Arkitekten i København

Skjæggestad vaks opp i Hardanger. Mora er frå Øystese og faren frå Tønsberg. Som lita elska ho å teikna og laga ting.

– Eg har alltid hatt ein slags ibuande trong til å skapa noko, fortel Skjæggestad.

Mjølkekartongar kunne verta til små hus, og fangst frå skogen kunne nyttast til alt mogleg. Tanken om å verta arkitekt kom gradvis.

– Det var nok ei blanding av skapargleda mi og tanken på å setja ideane ut i livet i eit reelt byggverk som gjorde at eg valde yrket, seier 35-åringen.

Ho tok ei masterutdanning ved Bergen Arkitekthøgskole. Utdanninga har eit kunstnarisk fokus med vestlandsk kontekst. Skjæggestad fortel at elevane ofte fekk frie taumar til å jobba med prosjekt dei hadde lyst til.

– Studieåra var fantastiske! Det var mykje arbeid. Eg trur me budde på skulen i periodar, men det var noko heilt spesielt med fellesskapet og engasjementet, seier 35-åringen.

Eksotisk inspirasjon

I 2010 var Skjæggestad på reis rundt om i verda. Då fekk ho ein smakebit på korleis andre stadar ser ut, og korleis ein kan leva og bu annleis. Etter det har arkitekten lagt ut på fleire inspirasjonsturar. Ein av desse var til Brasil for å sjå på verka til Lina Bo Bardi.

– Ho er ein dyktig arkitekt som har vore kvinneleg pioner for bygging i stor skala, fortel Skjæggestad.

I 2018 flytta arkitekten til København. Skjæggestad elskar å koma til nye land og byar, sjølv om ho er heimekjær.

– København er på mange måtar motsetnaden til Hardanger. Der er eit yrande byliv og ein nerve eg elskar. Folk syklar heile året, og alle kjem liksom ned i same augehøgd, seier 35-åringen.

Ifølgje henne er ein nøydd til å skapa gode leverom sjølv i ein slik by, fordi ein ikkje har storslått natur som på Vestlandet. Skjæggestad set pris på kulturlivet, kunsten og arkitektmiljøet i den danske storbyen. Samstundes tykkjer ho det er godt å kunna vitja heimbygda stundom.

– I Hardanger får ein flott natur, høge fjell, lange siktlinjer og frisk luft. Eg trur ikkje eg hadde klart meg på berre ein av stadane aleine. Eg får litt nye perspektiv kvar gong eg skiftar omgjevnadar, fortel arkitekten.

Vil følgja opp

Skjæggestad og sambuaren driv det nystarta arkitektfirmaet Jespersen Nødtvedt. Til no har paret jobba mest i området rundt København, men dei er i gang med fleire prosjekt i Noreg. Skjæggestad vart nyleg vald ut av Talent Norge til å få rettleiing og økonomisk stønad til arkitektarbeidet hennar gjennom talentprogrammet ArtEx. Det er eit godt utgangspunkt for nye samarbeid her i landet, og paret vonar å gjennomføra fleire prosjekt i Noreg.

– Me vil skapa ein arkitektur me trur på, fortel 35-åringen.

Paret gjev ikkje berre frå seg ei skisse før dei går vidare vidare til neste prosjekt. Ifølgje Skjæggestad ynskjer dei å vera involverte i heile byggjeprosessen, til sluttresultatet står framfor dei.

– Skissefasen er hurtig og kreativ. Å vera på byggjeplassen er meir handgripeleg og tek lengre tid. Skiftet mellom alle fasane er spanande og kjekt, synest arkitekten.

Så langt har firmaet teikna einebustadar, sommarhus og kolonihagehus. Paret ynskjer å laga arkitektur på materialane sine premissar. Om det er tre, teglstein eller betong. Materialane har ulike eigenskapar og avgrensingar som det er viktig å ta omsyn til. Saman med konteksten og sjølve tomta er dette med på å bestemma korleis eit bygg skal sjå ut, ifølgje Skjæggestad.

– Målet er å laga hus som folk vert glade i og held ved like, seier ho.

Med byen som hage

Arkitektduoen bur med sine to små born i ei gamal leilegheit midt i København. Paret har ikkje hatt noko stort renoveringsprosjekt enno, men oppdaterer gradvis delar av heimen. Skjæggestad fortel at dei 85 rutemetrane er fylte opp med arkitekturmodellar. Både detaljutsnitt, skisser og minimodellar av heile bygningar.

– No har me sendt mange av modellane av garde på forskjellige utstillingar. Det fungerer veldig bra, for då får me betre plass heime, seier 35-åringen.

Det fyrste prosjektet til Jespersen Nødtvedt var å laga ein konstruksjon mellom to eksisterande hus. Eit såkalla «infill»-bygg med berre to synlege fasadar. Tømrarar laga rammeverket på verkstad, før det vart frakta til tomta.

Etter to dagar stod bygget oppreist, utan hjelp frå verken skruar eller spikrar. Tanken var å laga ein berande trekonstruksjon, slik at ein enkelt kan byta ut fasadeelement eller endra rominndeling utan hjelp frå ingeniør i framtida.

– Det er viktig for oss at byggja våre er berekraftige og kan stå i fleire generasjonar, seier Skjæggestad.

Bygder med sjarm

Foreldra til Skjæggestad bur framleis i Hardanger, og 35-åringen har stor tilknyting til staden. Ho er glad i den tradisjonelle byggjeskikken frå heimstaden. Ifølgje henne ber han preg av eit hardt klima og konkrete utfordringar som måtte løysast. Døme på dette er laftebygg som kunne takast frå kvarandre og flyttast over fjorden. Arkitekten tykkjer det er fascinerande korleis ein kan utvikla slike fleksible konstruksjonar.

– Det er til stor inspirasjon. Ein kan integrera gamle grunnverdiar i nye bygg med moderne materialar og byggjeteknikkar, seier 35-åringen.

Ho tykkjer det er spanande å koma køyrande langs Hardangerfjorden. Fyrst kjem ein til Ålvik med funkishus og eit samfunn som er forma rundt Bjølvefossen. Skjæggestad fortel at husa svarer til ulike behov gjennom tidene.

– Dei forskjellige bygningane med same formspråk gjev staden karakter, seier arkitekten.

Ifølgje henne står kultur sterkt i Øystese. Med Hardanger Skyspace, Kabuso, Ingebrigt Vik-museet og kyrkja i sentrum. I Norheimsund spring bygda ut frå handlegata, kaien og sterke koplingar mot Bergen og utover fjorden.

– Alle bygdene i Hardanger er sjarmerande på kvar sine måtar, seier Skjæggestad.