Utstillinga i visingssenteret i Øystese, «Det er her me bur», har som hovudmål å betra kunnskapen om akvakultur. Her ser me dagleg leiar Solveig K. Botnen (t.v.) og visingsmedarbeidar Wenche Rykkje.

— Vil betra kunnskapen om akvakultur

— Me ynskjer å formidla korleis me kan driva havbruk på ein god måte.

Mari Ulvund
Journalist
Publisert

Det seier Solveig K. Botnen, dagleg leiar i Hardanger Akvasenter AS.

Visingssenteret, eigt av Lingalaks AS, opna dørene i mai 2020. Det er laga til i same bygget som Hardangerbadet og vart bygt for å auka kapasiteten til å ta imot fleire gjester. Ei av årsakene til at det vart plassert i Øystese, var eit ynske om å få utstillinga nærare folket og gjera henne meir tilgjengeleg, fortel Botnen.

Informasjonstavler, illustrasjonar og skjermar med bilete og videosnuttar heng på veggane. Med dempa belysning i rommet er det eitt element som skil seg ut. Midtpunktet, «Fjordmodellen», ein tredimensjonal modell av heile fjordsystemet, lyser imot dei nyfikne som tek turen innom utstillinga.

Utstillinga er interaktiv og sjølvbetent. Ved inngangspartiet står det nokre duppedittar, også kalla lydgaidar, klare til bruk. Desse inneheld lydspor på forskjellige språk til dei ulike modellane i rommet. Såleis kan besøkjande vandra fritt rundt med ein personleg gaid i handa.

Solveig K. Botnen tykkjer kunnskapsformidling er gjevande og viktig.

Hovudmålet med visingssenteret er å betra kunnskapen om akvakultur, fortel Botnen. Utstillinga syner korleis økosystemet i fjorden fungerer og legg til rette for fiskeoppdrett. Ein får også sjå døme på korleis folk langs fjorden livnærte seg før i tida. Objekta og bileta har akvasenteret stilt ut i samarbeid med Hardanger og Voss museum.

Pandemi og sterkt redusert turisme har resultert i ein utfordrande start for visingssenteret. Ifylgje den daglege leiaren vitja kring 10.500 bussturistar akvasenteret i 2019. Året etter kom berre éin buss med turistar, medan fjoråret tok seg noko opp med kring ti bussar.

Trass manglande bussturistar har visingssenteret i Øystese hatt kring 12.000 gjester som har vitja senteret i begge dei to driftsåra, opplyser Botnen.

— Det er heldigvis mange som er innom no når utstillinga er så tilgjengeleg. Nokon brukar kort tid, medan andre brukar lang tid på eiga hand. Alt er like kjekt, seier ho.

Kunnskapsformidling

Akvasenteret tilbyr meir enn berre utstillinga i Øystese. Mellom anna vert lokale leigde ut til møte og kurs. Eit anna alternativ er ribbtransport frå Øystese til omvising på visingsanlegget ved Rossholmen.

Oppdrettsanlegget ved Rossholmen er ein viktig del av omvisinga, fortel visingsmedarbeidar Wenche Rykkje. Før jul vart fisken slakta. I april skal merdane fyllast med fisk att.

Wenche Rykkje er tilsett som visingsmedarbeidar for akvasenteret. Ho meiner at oppdrettsanlegget er ein viktig del å syna fram for publikum. Medan ein får vita mykje om historia til fiskeoppdrettet på senteret, får ein koma tettare på når ein tek turen innom anlegget.

— Her får ein sjå fisken på nært hald og dessutan drifta bak produkta som endar i butikken. Økologi, utviklinga til fisken og varetaking av sjøbotnen er noko av det me fortel om. Kunnskapsformidling er i fokus, seier Rykkje.

Sidan av drifta i Steinstø starta i 2007 har 9.-klassingar i Kvam og på Hatlestrand fått tilbod om å ta turen til oppdrettsanlegget ved Rossholmen. Ifylgje Botnen vert det tilbode eit opplegg som informerer om ulike studie- og yrkesval i havbruksnæringa.

— Det er mange som kan enda med ein jobb i denne næringa. Me tykkjer det er viktig at elevane får vita om ulike arbeidsoppgåver og moglegheiter i bransjen, fortel ho.

Tilbod for dei yngste

Som eit prøveprosjekt i 2020 vart elevar på 4. trinn i Kvam for fyrste gong inviterte på besøk, noko som ifylgje Botnen var ein stor suksess.

I tillegg til at elevane ser og lyttar, får dei testa smakssansane. I løpet av besøket vert det servert ein matbit med laks i. Matlaginga ynskjer Botnen at borna skal få ta meir del i sjølve.

Runa Mo (t.v.), Jørgen Måkestad, Mille Græsdal Berg, Celine Isabella Nødvedt Parvathi og Vegard Hatlen i djup konsentrasjon. Då 4.-klassingane frå Norheimsund skule vitja visingssenteret før jul, vart dei utfordra med ein kviss.

— Så snart det vert opna for det, vil me leggja til rette for at elevane skal kunna få moglegheita til å vera med å filetera fisk og laga ulike matrettar med han, seier ho.

På lang sikt ynskjer Botnen mellom anna å få tilpassa eit tilbod for born i barnehagane òg.

Fyrste i landet

Lingalaks har aktivitet i fleire kommunar, og ynskjer å vera objektiv i kunnskapsformidlinga, fortel Botnen. Difor nyttar visingssenteret kunnskapsbasar som til dømes Sjømat Norge, Fiskeridirektoratet, Havforskningsinstituttet og Statistisk sentralbyrå både i utstillinga og i formidlinga.

Hardanger Akvasenter sitt visingssenter for havbruk var det fyrste i Noreg då det opna i 2007. Akvasenteret vert drive saman med Skjærgårdsfisk Visingssenteret på Radøy. Sentera har fått visingskonsesjon av Fiskeridirektoratet, noko som gjev dei løyve til å driva oppdrett av fisk til visingsføremål.

næringsliv plantar og dyr natur og miljø lingalaks as arbeidsliv øystese
Laga med Labrador CMS