Utset nye drosjereglar

Grunnen er at covid-19-utbrotet har ført til ein nedgang i etterspurnaden etter drosjetenester på opp mot 90 prosent.

Opphavleg skulle drosjereforma tre i kraft 1. juli. Utsetjinga som no er føreslegen, skal bidra til å redusera konsekvensane av koronaviruset for drosjetilbodet, og tryggja et godt og kontinuerleg tilbod på kort og lang sikt, opplyser Samferdsledepartementet i ei pressemelding.

Nestleiar i Norges Taxiforbund avdeling Hordaland og drosjeeigar i Øystese, Hallgeir Torpe, seier at når samferdsleminister Knut Arild Hareide (KrF) fyrst skal utsetja lovendringa, så kunne han like gjerne ha utsett henne lenger.

– No er det nesten sånn at du berre får fire månader med uvisse. Den situasjonen me er i no, har nok ikkje snudd seg for på langt nær alle til 1. november, er eg redd. Det kan verta nye utsetjingar. Viss dei ikkje skulle utsetja lovendringa lenger enn dei gjer, så kunne dei like gjerne sett i gang i sommar, seier Torpe.

Vil gje næringa tid

Hareide vil sikra at det er mogleg for drosjenæringa å vera med i konkurransen med nye aktørar og bidra til eit kontinuerleg og tilfredsstillande drosjetilbod framover.

– Dersom store delar av den etablerte næringa vert borte før nye aktørar har etablert seg med eit stabilt tilbod, vil det gå ut over tilbodet til publikum, seier Hareide.

Covid-19-utbrotet har òg ført til uro om andre viktige føresetnader for at reglane kan tre i kraft. Desse er mellom anna kapasiteten hjå Statens vegvesen for å kunna avvikla førareksamen og førebuingane til løyvestyresmaktene for reforma.

– Å få på plass den vedtekne reguleringa av drosjemarknaden så raskt som mogleg, er viktig for å leggja til rette for ein meir velfungerande marknad. Ei utsetjing på fire månader kan gje etablerte aktørar rom for å koma i ein noko meir normal situasjon. Samstundes vert utsetjinga ikkje for lang, av omsyn til dei aktørane som ynskjer å etablera seg i denne marknaden, heiter det i presseskrivet frå departementet.

– Investorar står bak

Torpe spekulerer i at nokon med mykje pengar står over Hareide og vil inn, nærare bestemt investorar baserte i mellom anna California.

– Hareide har vist seg å vera forholdsvis svak for storkapitalen. Han er instruert til å meina det same som forgjengaren (Jon Georg Dale i Frp, journ. merknad), hevdar Torpe.

– Den nye lovendringa er nok eit ferdig debattert tema i regjeringa. Eg trur ikkje det vert nokon omkamp om lovgjevinga. Dei prøver i det lengste å få køyrt det gjennom, sjølv om Frp var mellom dei som tok til orde for å utsetja endringa til koronatilstandane er over.

Det einaste som kan få snudd den nye lova, er at talet på rullestolbilar dett bort så kjapt at det kjem på bordet til samferdsleministeren, trur Torpe.

– Viss det skjer, kan det henda regjeringa tek rev i segla og innser kva dei har stelt i stand. Det kjem òg an på kor mange sjåførar som kastar inn handkledet, seier drosjesjåføren.

«Kvit» næring kostar

– Kan det vera at det er prisen for å reisa med drosje som har ført til det nye regelverket?

– Lova er eit resultat av den politikken som har vorten ført kring hovudstaden, trur eg. Når du leiger ein bil i regulerte område, så kan det oppfattast som dyrt der og då. Men det reflekterer norsk prisnivå på alt, korkje meir eller mindre. Det du betalar når du tek ein drosje heim, er så mykje det må kosta for å driva ein drosje som «kvit» forretning. Det er ingen som vert veldig rike av dette, seier Torpe.

I dei store byane har det vore plikt til å driva drosjesentral, og løyvetalet har vore fastsett av styresmaktene. Kvaliteten har vore variabel og det har vore nokre useriøse aktørar.

– Det desse sjåførane har levert, er grunnlaget for at den nye lova er vorten slik ho er. Dei styrande vil ha fleire bilar, slik at dei slepp å stå og venta etter julebordet. Løysinga kan verta dette hobbybruket som det vert lagt opp til. Tanken er kanskje god, men i og med at det er spesielle krav til bilar og kurs, så er det framleis for dyrt å driva lovleg.

– Staten har utelukkande gjort det dyrare å driva dei siste 20 åra. Han har fjerna avgiftsrefusjonen som me hadde på nye køyretøy. Staten har innført moms som eit kostnadsavgrensande tiltak med fem prosent i starten. Han har stige til 12 prosent. Som tiltak mot koronaeffekten er denne nede i seks prosent, men det er berre mellombels. Det er innført lovpålagde pensjonsforpliktingar. Justervesenet kjem med kontrollpålegg for taksameterutstyr kvart år. Så staten har i alle fall ikkje gjort klart for at det skal verta gunstigare å driva drosje, seier Torpe.

– Høge avgifter

– Hovudpoenget er det med køyretøyavgifta. Ho har ført til ein auke i utgiftene på 250.000–300.000 kroner for nye bilar, seier Torpe.

Statlege organ som Forbrukarrådet vil ha prisane ned. Men det er berre sjåførløningane som skal kuttast i. Det skal verta dårlegare betalt å driva drosje, meiner sjåføren.

– Det vil ta lang tid å koma i balanse att etter den krisa koronatiltaka no påfører drosjane, og det er eit minstekrav for konkurranse på like vilkår at næringa kjem seg opp att. Det må alle forstå, uansett syn på taxilova, seier leiar i Norges Taxiforbund, Øystein Trevland, i ei pressemelding.

Taxiforbundet meiner utsetjinga bør vera på minst eitt år.

Trevland trur debatten kan endra seg fordi fleire no har sett at drosjane har ein viktig plass i beredskap og har eit viktig samfunnsoppdrag.

– Før den nye lova vert sett ut i livet, må regjeringa gjera klart om det faktisk er målet å lata utanlandske aktørar i skatteparadis få overta den norske drosjemarknaden, med underbetalte lausarbeidarar som sjåførar. Det er dette som er kjernen i saka, seier Trevland.

Manglar køyreplikt i Sverige

– Det er ofte svært mange drosjar som ventar ved Flesland flyplass?

– Ja, det er overflod allereie. Men sjølvsagt er det enkelte dagar då alle er opptekne. Med dei nye reglane er det inga køyreplikt. Viss sjåføren vil feira jul saman med familien, er det fritt fram for det. I Göteborg i Sverige er det mange bydelar ein kan gløyma å få tak i drosje på nattetid midt i veka, altså i Sveriges nest største by. Og sånn vil dei norske politikarane ha det, seier Torpe og ler.

– Viss det er det dei vil ha, så skal dei sjølvsagt få det, seier han.

Torpe presiserer at hans personlege meiningar ikkje nødvendigvis samsvarar med meiningane til 07000-konsernet i eitt og alt.