Driv kjøkenhage og gardsbutikk
Tone Søndmør har etablert både kjøkenhage og utsal på Rykkje. Ho er oppteken av at maten skal vera rein og økologisk.
Søndmør vaks opp på gard og har alltid hatt ei interesse for dyrking. På Rykkje driv ho ein marknadshage der det veks både grønsaker, urter og bær. Søndmør likar å dyrka eigen mat og å vita kva ho et. Ifølgje henne er riktig kosthald viktig for å ha ein sunn livsstil.
– Eg sluttar aldri å fascinera meg over kor fantastisk kroppen vår er, berre me steller godt med han. God mat kan fungera som medisin, fortel Søndmør.
Ho trur me har mykje å henta av å ta opp att gammal matkunnskap og sjå korleis folk levde før. For henne inneber dette mellom anna å unngå kunstgjødsel og å ha ei levande matjord. Heile drifta hennar er basert på eit såkalla regenerativt landbruk.
– Eg vert ofte kalla «ho alternative», fortel Søndmør.
Starta gardsbutikk
Søndmør leverer grønsaker til lokale hotell og bedrifter. I fjor haust starta ho også opp ein liten gardsbutikk på Rykkje. Ho hadde grønsaker til overs etter sommaren, og bestemte seg for å laga utsal.
Både varer frå eigen kjøkenhage og andre lokale produsentar har fått plass i hyllene.
– Det gjekk veldig bra i haust. Eg satsar meir på butikken i år, fortel ho.
Til no har det vore bra med folk innom. Ifølgje Søndmør heng besøkstala saman med vêret. Når det er dårleg vêr, kjem få, og når det er bra vêr, kjem mange.
Stor interesse
Søndmør har ikkje tal på kor mange ulike grønsaker ho dyrkar, men tippar rundt 40. Det er vanskeleg å velja ein favoritt. Søndmør fortel at kosthaldet hennar er sesongbasert. På vinteren et ho mykje rotgrønsaker. På sommaren vert det heller salat, agurk og tomat.
– Noko av det som er mest moro med å ha kjøkenhage, er at mange er interesserte i det eg driv med, fortel Søndmør.
Særleg unge vil læra å dyrka sjølve. Denne trenden blømte under koronapandemien, då mange fekk betre tid. I vår arrangerte Søndmør kurs for å læra vekk noko av kunnskapen sin.
– Ein må berre prøva seg fram. Det er mykje som er enkelt når ein kan det, seier Søndmør.
Ifølgje henne er mange redde for å mislukkast. Søndmør fortel at det er heilt vanleg at noko går gale, men at ein ikkje må mista motet av den grunn. Ho anbefaler å starta med ting som veks fort, til dømes salat, sukkererter eller reddik.
Lange dagar
Dagane til Søndmør startar rundt klokka åtte. Så går det i eitt til seint på kvelden. Trass mykje jobb likar Søndmør at ho kan styra timeplanen sjølv. Arbeidsmengda er avhengig av både vêr og årstid.
– Det er hektisk på våren. Då må ein planta, så og halda ugraset vekke, fortel Søndmør.
På regnvêrsdagar er det ikkje så mykje å få gjort. Det er ikkje så gunstig å driva med jordarbeid når det er vått ute.
Sommar i Hardanger
Ektemannen til Søndmør hjelper mellom anna til med plenklipping når han er heime frå jobb. I tillegg har Søndmør tilsett ein sommarassistent som kjem to dagar i veka. Men størsteparten av arbeidet gjer Søndmør sjølv. Det vert ikkje nokon sommarferie. Det testa ho for nokre år sidan.
– Eg tok meg ei veke fri. Det var så mykje å ta att då eg kom tilbake. Eg lova meg sjølv å aldri gjera det igjen, fortel Søndmør.
Dermed vert det heller ferie på vinterhalvåret. For Søndmør går det heilt fint å vera på Rykkje om sommaren.
– Det er så fint her at eg ikkje har behov for å reisa vekk, seier ho.
