Ei framsyning som spøkjer

Det var full aktivitet i gymsalen på Kvam ungdomsskule då elevar ved Kvam kulturskule var samla for å øva i helga. Det er mykje som skal terpast på og syast saman før premierekvelden 1. desember. Då skal dei framføra jolespøkjelseshistoria «Ei juleforteljing» i idrettshallen i Norheimsund.

– Det er veldig mange replikkar å hugsa på, og det kan vera litt vanskeleg å seia dei til rett tid, seier Melita Grazuleviciute.

Ho spelar gjerrigknarken og jolehataren Ebenezer Scrooge i framsyninga som er basert på klassikaren «A Christmas Carol» av Charles Dickens. Grazuleviciute er van med å stå på scena, men det er fyrste gong ho har ei hovudrolle.

– Eg blei veldig glad då eg fekk rolla. Det er gøy når det er mykje som skjer, seier skodespelaren.

– Meir proft

I fjor var Grazuleviciute ein av dei snille tenarane då kulturskuleelevane viste fram ein annan klassikar, «Askepott». Dimed er kontrasten stor når ho skal spela ein gretten, gamal mann som hatar jol og sløsing av pengar.

– Det er veldig kjekt å vera sur! Det vert mykje humbug, juks og fanteri i løpet av ei øving, seier ho.

Les også:

Då den unge skodespelaren snakka med HF, sat ho saman med fjorårets hovudrolleinnehavar, Guro Bell Berge. Medan Berge spela Askepott i fjor, har ho i år to mindre roller. Ifylgje Berge kan folk venta seg noko nytt og annleis samanlikna med i fjor.

– I år er det endå meir proft, hevdar ho.

Grazuleviciute undrast om forteljinga om Scrooge og dei tre joleåndene er meir ukjend for kvemmingane, spesielt dei yngre, enn «Askepott». Men jenta med hovudrolla er ikkje uroa. Ho slår fast at det vert minst like bra i år.

Då Berge var Askepott, var dagane lange, og det var ekstra mykje øving, minnest ho.

– Har du eit godt råd?

– Det vert lange dagar, og alle vil ha tak i deg, så det er viktig å kvila når ein kan, seier Berge til Grazuleviciute.

Vil engasjera

I alt 25 dramaelevar fyller dei ulike rollene i forteljinga. Medan om lag halvparten av skodespelarane hadde replikkar i fjor, har alle replikkar i år. Det gav mellom andre Anna Hildonen-Teigland, Signe Vik, Arin Sandven-Burnett, Tora Lillevik Quickfall og Aria Carlsen Midtrød uttrykk for at dei lika.

– Det er veldig kjekt å få seia noko, seier Hildonen-Teigland.

– Det er veldig spanande med replikkar, seier Quickfall.

– Eg blei veldig glad då eg fekk rolla som Bob Cratchit, seier Vik.

Lisbeth Lingener, som spela prinsen i fjor, har eit par mindre roller i år. Erfaringane frå fjoråret gjer at ho føler at ho er mindre nervøs no, fortel ho. Det Lingener trur vert mest krevjande, er å halda på interessa til tilskodarane. Jentegjengen er samd om at det som er viktig, er å leva seg godt inn i rolla og å hugsa på stemmebruken.

– Kva er de mest spente på?

– Eg håpar at dei vil synast at framsyninga er verd pengane, og at det vil vera noko dei vil snakka om etterpå, seier Midtrød.

Dagsaktuell

Etter at elevane fekk tildelt manuset i august, har dei øvt jamt og trutt. Det er hardt arbeid å driva med teater, og elevane har investert mykje tid og krefter i øvingane til framsyninga, fortel teaterlærar og instruktør Siv Mælen. Replikkar og songtekstar skal lærast utanåt, og rørsler skal terpast på. Spesielt krevjande er det når dei er på scena.

– Ein må vera i rolle heile tida. Det er ein eigen kunst, seier Mælen.

Også i år står Mælen bak manuset. I desember i fjor hinta ho om at klassikaren til Dickens var ei forteljing ho ynskte å arbeida med. Slik vart det altså. Den fyrste utgåva av manuset hadde ho klar i mars.

Mælen meiner at «A Christmas Carol» ei av dei finaste joleforteljingane me har. Ifylgje henne er bodskapen og tematikken like aktuelle i dag som då kortromanen vart skriven i 1843.

– Forteljinga inneheld både humor og alvor, med ei fin ramme rundt. Ho seier noko om korleis me ynskjer å leva livet vårt og kva for medmenneske me vil vera, seier ho.

Teaterlæraren fortel at ho også valde joleforteljinga fordi ho som manusforfattar står friare når ho kan ta utgangspunkt i tekstar til avdøde forfattarar. Då kan ein fortelja historia slik ein ynskjer, forklarar ho.

– Eg er glad i å skriva manuset for dei som skal spela i stykket. Det er viktig at språket passar og at bodskapen kjem fram – at det ikkje vert nokon barriere. Men dramaturgien og forteljinga er den same, fortel Mælen.

– Krev meir

Seinare byrja arbeidet med musikken, som Mælen meiner spelar ei viktig rolle for å fremja tematikken. Vidar Sangolt har arrangert musikken. Han har lagt ned mykje arbeid i å tilpassa og skreddarsy alle arrangementa. Målet er å få fram den rette stemninga, forklarar Mælen.

Mælen har regien saman teaterlærar Amalie Jensen Tolo. Ho står også bak alle koreografiane. Tolo fortel om ein svært motivert gjeng, både i kollegiet og blant dei som skal stå på scena. I alle delar av produksjonen er det ein «ja-kultur». Alle gjer ein solid innsats, seier ho.

– Eg er så stolt over alle! Det er ein fryd å vera ein del av dette.

– Eit stort maskineri

I alt 70–80 store og små er med i årets skodespel. Gruppa består av drama- og danseelevar, gutekoret Gullgutane, damekoret Fryd, eit band og solistar. Nytt i år er at eit lite utval menn er spurde om å delta i prosjektet. Desse utgjer eit mannskor som både skal syngja og dansa.

Mange bidreg for at alt skal gå på skjener. Kulturskulerektor Anne Cathrine Eiken legg vekt på at prosjektet er eit stort lagarbeid som består av ressurssterke, kompetente folk som spelar kvarandre gode.

– Dette er umogleg å få til utan at me spelar på lag. Sjølv om alle har ei definert rolle, stiller alle opp og løyser små og store oppgåver saman, seier ho.

Medan Eiken er produsent og ansvarleg for kora, er Arngunn Timenes Bell inspisient. Mirjam Eide Gravdal har hovudansvar for rekvisittar, og kostyma syter Rut Oppedal Rasmussen for å ha kontroll over. Dessutan er føresette flinke til å stilla opp på dugnad. Dei bakar, lagar til, ryddar og ordnar, fortel Eiken.

– Det krev eit stort bakkemannskap for å få dette til, understrekar kulturskulerektoren.

Alle som HF snakkar med på øvinga, fortel at dei er spente på resultatet. Mælen slår fast at dei samla sett ligg godt an.

– I fjor lova de jolestemning. Gjer de det også i år?

– Ja, det gjer me. Det startar litt rampete, og så brakar det laus. Dette vert ei skikkeleg jolespøkjelseshistorie med ein lukkeleg slutt. Me seier som Disney: «Let's make people happy!»