Dokkemakaren frå Øystese

Lid bur i Bergen, men HF møtte henne heime hos foreldra i Øystese. Jenterommet på loftet syner tydeleg kva som er den store interessa. Rommet er fylt til randa med små og store dokker. Dei fleste er laga av porselen, og mange av porselensdokkene har Lid laga sjølv. Ho er ekspert på å laga reproduksjonar av antikke dokker, det vil seia dokker frå perioden 1860–1920.

– Dei antikke dokkene har ein heilt eigen, litt stilisert utsjånad som eg likar veldig godt, fortel ho.

Laga frå grunnen av

Hovudet, hendene og føtene er gjerne laga av porselen, medan torsoen ofte er av skinn eller stoff fylt med sagflis.

Lid lagar dokkene frå grunnen av. Ho kjøper gipsformer og flytande leire. Den størkna leira vert brent til porselen i keramikkomnar. Porselenet vert måla i fleire omgangar. Etter kvar omgang er det ein ny tur i omnen for å sikra at målinga festar seg til porselenet.

Når dokkene er ferdig måla og hovud, armar og føter er festa til torsoen, er tida komen for å kle opp dokka. Det skjer frå inst til ytst, gjerne med både underklede og korsett. Dokkene vert utstyrte med parykkar, sokkar og sko. Mange dokker brukar også hanskar og hattar.

– Historiske kjelder

Lid lagar antrekka sjølv. Kleda skal passa til tidsepoken til originaldokka.

– Målet er å reprodusera den opphavlege dokka så godt som mogleg. Du ville til dømes ikkje kledd ei 1860-dokke i ein kjole som var på moten på 1940-talet. Dokka skal sjå ut som om den er antikk, men samstundes skal den ha signaturen til dokkemakaren i nakken, slik at ingen tek den for verkeleg å vera antikk, fortel ho.

Lid brukar ofte gamle «dameblad» for å finna historisk korrekte klede.

– Dei gamle blada gjev eit godt innblikk i korleis damene kledde seg og kva frisyrar dei hadde, fortel Lid.

Har vorte «Master»

Lid er medlem av den amerikanske organisasjonen Doll Artisan Guild. Organisasjonen arrangerer konferansar og kurs i både USA og Europa.

I september var ho på ein konferanse i Greenwich i England for å ta prøvane som sikrar henne tittelen «Master of Dollmaking». Dette er ein tittel organisasjonen deler ut til dokkemakarar som har teke tre grunnkurs og fleire spesialkurs i dokkeproduksjon.

Neste trinn på rangstigen er «Grand Master of Dollmaking». Det går også an å verta «Doctor of Dollmaking».

– Mitt mål er å gå så langt eg kan. Foreininga utdannar også domarar som vurderer dokkene. Eg kan godt tenkja meg å verta domar, fortel Lid.

I Greenwich deltok ho i ei dokketevling. Dokka ho hadde med seg, vart kåra til den finaste damedokke og den beste antikke dokka. Lid fekk også prisen for beste kostyme.

Ho vart biten av porselensdokkebasillen då ho som niåring fann ei bok om dokkeproduksjon. Allereie som 14-åring melde ho seg inn i Doll Artisan Guild.

– Eg var den yngste medlemen dei nokon gong hadde hatt, fortel ho.

– Det tek tid

Det tek tid å laga dokker som kan tevla mot dei beste. Prisvinnaren frå Greenwich hadde Lid jobba med dagleg i om lag eitt år.

– Det er så utruleg mange detaljar som må vera heilt korrekte. Det er ikkje akkurat masseproduksjon me driv med.

Dei fleste dokkene Lid har laga, har ho sjølv.

– I og med at det tek så lang tid å laga dokkene, er det knapt nokon marknad for dei. Kven vil betala titusenvis av kroner for ei dokke? seier ho.

Ein dokkemakar må meistra mange handverk.

– Ein er skomakar, skreddar, målar, keramikar og litt historieforskar. Det gjer at eg aldri vert lei. Vert eg lei av å sy klede, kan eg alltids laga sko, fortel ho.

Ifølgje Lid er reproduksjon av antikke porselensdokker ingen vanleg hobby i Noreg.

– Det er nokre som driv med dette, men ikkje fleire enn at eg kjenner dei fleste. Dei er spreidde over heile landet, men det er ingen andre i Hardanger. Det var ei i Granvin, men ho lever ikkje lenger, fortel Lid.