– Vil du vere med heim og sjå på samlinga mi?

Det finst knapt grenser for kva ein kan samle på. Dei fleste av oss har samla på noko ein gong i barndomen, og mange held fram med å samle på ting seinare i livet. For nokre blir det så lidenskapleg at det kan går ut over både lommeboka og plassen i husværet.

– Nesten alle samlar på eit eller anna, enten det er lite eller stort. Det er heilt vanleg. Vi kvinner har alltid høyrt at det er vi som samlar på ting, men det er for småtteri å rekne. Det er menn som er storsamlarane, seier Miriam Høvik. Og ho veit kva ho snakkar om.

Norske samlarunivers

Miriam Høvik har nemleg sett nærare på samlehobbyen til Kari og Ola Nordmann, som altså er svært utbreidd. Ved å besøkje Facebook-grupper, Instagram-profilar og nettstader har ho kome i kontakt med mange samlarar og blitt djupt fascinert over alt det faktisk er mogleg å bruke tid, pengar og plass til å samle på. Saman med far sin Tor Høvik, som er fotograf, har ho så reist rundt i landet og besøkt eit utval av samlarane som sa seg villig til å invitere dei inn i samlaruniverset sitt. I boka «Ja, vi elsker ting» får dei vist fram til oss det dei brukar fritida si på. Og vi får oppleve nokre av Noregs største, raraste og kanskje beste samlingar av ting – nokre verdifulle, andre mest nostalgiske. Her er alt frå små frimerke til saue-figurar, skrivemaskiner, brudekjolar og fotballtrøyer til fly-ting og grøne planter. Vi får presentert 19 ulike samlarar i tekst og bilete.

– Kvifor er nokre av oss så glade i å samle?

– Det handlar først om noko ein person interesserer seg for. Så oppstår det med tida ei samling. Desse samlarane sit etter kvart på ein stor kunnskap om samleobjekta sine, og saman med likesinna blir det danna miljø der kunnskapen blir teken vare på og ført vidare. Det kan vere både lokalhistorie og Noregshistorie, faktisk.

Kuriositetskabinett

– Kvar kjem denne trongen til å samle frå?

– Sjølve fenomenet kjem kanskje heilt frå steinalderen då menneska jakta og sanka røter, bær og anna etande, og dei bytte med kvarandre. Dagens samlarar er sagt å vere ein avart frå den tida. Men dei lærde er ikkje heilt samde om dette, altså. Mi meining er at det var under renessansen på 1600-talet at den store samlarinteressa verkeleg oppstod. Då vart «kuriositetskabinettet» introdusert, og private samlingar blei eit synleg fenomen. Det var vanleg at rike og lærde samla på ting som var sjeldne, eller uvanlege, og som dei kunne vise fram som noko unikt dei eigde. På midten av 1700-talet kom det som vi i dag kjenner som museum. Dei tok over for dei private kuriositetskammera og gjenstandane vart organiserte og katalogiserte, fortel Høvik.

No tek ho oss med inn i 19 moderne kuriositetskammer i ulike delar av landet. Er du ein samlar sjølv, finn du kanskje likesinna eller nokon som samlar på noko «rarare» enn deg sjølv. Uansett får vi bli kjende med ulike menneske som byr på seg sjølv, og tinga dei har eit lidenskapleg forhold til — og som gladleg deler innsikta si med oss.

– Korleis plukka du ut desse 19?

– Åh, det var vanskeleg, for utvalet er så stort. Personlegdom, kunnskap og kor imøtekommande dei var, avgjorde til slutt. Eg leita faktisk ein del etter kvinnelege samlarar, for menn er i fleirtal og har flest altoppslukande samlingar.

– Finst det elles fellestrekk blant samlarane du har møtt?

– Dei var veldig nysgjerrige og opne, og hadde kjempelyst å dele og spreie kunnskap om det dei samlar på. Dei ville vise fram hobbyen sin for å få ei forståing for det dei held på med — vise at dei er normale folk og har ei interesse og kjærleik for det dei driv med. Dei var veldig opptekne av at eg skulle få fram at dei ikkje er «hoardarar», det vil seie personar som ukritisk lagrar store mengder gjenstandar. Nokre var derimot heilt ærlege på at det kanskje har teke litt av med samlinga deira, både økonomisk og fysisk, seier Høvik og ler.

Fellesskap og samhald

Ho fortel at samlarnettverk blir danna på tvers av økonomiske og kulturelle skiljelinjer. Det blir bygd bruer mellom ulike menneske i ulike aldrar, rundt ein felles lidenskap ved det å samle. Det ligg nostalgi over samlingane, og det handlar om historie og kunnskap – som kanskje ville gått tapt hadde det ikkje vore for dei.

Stadig noko nytt

– Samlar vi på andre ting no enn før?

– For ein del år sidan gjekk det i klinkekuler, frimerke, serviettar, oskebeger, lighterar, drikkeglas-brikker og dei tinga der. Nordmenn samlar framleis på alt dette, men det er kome mykje anna i tillegg. Vi samlar stadig på nye ting. Og sosiale medium har gjort det enklare å kome i kontakt med likesinna som samlar på det same som ein sjølv.

– Kva samlar du sjølv på?

– I utgangspunktet ingenting. Men gjennom dette prosjektet er eg blitt litt påverka. No har eg blitt litt oppteken av små plantar og Mummi-koppar, innrømmer Miriam Høvik.

(©NPK)