Kunstnar frå Kvam får gjæv pris

20. oktober opnar årsutstillinga til Norske Kunsthåndverkere (NK) i det nye Nasjonalmuseet i Oslo. På opningsdagen vert det delt ut tre prisar. Ein av dei, Finn Erik Alsos' minnepris, er tildelt kunstnaren frå Kvam.

– Eg var veldig glad for at verket mitt kom med i utstillinga. At eg skulle vinna minneprisen, er ei stor overrasking, seier kunstnaren.

Verket til Van der Leest, «Symphony with Audience», er eitt av over 2.000 verk som var sende inn. 63 av dei, av 56 kunstnarar, er tekne med i utstillinga.

– Stort!

Kunstnaren fortel at ho var innstilt på at verket hennar ikkje var med i kampen om Kunsthåndverkprisen frå Bildende Kunstneres Hjelpefond, som er den gjævaste prisen. Ho viser til at utstillinga skal visa korleis kunsthandverk er med på å kommentera og påverka samtida me lever i. Ifylgje henne har ikkje smykket noko med samfunnet her og no å gjera.

– Det har ikkje samanheng med tema som til dømes gjenbruk, kulturelle møte eller klima og natur. Eg var innforstått med at eg ikkje ville vinna noko, seier van der Leest.

Det var difor uventa, men gledeleg for kunstnaren å få beskjed om at det vert delt ut to andre prisar, og at ho er vinnaren av ein av dei. Ho enda opp med utmerkinga og 150.000 kroner.

– Dette er stort for meg, seier van der Leest.

Musikk og minimalisme

Smykket, som på norsk ber tittelen «Symfoniorkestersmykke med publikum», laga ho i 2021. Kunstnaren tek utgangspunkt i eit bestemt tema når ho jobbar med verk til separate utstillingar. Denne gongen landa ho på musikk. Van der Leest spelar sjølv i band og lyttar mykje til musikk, men det er det visuelle, som til dømes instrument, platecover og musikantar, som inspirerer henne, seier ho.

Forma til smykket tek utgangspunkt i plasseringa til musikarane og publikum i ein konsertsal, forklarar Van der Leest. Dimed laga ho to halvsirklar. På framsida er symfoniorkesteret, med strykarar, treblåsarar, messingblåsarar og slagverk. På baksida er publikum. Forma kan minna om dei gamle, egyptiske halssmykka som Farao bar, seier kunstnaren.

Van der Leest er oppteken av at verka skal vera så minimalistiske som mogleg. Smykket består av sylv, to sortar tre, perlemor og syntetiske rubinar. Alle delar er handlaga, gjerne av dei same materiala som instrumenta brukar å verta laga av. Van der Leest er utdanna tradisjonell gullsmed, noko som kom godt med då ho laga smykket, fortel ho.

– Ikkje sett noko liknande

Minneprisen til Finn Erik Alsos går til eit verk som «markerer en særlig nyskapende og kvalitetsmessig sterk utvikling i vedkommendes eget kunstnerskap og/eller i fagfeltet for øvrig», står det i vurderinga. Vinnaren av prisen vert vald ut av Nasjonal jury.

– Årets vinnar av minneprisen har merkt seg ut lenge som ei frisk og solid stemme i sitt fagfelt. I årsutstillinga 2023 tek kunstnaren ei overraskande vending. Frå til dei grader å bryta med visuelle tradisjonar brukar kunstnaren no si unike forteljarstemme i ein leik med klassiske og historiske referansar, uttalar juryen i ei pressemelding.

– Verket bognar av referansar til det historiske smykkefaget. Materialbruken er avansert, og handverket er sofistikert og teknisk komplekst. Verket står fram som særdeles sjenerøst og ikkje minst fullkomponert. Me har ikkje sett noko liknande, held juryen fram.

Her og no

Årsutstillinga, som varar til 30. desember, har som mål å visa kva som rører seg i kunsthandverket i Noreg. Ho den største årlege mønstringa av samtidskunsthandverk i landet, skriv NK i ei pressemelding.

Kunstverka som publikum møter, er alt frå bruksgjenstandar, skulpturar og veggarbeid til installasjonar og performance. Nokre av dei fortel historier om forvandlinga dei har vore gjennom, og fleire materiale gjev inntrykk av å vera noko anna enn kva det er, går det fram i meldinga.

Årsutstillinga er eit samarbeid mellom NK og Nasjonalmuseet.