Tokagjel Fjellstove er historie

Kvam Byggevarer AS, kanskje betre kjent som Montér Kvam, og Litu AS eig eigedomen. Dei overtok eigedomen 1. november i fjor. 22. november fekk føretaka kommunalt løyve til å riva bygget.

Steffen Berntsen, tilsett ved Kvam Byggevarer AS, fortel at huset var i dårleg stand då rivinga tok til.

– Det hadde vore ugunstig å rehabilitera bustaden, seier Berntsen.

Det var hol i tak og bjelkar, og fleire av vindaugo var knuste. Elektronikk og kjøken måtte fjernast før rivinga starta. Det gjenstår å fjerna rivingsmasse og jamna resten av bygget med jorda, fortel Berntsen.

Når bygget er rive, skal Kvam Byggevarer prosjektera eit hyttefelt med seks hytter. Framdriftsplanen er ikkje fastsett enno, fortel Steffen Berntsen på vegner av selskapet.

Reguleringsplanen, som vart vedteken i mai 2018, opnar for å byggja seks fritidsbustadar. Kvar bustad kan ha eit bruksareal på maks 120 kvadratmeter.

Rik historie

Drifta av Tokagjel Fjellstove gjekk føre seg i fleire tiår. I jubileumsheftet «Tokagjel: Hotell-Fjellstova 1928-1978» skildrar Erling Sandven utviklinga frå 1928 til 1978.

Tokagjel Fjellstove vart bygd på initiativ frå Nils Sandven. Bygget vart reist som fylgje av auka turisme til Norheimsund. Turistbåtar la til kai, og turistane vart transporterte til Kvamskogen.

Saman med andre lokale eldsjeler bygde eigarane fjellstova på dugnad. Olai Norheim var byggmeister. Bygget vart ferdig i 1928, finansiert med eit lån på 12.000 kroner frå Vikøy Sparebank. Dei fyrste eigarane var Sigrid og Nils Sandven.

Det var dårlege tider for fjellstova dei fyrste åra. Sesongane var korte. Folk hadde lite pengar. Vegen gjennom Tokagjelet var stengd om vintrane. Varene måtte fraktast opp ved gå på ski over fjellet frå Rosseland via Nyaseter til fjellstova. I jubileumsheftet skildrar Erling Sandven korleis det gjekk føre seg.

– Eg hugsar så vidt dei fyrste vintrane me gjekk over Rosseland. Hunden vår drog ein liten slede, og når eg vart for trøytt til å gå, fekk eg setje meg oppå sleden eit lite stykke, der det var flatt, til eg hadde fått pusten igjen, skriv Sandven i jubileumsheftet.

Betre tilkomst auka besøkstala

I jubileumsheftet skriv Sandven om betre tider for fjellstova frå 1936. Frå 1936 fram til krigen betra tilkoma til Tokagjel seg, og det kom fleire gjester. Vegen var open om vinteren, og det var faste bussruter. Det var lettare å få fram varer, både frå Bergen og Norheimsund. Drifta var travel.

– Drengen (hotellguten) hadde meir enn nok å gjera med vedsaging og fylling av parafin kvar dag. Me hadde 12 vedomnar og 40 lampar. Det gjekk 8 til 10 famnar bjørkeved om vinteren og eit par fat parafin, skriv Sandven i jubileumsheftet.

Under den andre verdskrigen vart fjellstova teken over av tyskarane som brukte henne til skiskule, og huset vart ramponert.

Etter krigen vart fjellstova restaurert, og det kom fleire turistar frå både inn- og utland. Perioden etter krigen vart prega av fleire utbyggingar, mellom anna ein ny etasje i 1950. Det vart også bygd kafébygg ved riksvegen av dåverande eigarar.

På 1970-talet var fjellstova eit populært reisemål, og turismen i området blømde. Bygget fekk fleire oppgraderingar, mellom anna eit oppvarma utandørsbasseng i 1975.

Tokagjel Fjellstove var kjend for å tiltrekkja seg både lokale og internasjonale besøkjande. Fjellstova fylgde utviklinga i norsk turisme og tilpassa seg til etterspurnaden.

I 1994 vart bygget overdrege frå Tokagjel Fjellstove A/S til Marit Hovland Lentz. Siste eigar av bygget var Leigland Bygg AS, som gjekk konkurs i fjor.

Kjelder:

Erling Sandven: «Tokagjel: Hotell-Fjellstova 1928–1978»

Hordaland Folkeblad