– Avhengig av å produsera snø for å overleva

– I år stengjer me langt tidlegare enn vanleg. Smeltinga dei siste vekene har vore ekstrem, seier Stig Otto Mjelde.

Han er leiar for Fonna Glacier Ski Resort – eller Visitfonna AS – ved Folgefonna. Han fortel at det er omsynet til tryggleiken for dei besøkjande som gjer at senteret må stengja allereie 16. juli, i fyrste omgang for turistar. Løypene som er meinte for turistar og snøbrettkøyrarar, ligg inntil fjellet. Det gjer at dei smelter raskt.

Store utlegg

Då Mjelde tok over for to år sidan, såg han at noko måtte gjerast for å betra lønsemda i verksemda. Det er dyrt å driva skisenter i utgangspunktet, og for sommarskisentera er det særleg dyrt.

– I forhold til inntektene vert det kostbart, seier Mjelde.

Han viser til at det er enorme kostnader knytte til drifta om vinteren for å sikra tilbodet om sommaren. Både drift av maskiner og reparasjonar på grunn av godt brukte slitedelar kostar.

– Det er heilt nødvendig med drift om vinteren, seier Mjelde.

Har tenkt nytt

For å halda oppe besøkstala denne sesongen, har sommarskisenteret måtta tenkja nytt. Der ein tidlegare retta seg mest mot turistar, har skisenteret no begynt å satsa også på den utanlandske marknaden. Verksemda har mellom anna tilsett ein agent som har som oppgåve å selja inn Folgefonna til utanlandske klubbar.

– Dei norske laga er framleis hovudsatsingsområdet, seier Mjelde.

Dei norske laga har i stor grad same storleik kvart år. I den utanlandske marknaden har skisenteret derimot større moglegheit til å få tak i større klubbar. Det gjev fleire moglegheiter for vekst. Også forholda i bakken gjer at det no er lurt å retta seg mot ein meir profesjonell marknad.

– Dette er ikkje nokon begynnar-bakke lenger, seier Mjelde, som held ope for lag og elitekøyrarar ei stund til.

Vil at folk skal kvila

Eit anna grep for å auka omsetninga er å byggja om brakkene ved breen til overnattingsplassar. Då får ein òg nytta velkomstsenteret endå meir.

– No står det ubrukt på kveldstid, og det er dyrt, seier Mjelde.

Han vil bruka kafeen og velkomstsenteret til matservering for dei overnattande gjestane. Mjelde ser for seg kveldskøyring for dei som ynskjer det.

– Det vert heilt magisk å kunna nyta eit måltid i solnedgangen ved breen, seier Mjelde.

Slik det er no, er det ikkje rekningssvarande å halda serveringa open etter at heisen er stengd for kvelden.

Også i kafeen har det vore endringar etter Mjelde tok over. Då den nye restauranten opna, var fokuset på at folk som ikkje stod på ski, skulle koma opp og eta. Dette var ein modell som synte seg å ikkje fungera. No er senteret gått over til typisk skimat, som mellom anna hamburgar og pizza, men på menyen er framleis alt laga lokalt. Den største inntektskjelda på matsida er lag som kjøper føremiddagsmat.

– Det er for låg aktivitet her oppe til at me kan driva ein «high-end-restaurant», seier Mjelde.

Kan forsvinna

Med dei endringane i klimaet som har vore dei siste åra, meiner sjefen at ein risikerer at det ikkje er mogleg å stå på ski ved senteret lenger om berre to–tre år.

Det er inngått eit samarbeid mellom skisenteret og forskarmiljøet i Bergen om eit prosjekt der målet er å få breen til å veksa. Om ein lukkast, vert sommarskisenteret eineståande i verda.

– Får me breen til å veksa, kan me halda ope i fleire generasjonar, seier Mjelde.

Kommunen stiller seg bak

Prosjektet med den veksande breen har fått namnet «Artificial Glacier». Allereie i 2019 var saka oppe i kommunestyret i Jondal (her skal det vera ei lenke?). Den gongen vart det ikkje løyvt pengar, men teke initiativ til å arbeida vidare med prosjektet. I fjor kom den kommunale millionen på plass. Eit vilkår er at prosjektet tek til innan nyttår. Elles lyt skisenteret søkja på nytt.

– Prosjektet er gryteklart. Me manglar berre godkjenning i styret, seier Mjelde.

Etter det må så klart søknadene til det offentlege på plass, understrekar han.

I styret sit mellom andre næringslivsleiaren Trond Mohn og investoren Øystein Stray Spetalen. Mjelde sin jobb vert å overtyda mellom anna desse om at snøkanonar er vegen å gå.

– Dette er folk som veit korleis ein driv verksemd, seier Mjelde.

Driv forsking

Jostein Bakke er professor i kvartærgeologi ved Universitetet i Bergen. Han er ein av landets fremste ekspertar på isbrear. Jondølingen er ein av dei i verda som kan aller mest om Folgefonna.

I rundt ti år har Bakke og andre forskarar halde skisenteret under oppsyn. Funna har ikkje vore særleg opplyftande.

– Folgefonna er heilt i toppen når det gjeld brear som trekkjer seg raskt tilbake, seier Bakke.

Han seier det er eit godt samarbeid mellom forskarmiljøet og skisenteret. Og han ynskjer snøkanonane velkomne. Det er gjort liknande forsøk i Alpane, fortel forskaren.

Grunnen til at det ikkje er mange andre brear med slike prosjekt, ofte kalla «kunstig bre», er pengar. For å kunna investera i dyrt utstyr, må ein også ha pengar inn i andre enden. Dette er Folgefonna ein av få brear som har.

Ein annan grunn til at Folgefonna er ein gunstig bre, er at han ligg nært forskarmiljøet. Ifylgje Bakke er det få andre stader i verda der det berre tek to timar i bil frå universitetet til brekanten.

– Det er heilt fantastisk, seier han