Båthamna er vel eitt år gamal. No krev grannane henne fjerna.

I alt ni partar og tolv personar — grunn- eller båtfesterettseigarar i Skutevik — har gått til sak mot Tørvikbygd Båtlag. Deira krav er at småbåthamna vert fjerna. Subsidiært ynskjer dei alle delar av anlegget flytta minimum 45 meter frå eigedomane.

Tvistesaka vert gjennomført i Hordaland tingrett 15.–17. mars.

Private rettar

Saksøkjarane meiner ifylgje stemninga frå Advokatfirmaet Thommessen AS at deira private strandrettar korkje vart «hensyntatt eller respektert» då båtlaget med kommunal aksept bygde båthamna i vika ved ferjekaien sentralt i Tørvikbygd.

Dei viser til at dei tidlegare har kunna til dømes bada og ferdast med og fortøya småbåtar. Gamle bilete frå området som skal dokumentera bruken, er del av stemninga.

— Til trass for gjentekne forsøk og varsel om rettslege skritt har ikkje saksøkjarane lukkast med å stoppa etableringa. Førespurnadene er i all hovudsak ikkje svara på, skriv advokaten til saksøkjarane, Bernt Jacob Pettersen, i stemninga.

Han er no tilsett i BJP Advokat AS.

Saksøkjarane meiner at det kommunale løyvet til å byggja hamna ikkje har noko å seia for dei privatrettslege tilhøva. Dei viser til at plan- og bygningslova slår fast at løyve etter lova ikkje avklarar slike tilhøve, og at offentlege styresmakter skal avvisa søknader dersom det er openbert at tiltakshavaren ikkje har naudsynte rettar.

— Båtlaget har ikkje vore i kontakt med saksøkjarane og har medvite teke seg til rette, hevdar saksøkjarane.

Signerte innspel om båthamn, men avviser påstand om ugildskap

— Ueinige i mykje

Båtlaget er på generelt grunnlag ueinig i mykje av det som vert hevda av saksøkjarane. Det skriv advokat Nils Egil Tangedal i Advokatfirmaet Judicium DA i ein e-post til HF på vegner av båtlaget. Han hevdar elles at saksøkjarane er usamde i at det er eit gode å gje ålmenta moglegheiter for tilgang til sjøen og å gje gjestande båtar tilgang til bygda. Det meiner han er leitt.

Leiar i Tørvikbygd Båtlag, Olav Arne Økland, opplyser at båtlaget ikkje ynskjer å uttala seg utover det advokat Tangedal skriv.

HF har òg vore i kontakt med Eivind Måge og Stig Aase i Tørvikbygd Grendautval for å spørja korleis hamnestriden har prega bygda og lokalsamfunnet, men utvalet ynskjer ikkje å kommentera saka.

— Det er ei sak mellom båtlaget og grunneigarane. Me uttalar oss ikkje om enkeltsaker, skriv Måge i ei tekstmelding til HF.

Advokat Pettersen seier til HF, utan at han har drøfta spørsmålet med klientane i saka, at hamnestriden har skapa stort engasjement i bygda. Nokre handterer konflikten meir profesjonelt enn andre, konstaterer han.

Avstand til anlegget

Eit sentralt spørsmål i retten er om avstanden mellom hamna og eigedomane er stor nok til å sikra saksøkjarane tilstrekkeleg tilflot, det vil seia høve til å koma til eigedomane med båt.

Ifylgje stemninga varierer avstanden mellom 11 og 25 meter frå dei næraste fysiske delane av hamna til eigedomane. Saksøkjarane meiner at rettspraksisen frå andre saker viser at denne avstanden er for kort og at private rettar difor er krenkte.

I retten skal Michael Ek vitna for saksøkjarane. Han har laga ein rapport om navigasjonstilhøva i Skutevik og konkludert med at hamna ligg for nær land.

— Det er korkje trygt, forsvarleg eller praktisk mogeleg å manøvrera med båt i Skutevik etter at båtanlegget vart bygt, hevdar saksøkjarane i stemninga.

Gav grønt lys

Kvam herad gav fyrst løyve til å byggja småbåthamna, med heimel i den godkjende reguleringsplanen frå 2012, trass innvendingar frå fleire av dei som no er saksøkjarar. Mellom anna vart det hevda at anlegget ville krenkja private rettar. Ifylgje stemninga var tilbakemeldinga direkte frå båtlaget at laget retta seg etter ein godkjend plan. Fylkesmannen oppheva denne fyrste godkjenninga.

Sidan godkjende Kvam herad ein søknad om dispensasjon frå planen. Denne vart ikkje oppheva av Fylkesmannen. Heradet sette som vilkår for løyvet at anlegget ikkje skal krenkja private eigedomsrettar i sjøen.

Hausten 2020 starta det fysiske arbeidet med hamna, som har plass til kring førti båtar. Våren 2021 vart stemninga send. Rettssaka var fyrst planlagd i september, men ho vart utsett.

Kravde dokument

Advokaten til saksøkjarane har kravd at båtlaget legg fram ei lang rekkje dokument som prov i retten, av di dei skal medverka til å opplysa korleis dei private rettane er krenkte.

I ein orskurd i fjor gav tingretten saksøkjarane medhald i kravet om nokre av dokumenta, mellom anna materiell nytta til marknadsføring av hamna, føresetnader for medlemskap i båtlaget, hamnereglement og eit oversyn over kor store båtane i hamna er.

Mellom anna vedtekter, rekneskap, styremøtereferat og kontraktar med båtplassbrukarar ville tingretten ikkje påleggja båtlaget å visa fram.

Ingen billeg prosess

Også prosessforma har vore tema, noko som førte til utsetjinga i haust. Båtlaget ynskte saka handsama som ein såkalla småkravprosess, som er ei enklare, meir konsentrert og billegare form for rettsleg handsaming av tvistesaker enn den vanlege allmennprosessen, som vert nytta når tvistekravet er på over 250.000 kroner. Saksøkjarane har nemleg kravd at båtlaget dekkjer sakskostnadene.

Båtlaget meiner det ikkje er truleg at hamna har ein negativ verknad verdsett til meir enn den 250.000 kroner for kvar av eigedomane eller rettane til saksøkjarane. Saksøkjarane meiner mellom anna at synfaring er naudsynt for å opplysa saka, noko som føreset allmennprosess. Dei framheva dessutan omfanget og alvoret i saka, pluss talet på saksøkjarar, som argument for den meir vidløftige prosessforma.

Enden på visa vart allmennprosess. Tingretten la særleg vekt på trongen for provførsle, synfaring og grundige forklaringar frå partane.

I retten skal mellom andre takstmann Helge Fjellro vitna for saksøkjarane. Det skal også Vidar Østerbø, som har vore involvert i plan- og byggjesaka på vegner av grunneigar og saksøkjar Sverre Tveiten. Synfaringa vert skipa til torsdag.

Saka vart fyrst forsøkt løyst i forliksrådet i Kvam hausten 2020, men rådet innstilte handsaminga av di det verka lite truleg å løysa henne.