Ei bok for både mimring og moro

– Språket er med på å skapa både tilhøyrsel til regionen og samkjensle, seier Margreta Sandvin Eiken.

Ho, nestleiar i Jondal Mållag, er mellom dei som den siste tida har arbeidd med å setja saman ei bok med ord og uttrykk frå bygdene i tidlegare Jondal kommune. Arbeidet har vore kjekt og forholdsvis enkelt, fortel ho.

Den viktigaste jobben – å få samla inn ord og uttrykk – gjorde seg nemleg sjølv.

«Besten sa»

Det heile byrja i 2022, då mållaget bad om å få inn ord og uttrykk til ein dialektplakat.

– Me ville gjera noko som gjorde mållaget litt synleg i bygdene, fortel Eiken.

Jofrid Kårstad Espeland, som er leiar i mållaget, bad om innspel mellom anna via Facebook, og det kom inn i store mengder, fortel ho. Fleire hadde drive med ordinnsamling før, og lister med ord og uttrykk vart sende inn.

– Mange knytte uttrykka til «besten sa». Det var veldig kjekt, seier Espeland.

Plakaten vart ein suksess, og sjølv etter at fristen var ute, kom nye innspel med ord og uttrykk til mållaget. Med plass til om lag femti ord på plakaten vart mållaget sitjande med mange ubrukte skattar. Slik kom ideen om ei bok til.

– Ein felles bakgrunn

«Veldig fin bok de har laga! Den kjem til å gå fort», var éin av kommentarane som kom inn frå sidelina då HF intervjua Eiken og Espeland i Jondal sentrum. «Boka var skikkeleg koseleg. Og med herlege teikningar!», sa ein annan forbipasserande.

Det er ikkje meir enn ei god veke sidan Eiken henta dei ferdig trykte bøkene hjå Odda Trykk & Reklame. Å halda boka i hendene gjev begge ei god kjensle.

– Eg synest boka er fin og god å ta i. Eg vert glad når eg opnar henne, seier Espeland.

No kjem tingingar inn frå fjern og nær, fortel damene. Det er like mange utflyttarar som lokale som ynskjer boka i heimen eller under juletreet.

Målet med arbeidet er å bidra til å styrkja kjensla av samhald i språket i ei tid der språkvariantar lett vert utvaska i den digitale kvardagen, skriv mållaget i boka.

– Språket gjev oss ein felles bakgrunn og ei felles plattform me kan kjenna oss att i. Nokre av orda er jo morosame òg, seier Eiken.

– Eg meiner boka kan skapa både glede og humor i ein heim, legg Espeland til.

Sjølv er dei ikkje oppvaksne i jondalsbygdene. Eiken kjem frå Odda, og Espeland er oppvaksen i Sogn og Fjordane. Nokre av dei innkomne orda hadde dei såleis aldri høyrt om før. «Hodnamarolka», til dømes.

– Nokre i styret, som er fødde og oppvaksne i Jondal, seier at dei brukte ordet då dei var yngre, seier Eiken.

Nokon vil kanskje seia at «det og det» ordet manglar. Då kan dei skriva det inn i boka sjølve, tipsar damene.