.

Rådmannen viser i fråsegna til at Kvam herad vil få 1,6 millionar kroner frå staten til å hjelpa verksemder med store koronaproblem. Fordelinga er ikkje bestemt, og det finst fleire som er aktuelle for å få pengar frå potten, skriv ho. Uvisst er det dessutan om HB kan få meir stønad frå ordinære kompensasjonsordningar. Føretaket fekk i fjor om lag 850.000 kroner frå staten i koronakompensasjon.

Eit anna alternativ er å henta pengane frå disposisjonsfond. Det vil råka fellesskapet og før eller sidan råka andre tenester, ifølgje rådmannen.

Lovleg eller ikkje?

Eit spørsmål er kor stort tilskot Kvam herad kan yta til ei privat verksemd utan å koma i konflikt med EØS-reglar som skal hindra mellom anna at kommunane bidreg til konkurransevriding. I 2017 bad heradsstyret om at dette vart kontrollert i samband med at eit tilskot på om lag 0,9 millionar kroner i året vart ytt til drifta gjennom Kvammabadet. Konklusjonen den gongen var at ordninga fekk passera.

Det er uvisst kva status badeanlegg har i lys av reglane. Det avheng mellom anna av om stønaden kan vri konkurransen, ifølgje rådmannen.

Uansett har kommunane høve til å gje såkalla bagatellmessig stønad, maksimalt 200.000 euro over tre år eller om lag 700.000 kroner i året i gjennomsnitt.

I denne summen skal ein rekna med fleire former for tilskot, til dømes frå kraftfondet. Reknestykket er ikkje greidd ut i sakspapira, men administrasjonen i Kvammabadet KF meiner spørsmålet bør greiast ut før Kvam herad vurderer å yta stønad over den bagatellmessige grensa.

Viser utviklinga

I fråsegna har rådmannen laga eit oversyn der ho samanliknar budsjettet som låg til grunn for det politiske vedtaket om kommunal deltaking i prosjektet i 2017, med seinare rekneskapar og budsjett. I 2021 spår HB eit like stort underskot som i fjor, sjølv om inntektene er spådde å veksa med 1,2 millionar kroner. Årsaka er at også utgiftene aukar med om lag same sum.

Oversynet viser at medan HB i 2017 budsjetterte med driftskostnader på 13,2 millionar kroner, er dei i 2021 budsjetterte til 14,7 millionar. Fleire nye postar, til dømes kostnader med IKT, rekneskap, kontingentar og telefon, har dukka opp i driftsbudsjettet sidan dei folkevalde vedtok å gå inn i prosjektet.

Rådmannen meiner det er krevjande å setja seg inn i kva som har skjedd med dei ulike postane i budsjettet, og at det vil vera mange meiningar om dei er i tråd med dei kommunale føresetnadene som vart vedtekne i 2017.

For kort tid sidan leverte HB eit etterlyst likviditetsbudsjett. Rådmannen opplyser at det slett ikkje er noko likviditetsbudsjett med ei reell periodisering, berre eit driftsbudsjett fordelt over 12 månader.

Alternativet truleg dårleg

Dersom HB går konkurs, må Kvam herad halda bassenget ope for ålmenta for å unngå krav om tilbakebetaling av spelepengar og eventuelt frådrag i meirverdiavgifta, avhengig av driftsform.

Hesthamar meiner det er lite truleg at Kvam herad vil leiga det eine bassenget som er privat eigt og driva anlegget kommersielt, og at Kvam herad truleg vil driva dei kommunale bassenga slik ein tradisjonelt har drive slike anlegg. Truleg vil inntektene minka og utgiftene auka, og opplevinga for brukarane vert trasigare, slår ho fast.

Ho tvilar på at det er andre aktørar som vil driva anlegget med dei vilkåra og den risikoen det inneber.

Alt i alt meiner ho alle partar har interesse av at HB kjem seg over «korona-kneika», og viser til at anlegget har gode føresetnader for å verta eit attraktivt senter for opplevingar og helse.

Rådmannen er ikkje i tvil om at koronaviruset har medverka til dei økonomiske problema, men påpeikar at HB i fleire møte med Kvam herad før koronatiltaka bad om auka kommunal yting til drifta. Styret og aksjonærane er best eigna til å vurdera om HB er verdt å satsa på vidare, meiner ho.

Kunne gått til Kvam herad

Ifølgje Hesthamar er det Kvammabadet som skal leggja saka fram direkte for heradsstyret, etter at styret har handsama henne.

Ho vedgår at ein kan setja spørjeteikn ved om ein søknad om økonomisk stønad frå Kvam herad skal handsamast av det kommunale føretaket, men viser til at søknaden er basert på tilhøve og avtalar som Kvammabadet er involvert i, mellom anna kausjonane. HB har bede Kvammabadet utløysa desse.

HB kunne ha gått direkte til Kvam herad, men etter ei drøfting mellom partane vert saka handsama av Kvammabadet, som deretter må avklara henne med heradsstyret. I praksis endrar ikkje framgangsmåten realitetane, meiner rådmannen.

Informasjonen frå HB kom så seint at Kvammabadet nok ein gong må bryta eigne vedtekter med krav om innkalling til styremøte innan 14 dagar før møtet. Ordførar Torgeir Næss (Ap) har varsla at han reknar med at saka vert lagd fram for formannskapet 17. mars og heradsstyret 23. mars.

Rådmannen seier at det heile tida har vore ei utfordring at den naudsynte informasjonen har kome seint, men meiner ein lyt lyfta blikket og avgrensa kor detaljert ein skal gå inn i saka slik situasjonen er no.