Snart kan Hardangerbadet få varig hjelp: – Gullbilletten slo ikkje til

Sjølv om koronaen stengde badeanlegget i Øystese i berre eit par veker i starten av 2022, stoppa besøkstalet i fjor på 44.509. Det er om lag 5.000 færre enn i 2020, då anlegget var stengt i fleire månader som fylgje av statlege koronatiltak, men ein om lag like stor vekst frå 2021.

Underskotet i Hardangerbadet AS – kafé, butikk og treningssenter ikkje medrekna – var på nær 3,5 millionar kroner i fjor. I vinter vedtok heradsstyret å be rådmannen tinga med Hardangerbadet AS om nye vilkår. Målet er å sleppa årlege søknader om ekstra tilskot frå Kvam herad, slik tilfellet har vore i dei fyrste driftsåra som fylgje av store tap.

Den siste søknaden i rekkja om underskotshjelp vart motteken av Kvammabadet KF i vinter. Han er formidla til rett instans, Kvam herad, men er enno ikkje politisk handsama.

– Auke til 3,1 millionar

24. mars vart saka drøfta i eit møte mellom Hardangerbadet, eigar Hardangerbadet Eigedom AS, Kvammabadet KF og Kvam herad. Utfallet vart ei semje om at to personar – ordførar Torgeir Næss og styreleiar Dag Jarle Aksnes i Hardangerbadet – skulle laga eit utkast til avtale.

Framlegget er klart, ifylgje ordføraren. Det går ut på fylgjande endringar i perioden 2022–2025:

• Kvam herad betalar 2,1 millionar kroner meir i tilskot kvart år til Hardangerbadet. I alt vil heradet då betala kring 3,1 millionar kroner, medrekna det eksisterande tilskotet på kring 1 million kroner.

• Hardangerbadet Eigedom AS reduserer husleiga med 1,1 millionar kroner i året, og kan ikkje ta ut utbyte.

• Drifts- og samarbeidsavtalen skal reforhandlast som planlagt i 2025.

Ordføraren poengterer at dette berre er ei tilråding. Ho må eventuelt vedtakast av styra i dei involverte private selskapa og av heradsstyret, sistnemnde etter at rådmannen har vurdert saka og gjeve si tilråding.

– Hadde gullbillett

Ordføraren seier at det ikkje fyrst og fremst er rekneskapane for perioden 2020–2022 som ligg til grunn for summane i framlegget, men kva pris det er rimeleg å betala for den kommunale badinga. Ettersom mange liknande anlegg er eigde av kommunane, er det vanskeleg å finna gode tal å samanlikna med, men Næss trur at ein vil nærma seg ein «marknadspris» etter auken. Han trur dei samla kommunale utgiftene, medrekna renter og avdrag på eit lån til investeringa, kan utgjera kring fem millionar i året dersom den skisserte auken vert godkjend.

– Då Kvam herad gjorde avtalen med Hardangerbadet, hadde me ein gullbillett til vesentleg mykje billegare bading enn ein ville fått ved å byggja sjølv. Gullbilletten slo ikkje heilt inn. Då er spørsmålet kva som er ein fornuftig pris, seier Næss.

– Trur du heradsstyret ville gått inn i prosjektet om ein hadde visst kva ein måtte betala seinare?

– Det veit eg ikkje. Eg meiner framleis at det er verdt det, og i etterpåklokskap ville eg nok ha gått inn for det, seier Næss, og viser til ringverknader som sentrumsutvikling, trivnad, attraktivitet, hotellsatsing og folkehelse.

– Er tanken at underskotskausjonistane skal sleppa å betala meir no?

– Det kjem an på om Hardangerbadet klarar å driva minst i balanse. Om det står udekte krav att, må kausjonistane dekkja resten, seier han.

Ordføraren påpeikar at Kvam herad har venta på eit normalt år etter pandemien og invasjonen i Ukraina, slik at ein får sjå reelle tal.

– Me har i lengste laget håpa at den gode avtalen skulle visa seg å halda, men det gjer han ikkje, seier Næss.

Hektisk og roleg

Dagleg leiar Anita Storemark i Hardangerbadet seier at at det vil verta ei heilt anna verd for henne å få den skisserte auken i tilskotet. I dag er dårleg likviditet ei utfordring som mellom anna gjer det vanskeleg å fornya anlegget. Dessutan er store vedlikehaldskostnader påreknelege i dei komande åra.

Heradsstyret har stilt krav om meir detaljert rapportering enn Hardangerbadet leverte tidlegare. Tala for 2022 syner at av dei 44.509 registrerte gjestene kjøpte 31.636 enkeltbillett. Resten står medlemer og ymse grupper for. Storemark seier anlegget er nøgd med medlemstala og har trufaste brukarar som ho set stor pris på.

4.845 av billettane i fjor gjekk til gjester på Hardangerfjord Hotel, som ifylgje hotelldirektør Tanja Borge har inngang til badeanlegget inkludert i prisen dersom dei tingar rom direkte frå hotellet. Det gjeld vel å merka berre utanom perioden mai–august.

Høgtider og feriar er viktige periodar for badeanlegg. Storemark fortel at det tidvis var mange gjester i badet i påsken, medan det var rolegare på andre tidspunkt. Mange var hyttefolk som tok turen frå Kvamskogen. Dagar med kald vind og litt skyer – særleg torsdag og fredag – var dei beste. For, som Storemark seier, ruskevêr er badevêr.

– Sjølv om det ikkje er fullt hus, gjev gjestene oss god marknadsføring når dei får ei god oppleving, seier badesjefen.

Usemje om fordeling

Hardangerbadet har også i vinter hevda at det vart avtala i 2020 med Kvammabadet at føretaket skal dekkja 76 prosent av underskotet i Hardangerbadet, og Hardangerbadet Eigedom AS gjorde vedtak om å krevja ei slik fordeling seinast i desember. Styret gjorde i mars vedtak om å betala ut sin del av denne brøken som konsernbidrag, og bad Kvam herad om å dekkja resten raskt.

– Fordelingsprosenten for dekking av underskot i HB AS må liggja fast, heiter det i saksutgreiinga til styret.

Påstanden om at underskotsfordelinga er avtala, har rådmann Anita Hesthamar avvist fleire gonger, seinast i mars. Ho meiner ei slik fordeling vil vera eit brot på intensjonen med drifts- og samarbeidsavtalen. I tillegg bryt ho med vedtaket, meiner rådmannen.

– Heile rammeverket er at Hardangerbadet AS har ansvar og er leverandør, både når det gjeld inntekts- og utgiftssida. Dette går klart fram både av avtalen og vedtaka som avtalen byggjer på. Kvam herad er kunde hjå Hardangerbadet AS. Ein kunde har ikkje avtale om å dekkja ein del av underskotet til ein leverandør. Heradet har likevel auka tilskotssummen for å medverka til at drifta kan gå i balanse, skriv ho i ein e-post til Hardangerbadet.

Dersom den føreslegne auken i tilskot til drifta vert vedteken, vil også det aller meste av underskotet i 2022 verta dekt. Dimed vil det stå det berre ein mindre sum att å vera usamd om fordelinga av.